Vào mùa mưa, bãi rác Đa Phước (H.Bình Chánh, TP.HCM) lan tỏa mùi hôi thối khắp nơi, tận khu Phú Mỹ Hưng (góc trên bên trái) - Ảnh: TỰ TRUNG

Từ phản ảnh của bạn đọc, phóng viên báo Tuổi Trẻ quay lại khu vực này và cảm nhận mùi hôi hiện diện 24/24.

Hôi quá không ngủ được!

Đã hơn 0h nhưng gia đình ông Trương Thế Phong ngụ tại đường Lê Văn Lương, xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè vẫn chưa ngủ được bởi mùi hôi rác theo hướng gió ùa về. Cả hai vợ chồng "hứng" mùi hôi nồng nặc xộc vào mũi, kéo dài cho đến 2h - 3h sáng. "Thêm một đêm nữa mất ngủ vì mùi hôi của rác" - ông Phong thở dài.

Ở khu vực xã Phước Kiển, các hộ dân tại đây đều phải đóng cửa chính lẫn cửa sổ nhà vì chịu không xiết mùi hôi mà theo họ là "muốn ói" này.

Bà K.H., ngụ tại xã Phước Kiển, cho biết những năm trước mùi hôi không nặng như bây giờ, mỗi năm mùi ngày càng nồng nặc hơn, đặc biệt là khi trời đổ mưa. 

Cứ có gió tây nam là mùi hôi đến hẹn lại bay đến và không có giờ giấc cụ thể, nhưng hôi "đậm đặc" nhất là vào ban đêm và sáng sớm. Bà mô tả "giống mùi phân". Bà H. cho rằng đây là mùi hôi hướng từ khu vực bãi rác Đa Phước.

Những khu dân cư, tòa nhà cao tầng hướng về phía nam là những khu vực chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Người dân phải đóng cửa nhà liên tục cả đêm lẫn ngày. Đến bữa ăn họ cũng ăn vội cho xong bữa.

Bà Phan Kim Liên (67 tuổi), ngụ tại khu Grand View D khu vực Phú Mỹ Hưng (quận 7), cho biết sau khi về hưu, hai vợ chồng mua một căn hộ tại đây để an hưởng tuổi già, nhưng hiện tại mùi hôi liên tục ám ảnh gia đình. 

"Thương nhất là trẻ em. Nhiều cháu nhỏ ngồi học ở lớp cũng bị ảnh hưởng bởi mùi hôi. Cô giáo con tôi cũng than phiền về điều này. Tôi rất lo lắng cho sức khỏe của các cháu" - bà K.H. nói.

Để đối phó với mùi hôi, nhiều hộ dân đã mua máy lọc không khí có giá hàng triệu đồng đặt trong nhà để dễ ngủ vào ban đêm. 

"Bật máy lọc không khí cộng thêm máy lạnh và máy quạt khiến tiền điện hằng tháng của tôi tăng cao. Tuy nhiên trong nhà không hoàn toàn hết mùi hôi được, chỉ đỡ được một phần" - một người dân nói.

Gia đình ông Văn Dương ngụ tại Bình Hưng, Bình Chánh thì dùng một chiếc quạt to đặt trong nhà để thổi gió ra ngoài cho đỡ mùi. 

"Giờ muốn bán nhà cũng không biết bán cho ai bởi ai cũng biết chuyện khu này quá hôi rồi" - ông Dương than phiền.

Công nghệ xử lý kém nên vẫn hôi?

Đại diện Sở Tài nguyên - môi trường TP.HCM cho hay từ năm 2016 (khi mùi hôi bắt đầu xảy ra) đến nay, sở yêu cầu Công ty TNHH Xử lý chất thải rắn Việt Nam (VWS) - chủ đầu tư khu xử lý rác Đa Phước - triển khai 10 giải pháp khống chế ô nhiễm mùi hôi.

Cụ thể như: bố trí thời gian, nhân sự, trang thiết bị, phương tiện tiếp nhận và xử lý chất thải hợp lý sao cho đảm bảo chất thải được tiếp nhận, xử lý nhanh nhất.

Các khu vực tiếp nhận chất thải di động ở các vị trí thấp để hạn chế khả năng khuếch tán mùi hôi theo chiều gió (hiện ô chôn lấp số 2 tại khu Đa Phước cao khoảng 14m); gia tăng lớp liner phục vụ công việc che phủ chất thải hằng ngày.

Bên cạnh đó, chất thải sau khi được chôn lấp, nếu đạt cao độ kỹ thuật, cần nhanh chóng che phủ; tăng cường số lượng, tần suất phun xịt chế phẩm sinh học khử mùi trong thời gian đang tiếp nhận chất thải và khu vực hồ chứa nước thải... 

Ngoài các giải pháp trên, VWS cũng đã lắp đặt thêm các đầu thu khí trên bãi chôn lấp nhằm giảm thiểu mùi hôi.

Tuy vậy, vị đại diện sở này nhìn nhận trong những ngày đầu tháng 5-2019 đến nay, sở vẫn tiếp tục nhận được một số phản ảnh qua đường dây nóng của người dân sống tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng (quận 7) về ô nhiễm mùi hôi xuất phát từ khu xử lý chất thải rắn Đa Phước.

Vì vậy, sở đã có công văn gửi UBND các quận, huyện như: quận 7, Bình Chánh, Nhà Bè... cũng như VWS để phối hợp ghi nhận thông tin, báo cáo định kỳ về mùi hôi phát sinh tại đây. 

Trên cơ sở đó, tiến hành điều chỉnh các giải pháp khống chế mùi hôi, hạn chế thấp nhất phát tán gây ảnh hưởng đến người dân.

Cũng theo vị đại diện sở này, công nghệ chôn lấp rác phù hợp với điều kiện kỹ thuật, kinh tế của TP.HCM khoảng 15 năm trước. 

Nhưng hiện nay công nghệ này có hạn chế là phát sinh vấn đề mùi hôi cùng nước rỉ rác so với công nghệ tiên tiến khác. 

Bên cạnh đó, từ khoảng tháng 5 đến tháng 11 hằng năm, độ ẩm cao cùng với đặc điểm hướng gió tây - tây nam thổi mạnh là một trong những nguyên nhân mùi hôi thường tăng mức độ khuếch tán và nồng độ nhiều hơn so với mùa nắng.

"Thành phố cũng đã nhìn nhận những tồn tại này và đã điều chỉnh định hướng trong thời gian tới là nâng cấp cải tạo các nhà máy, kêu gọi đầu tư chuyển đổi sang công nghệ đốt rác phát điện nhằm giảm vấn đề mùi hôi phát sinh" - đại diện Sở Tài nguyên - môi trường cho biết.

Dân phản ảnh trên fanpage, đường dây nóng

Để ghi nhận, phản ảnh vấn đề mùi hôi, cư dân khu Nam Sài Gòn đã lập ra 2 trang fanpage trên Facebook gồm trang "Sự thật mùi hôi thối ở Phú Mỹ Hưng" và trang "Sự thật mùi hôi thối ở Nam Sài Gòn".

Dân lập trang fanpage và cung cấp đường dây nóng để người dân phản ảnh mùi hôi - Ảnh chụp lai

Các thành viên tham gia trang Facebook này khi phát hiện mùi hôi ở bất cứ thời điểm nào đều cập nhật để làm cơ sở phản ảnh với các cơ quan chức năng.

Đại diện quản trị trang fanpage này - chị Nguyễn Hồng Thu - cho biết thông qua "sổ nhật ký" này, các cư dân đã tập hợp gửi đơn kiến nghị tới nhiều cơ quan chức năng nhưng mùi hôi chưa được giải quyết triệt để.

Mới đây người dân tiếp tục phản ảnh chuyện mùi hôi vào số điện thoại nóng của UBND TP: 0888.247.247 cũng như phản ảnh trực tiếp vào số điện thoại di động của một cán bộ Ban quản lý các khu liên hợp xử lý chất thải TP.HCM.

PGS.TS Lê Văn Khoa (khoa môi trường và tài nguyên Trường ĐH Bách khoa TP.HCM):

Công nghệ nào cũng phải đảm bảo môi trường

Có thể việc chọn đặt vị trí khu xử lý rác Đa Phước chưa phù hợp khi xung quanh là nhiều khu vực đô thị hóa như khu dân cư Phú Mỹ Hưng...

Nhưng nhiệm vụ của đơn vị xử lý rác phải đảm bảo các tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường, không thể đổ cho lý do sử dụng công nghệ chôn lấp nên không thể giải quyết được vấn đề mùi hôi.

Khi đơn vị tiếp nhận, xử lý rác không đảm bảo vấn đề môi trường là cơ sở xem xét lại hợp đồng giao nhận rác, từ đó giảm số lượng rác đưa về đây, chứ không thể cứng nhắc theo hợp đồng đã ký kết, mùi hôi thì không giảm.

Để làm được điều này cũng cần phải rà lại khả năng tiếp nhận rác của Công ty TNHH một thành viên Môi trường đô thị tại khu xử lý rác Phước Hiệp (huyện Củ Chi).

Ngày xưa, chúng ta có thể đánh đổi khu xử lý rác Phước Hiệp cho sự phát triển của khu đô thị Tây Bắc Củ Chi.

Nhưng sau bao nhiêu năm, khu đô thị này không phát triển, trong khi khu đô thị Nam Sài Gòn thì chịu mùi hôi năm này qua năm khác.

Cơ quan chức năng cần cân nhắc việc chọn vị trí nơi xử lý rác nào hợp tình hợp lý. Bên cạnh đó, TP.HCM cần đẩy nhanh tiến độ đầu tư các nhà máy đốt rác phát điện cũng như việc phân loại rác tại nguồn nhằm giảm khối lượng rác chôn lấp mà TP đặt ra.