Ảnh minh họa: Justin Lehmiller

Việt Nam nằm trong nhóm những nước có tỉ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới, mỗi năm có khoảng 300.000 ca phá thai ở độ tuổi vị thành niên. Đó là thống kê chính thức, còn trong thực tế, con số có thể cao hơn nhiều. Nhưng đến bây giờ, câu chuyện làm sao để giúp "vẽ đường cho hươu chạy đúng, thay vì để hươu chạy lung tung" vẫn chưa có hồi kết.

Học sinh Việt Nam nói chung dù chuẩn bị hoặc đã kết thúc tuổi dậy thì vẫn chưa được nhà trường và gia đình trang bị đầy đủ kiến thức sức khỏe sinh sản. Sinh viên năm thứ nhất khi nói đến chuyện này mà có bạn còn e ngại, đỏ mặt.

Tôi là người thuộc thế hệ 8X đời đầu, nên chuyện giáo dục giới tính trong gia đình và nhà trường gần như vô cùng hiếm hoi. Internet vào thời tôi mới lớn chưa phát triển mạnh mẽ như bây giờ, điện thoại thông minh cũng không có, nhất là ở vùng núi Tây nguyên nữa thì mọi thông tin dường như càng khó tiếp cận. 

Mẹ tôi chưa một lần ngồi nói chuyện với tôi về những chuyện "tế nhị". Trong gia đình tôi, chuyện giới tính hay tình dục là những chuyện cấm kị, không được nhắc đến. 

Dù vậy, tôi may mắn hơn nhiều bạn bè đồng trang lứa khác ở chỗ đã tìm được đúng địa chỉ tin cậy để tự trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản cần thiết, đó là hai tờ báo Mực Tím và Hoa Học Trò - hai tờ báo dành cho lứa tuổi teen bán chạy nhất lúc bấy giờ. 

Những tờ báo này thực sự rất bổ ích đối với tụi nhóc mới lớn chúng tôi. Tôi học được ở báo Mực Tím từ những thay đổi sinh lý, tâm lý ở lứa tuổi dậy thì đến cách ứng xử, giải quyết tình huống khi có người tỏ tình, khi bị người yêu đòi hỏi... Nói chung tất cả chuyện cấm kị ở nhà tôi được cởi mở trên mặt báo.

Rút bài học kinh nghiệm từ bản thân, khi được phân công làm cố vấn học tập của một lớp sinh viên mà hơn 60% là dân tộc thiểu số, chủ yếu sống ở vùng khó khăn, xa xôi, trong buổi gặp gỡ đầu tiên với lớp, tôi đã nói với các bạn: nếu lỡ dính bầu, hãy nói với cô!

Nghe tôi nói vậy, các bạn nam cười ồ, còn các bạn nữ đỏ mặt và cười khúc khích. Tôi cũng vừa cười vừa nói với các bạn: "18 tuổi, là sinh viên rồi, nên chuyện có người yêu là điều bình thường. Xa gia đình nhưng gần người yêu nên nếu có bị đòi hỏi chuyện quan hệ tình dục thì các bạn phải biết cách từ chối. Còn nếu cả 2 bạn cùng đồng thuận thì phải biết cách tự bảo vệ mình, nhất là các bạn nữ vì chính các bạn nữ sẽ là người chịu hậu quả nhiều nhất nếu lỡ có bầu ngoài kế hoạch. 

Trong trường hợp lỡ dính bầu, không được im lặng, giấu kín rồi tìm cách xử lý ở những cơ sở y tế không đủ an toàn. Các bạn phải kể với chị gái, mẹ hoặc là kể cho cô. Cô không có nhiều kinh nghiệm lắm trong việc giải quyết hậu quả, nhưng dù sao cô cũng lớn hơn các bạn và đã có em bé, cô sẽ giúp các bạn tìm ra cách giải quyết vấn đề tốt hơn là tự các bạn mò mẫm một mình. 

Các bạn nam cũng phải có trách nhiệm với người yêu, với mẹ của con mình - người chưa chắc sẽ là vợ mình". 

Nghe tới đây, các bạn nam bắt đầu im lặng, không cười, có bạn cúi đầu nhìn xuống mặt bàn. Tôi cố gắng nói tiếp bằng một kiểu tự nhiên nhất: "Các bạn có nhu cầu quan hệ tình dục với người yêu chứng tỏ các bạn là những người đàn ông bình thường". 

Những bạn nam ngại ngùng nhất bắt đầu ngẩng mặt lên nhìn tôi. 

Tôi tiếp tục: "Là đàn ông, các bạn phải có trách nhiệm bảo vệ người mình yêu, có gan làm có gan chịu, đừng bỏ của chạy lấy người khi đã tạo ra sản phẩm. Đàn ông không nên làm thế".

Lớp sinh viên đó của tôi đã ra trường được 2 năm. Kết thúc buổi lễ tốt nghiệp, tôi thở phào nhẹ nhõm vì trong suốt 4 năm, tôi may mắn chưa một lần nghe ai đó nói "cô ơi, em dính bầu", dù có vài bạn vừa học vừa cưới. 

Ra trường, có bạn gặp lại tôi và kể rằng bạn nhớ mãi câu nói ấy của tôi. Đó cũng là lần đầu tiên bạn được nghe một người lớn nói chuyện quan hệ tình dục một cách thẳng thắn như vậy.

TTO - Các bác sĩ, chuyên gia nhìn nhận tình dục tuổi teen là sự bùng nổ. Các bạn trẻ hiện nay nhìn nhận vấn đề quan hệ tình dục đã thoáng hơn và tìm hiểu về vấn đề này ở độ tuổi sớm.