Người dân ở xã Quảng Văn, thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình tụ tập cúng bái mê tín dị đoan sau khi xuất hiện cặp rắn nước - Ảnh: Tư liệu

Mấy ngày qua truyền thông xôn xao về việc người dân rạp thờ "rắn thần", nhưng thực chất là... rắn nước, ở xã Quảng Văn, thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình. 

Mặc dù được chính quyền đến tuyên truyền giải thích và giải tỏa rạp thờ này nhưng nhiều người lại chống đối quyết liệt, duy trì bằng được việc khấn vái... rắn nước !

Chưa hết, mới cách đây mấy ngày trước, dư luận cả nước còn được biết đến câu chuyện không kém phần... ly kỳ khác, là ở xã Hiến Sơn, Đô Lương, Nghệ An, người dân còn kéo đến cúng vái một "cá thần" chỉ vì cá bơi lòng vòng do bị... chích điện.

Và không lâu trước đó, cũng có một câu chuyện nhuốm màu thần thoại khác là ở xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, tỉnh Long An, đông đảo người dân cũng kéo đến xem một hòn đá bọt biển nổi trên nước là... đá thần mà khấn vái suốt ngày.

Có những sự việc lạ lùng này, quả thực cũng phải thừa nhận rằng đây là kết quả của một chuỗi quá trình phát triển tâm linh. Và giờ đây, sự phát triển tâm linh đã đi đến mức người ta mê tín tôn cả rắn, cá, hòn đá thành... thần !

Sự việc trên cho thấy đã đến lúc chúng ta cần xác định lại cho đúng đắn về tư tưởng tín ngưỡng, sao cho phù hợp với thực tế ngày nay là thời đại phát triển chứ không phải là thời kỳ ăn lông ở lỗ cách đây mấy nghìn năm nữa.

Ở thời kỳ hoang sơ trước kia, con người chỉ sống bằng hái lượm, còn bất lực, sợ hãi trước các hiện tượng thiên nhiên nên suy tôn những hiện tượng đó lên là hiện thân của các bậc thánh thần.

Nhưng ngày nay ở thời đại phát triển, hầu hết tất cả các hiện tượng thiên nhiên đó đã được con người hiểu rõ bản chất mà chinh phục được bằng khoa học công nghệ để phục vụ đời sống con người. 

Từ đó cho thấy vai trò của tín ngưỡng ngày nay đã không còn như thời kỳ mông muội cách đây mấy nghìn năm nữa. Sở dĩ con người chinh phục được những hiện tượng thiên nhiên mà trước đây họ nhận thức là thánh thần đó, chính là bởi người ta đã tìm ra và làm đúng theo quy luật vận động của tự nhiên.

Thực chất, vạn vật trong vũ trụ đều vận động theo quy luật của tự nhiên, diễn ra vô thức, như một guồng máy quay theo lập trình sẵn, cho nên đương nhiên không chịu sự tác động của những lời khấn vái của con người.

Quy luật của tự nhiên thực ra là vĩnh viễn không thể thay đổi, cho nên để đạt được ý nguyện của mình, con người chỉ còn cách phải tìm ra những sự vận động của quy luật ấy mà thực hiện đúng như thế. 

Khi thực hiện đúng được theo quy luật của tự nhiên, con người sẽ thu được lợi ích cho mình, mà người ta vẫn gọi là chinh phục tự nhiên. Thực ra việc chinh phục tự nhiên đó chỉ là làm đúng theo quy luật của tự nhiên mà thôi.

Ngược lại, nếu tìm ra không đúng quy luật của tự nhiên, thực hiện sai quy luật ấy thì giống như người ta đi ngược lại guồng máy chuyển động đã lập trình sẵn, sẽ bị thất bại. Hay như trước kia thì được hiểu là "trời phạt" là vì vậy.

Và cũng phải thừa nhận có một điều chắc chắn nếu như con người vẫn giữ lối tư duy tín ngưỡng như ở thời nguyên thủy mấy nghìn năm trước, mong giải quyết mọi việc bằng cách khấn vái thánh thần thì hẳn nhiên là ngày nay loài người vẫn ăn lông ở lỗ, sống bằng hái lượm, chứ đâu có được thế giới vật chất như thế này?

Có một sự thật cũng không thể phủ nhận được rằng nếu như ngày nay con người lại phát triển tín ngưỡng theo hướng như thời kỳ nguyên thủy cách đây mấy nghìn năm thì các thành tựu khoa học công nghệ sẽ bị hủy bỏ, đưa đời sống con người trở về thời kỳ đồ đá với mọi việc đều được giải quyết bằng cách khấn vái cầu xin thánh thần ban phép màu thay vì dùng khoa học công nghệ?

Cho nên, hiển nhiên một điều rằng vai trò của tín ngưỡng ngày nay, theo trình độ phát triển khoa học công nghệ của con người sẽ phải thay đổi, khác đi với vai trò của tín ngưỡng trước kia.

Và cho đến thời điểm này đã khẳng định được rằng tín ngưỡng ngày nay thay vì việc khấn vái thánh thần tưởng tượng thì người ta nên khấn vái các bậc vĩ nhân có thật, để tưởng nhớ họ đã có công lao vĩ đại đem lại kiến thức lớn lao cứu giúp loài người thoát khỏi thời kỳ khổ ải trước kia. 

Những kiến thức đó chính là những quy luật của tự nhiên rất quý báu đã được tìm ra để cứu giúp loài người, đưa loài người đến cuộc sống văn minh như ngày nay.

Thay vì cầu xin thánh thần ban phúc giải tai họa một cách không tưởng thì người ta nên chú tâm vào tìm hiểu quy luật "gieo nhân nào gặt quả nấy" của tự nhiên, cũng chính là "luật trời" để mà tìm được phúc và tránh được họa cho mình.

Đó mới là tín ngưỡng của thời đại khoa học công nghệ khác xa tín ngưỡng ở thời nguyên thủy mông muội cách đây mấy nghìn năm trước.

TT - Nhiều ý kiến cảnh báo mạnh mẽ tại tọa đàm “Vàng mã - lịch sử và những vấn đề quan tâm hiện nay” do ủy ban MTTQ VN TP Huế tổ chức ngày 12-11 tại TP Huế.