Ông Hàn Đức Long - người bị kết án tử hình oan về tội giết người, hiếp dâm trẻ em vừa gửi đơn đòi bồi thường oan sai 20 tỉ đồng - Ảnh: Thân Hoàng

Dự kiến tại kỳ họp lần này, Quốc hội sẽ xem xét thông qua Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Một trong những nội dung được nhiều người trông đợi đó là quy định người thi hành công vụ gây oan sai có phải bồi thường toàn bộ cho người bị thiệt hại hay không? Có bồi thường cho thân nhân người bị oan sai? Làm thế nào để thu hồi số tiền do người thi hành công vụ gây oan sai?...

Bàn về vấn đề này, nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng nên mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp (BHTNNN) cho người thi hành công vụ nhằm hạn chế việc phải lấy ngân sách nhà nước ra bồi thường.

Đồng thời, giúp người thi hành công vụ tự tin hơn, quyết đoán hơn trong khi thi hành nhiệm vụ, nhất là hạn chế tình trạng vì sợ trách nhiệm, sợ bồi thường mà có thể chùn tay, không cương quyết đối với hành vi vi phạm pháp luật, bỏ lọt tội phạm.

Tuy vậy, để tránh tình trạng vì đã được mua BHTNNN mà người thi hành công vụ có thể làm bừa, làm ẩu thì pháp luật cần quy định các chế tài khác như xử lý hành chính, xử lý hình sự nghiêm khắc hơn, chặt chẽ hơn.

Khi đó có thể quy định, mọi trường hợp người thi hành công vụ gây oan sai, thiệt hại dù lỗi vô ý, cố ý hoặc có bị xử lý hình sự hay không đều phải bồi thường toàn bộ thiệt hại mà không phải lấy tiền từ ngân sách nhà nước.

Hiện nay, nhiều ngành nghề, lĩnh vực pháp luật quy định bắt buộc phải mua BHTNNN như luật sư, công chứng viên, đấu giá viên, kế toán viên ở các đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán, nghề thẩm định giá...

Do đó, nếu những người này gây thiệt hại thì đơn vị bảo hiểm sẽ đứng ra chi trả. Vì vậy, cần xem xét bổ sung vào dự án Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi) về việc mua BHTNNN cho người thi hành công vụ.

Trước mắt có thể thí điểm thực hiện việc mua BHTNNN đối với những ngành nghề, lĩnh vực mà người thi hành công vụ dễ gây oan sai, thiệt hại cho công dân, tổ chức như hoạt động tố tụng hình sự, tố tụng hành chính và thi hành án dân sự (điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán, chấp hành viên), sau đó sẽ mở rộng ra tất cả các đối tượng khác.

Trong trường hợp không lấy ngân sách nhà nước để mua bảo hiểm cho người thi hành công vụ thì pháp luật cần có cơ chế mở, theo hướng người thi hành công vụ có thể tự bỏ tiền ra mua BHTNNN, tương tự các ngành nghề khác như công chứng viên, luật sư, đấu giá viên...