Tạm biệt những cây đại thụ, những nhà văn hóa lớn

Năm 2024, chúng ta phải chia tay nhiều nhà văn hóa lớn. Đáng chú ý là GS Cao Huy Thuần qua đời ngày 7-7 tại Pháp.

Nói với Tuổi Trẻ, nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn chia sẻ: "Những công trình về giáo dục, văn hóa của anh dành hết cho quê hương và tuổi trẻ. Sự ra đi của anh là một mất mát lớn với giới văn chương, văn hóa Việt Nam".

Sang tháng 9, tin học giả, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời ở tuổi 104 khiến nhiều người bàng hoàng, tiếc nuối dù ai cũng biết cuộc đời vô thường.

TS Nguyễn Thị Hậu nói ông là tấm gương lao động khoa học nghiêm túc, cần mẫn và rất khiêm nhường, luôn kiên trì theo đuổi mục đích "vì sự thật lịch sử".

Những người yêu văn hóa cũng cảm thấy tiếc thương khi nhà biên khảo văn học và sử học Việt Nam Nguyễn Q.Thắng mất vào ngày 1-1.

Ông là tác giả của khoảng 60 công trình nghiên cứu giá trị về lịch sử và văn học Việt Nam.

Trong đó có Hoàng Sa - Trường Sa lãnh thổ Việt Nam nhìn từ công pháp quốc tế, Tiến trình văn nghệ miền Nam, Khoa cử và giáo dục Việt Nam…

Năm 2024 cũng chứng kiến sự ra đi của nhiều nhà văn, nhà thơ được bạn đọc nhiều thế hệ yêu mến.

Ngay đầu năm, làng văn phải nói lời chia tay nhà văn Hồ Phương ngày 2-1 ở tuổi 94. Ông có truyện ngắn Cỏ non quen thuộc với nhiều thế hệ bạn đọc.

Hồi tháng 10, nhà văn Nguyễn Khắc Trường, "cha đẻ" tiểu thuyết Mảnh đất lắm người nhiều ma nổi tiếng, cũng qua đời ở tuổi 79.

Nguyễn Khắc Trường là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học đổi mới; sự ra đi của ông để lại nhiều tiếc thương đối với làng văn.

Năm nay bạn đọc cũng phải nói lời tạm biệt với các nhà thơ, nhà văn: Mã A Lềnh (21-2), Trần Nhật Minh (8-4), Đào Thắng (22-4), Vũ Ngọc Tiến (19-6), Hoàng Cát (1-7), Trần Quang Đạo (10-11)…

Màn ảnh và làng nhạc vắng nhiều người quen

Ngày 7-2, tức 28 Tết, diễn viên Chu Hùng qua đời, thọ 68 tuổi.

Tên tuổi ông gắn với loạt vai giang hồ, tội phạm; trong đó nổi tiếng nhất với vai Bắc đại bàng trong Cảnh sát hình sự và Thế Chột trong Người phán xử. Nhiều fan của hai phim này đã viết lời tiễn biệt ông đầy xúc động trên mạng xã hội.

Vài tháng sau, đạo diễn, NSND Nguyễn Hữu Phần - người đứng sau nhiều bộ phim nổi tiếng về đề tài nông thôn như Đất và người, Ma làng, Gió làng Kình… - mất ngày 22-5 ở tuổi 76.

Diễn viên Anh Thái - nổi tiếng với phim Chị Dậu - qua đời ở tuổi 86 vì tai nạn giao thông ngày 15-6 cũng khiến nhiều khán giả cảm thấy sốc.

Tháng 8 cùng năm, khán giả màn ảnh nhỏ cũng phải nói lời chia tay diễn viên Hữu Độ ở tuổi 90.

Trong lĩnh vực âm nhạc, năm 2024 nhiều nhạc sĩ lần lượt qua đời: Nhạc sĩ Vĩnh Lai (20-2), Vũ Xuân Hùng (1-5), Lê Hàm (18-9), Lã Văn Cường (30-11).

Còn có tay trống Trung Vinh của ban nhạc Phượng Hoàng qua đời ngày 25-10…

Khán giả cũng không còn dịp nghe tiếng hát của nhiều giọng ca vượt thời gian. Ngày 27-1, "giọng nam cao", NSND Trung Kiên qua đời ở tuổi 82. Tới 11-5, NSND Tường Vi, "người hát Cô gái vót chông hay nhất", cũng mất ở tuổi 86.

NSƯT Tuấn Phong - người thể hiện thành công các nhạc phẩm Thơ tình cuối mùa thu, Tiếng Thu, Thuyền và biển, Ba Đình Nắng, Chào em cô gái Lam Hồng, Dáng đứng Việt Nam, Tôi người lái xe - cũng qua đời ngày 10-11 khiến không ít người yêu nhạc bất ngờ.

Sân khấu tiễn biệt những con người thầm lặng

Năm qua làng sân khấu tiễn biệt khá nhiều nghệ sĩ, dù không phải tên tuổi lớn nhưng họ là những con người thầm lặng, có nhiều đóng góp cho sàn diễn mấy chục năm trời.

Viện dưỡng lão nghệ sĩ TP.HCM mất đi đến ba nghệ sĩ. Đó là nghệ sĩ Lệ Thẩm qua đời ngày 17-1 khi chưa kịp chuyển qua "nhà mới", Trung tâm dưỡng lão Thị Nghè, cùng bạn bè lâu năm ở Viện dưỡng lão nghệ sĩ.

Ngày 19-6, nhạc công Ngọc Bê cũng tạ thế sau nhiều năm chống chọi với bệnh tật. Ngày 22-10, công nhân sân khấu Đặng Thị Xuân cũng đã trút hơi thở cuối cùng.

Ở làng xiếc, nghệ sĩ Duy Hà - người thầy tận tâm đào tạo nên những tài năng xiếc như Quốc Cơ - Quốc Nghiệp, Trúc Vi... - lặng lẽ ra đi trong sự thương tiếc của người trong giới ngày 2-2.

Ca sĩ Yến Thu, giọng ca trụ cột của Đoàn kịch nói Kim Cương ngày nào, ra đi ngày 8-5 vì căn bệnh ung thư.

Sau một năm ngày nghệ sĩ Diệp Lang ra đi thì vợ ông, bà Thu Phong, cũng qua đời ở Mỹ ngày 6-6. Bà Phong không phải là nghệ sĩ nhưng trong giới ai cũng yêu quý vì bà là hậu phương vững chắc cho chồng và thường giúp nghệ sĩ Diệp Lang chỉnh sửa kịch bản.

Nghệ sĩ Thảo Nguyên từng là cô đào nhì, đào ba gây chú ý ở đoàn Minh Tơ, 2-84, Văn công thành phố... qua đời vì đột quỵ ngày 2-7 trong sự nuối tiếc của những bạn đồng môn như Kim Tử Long, Ngọc Huyền...

Một nghệ sĩ thuộc thế hệ đầu tiên của Đồng ấu Minh Tơ cùng thời với nghệ sĩ Thanh Tòng ra đi trong bệnh tật, khó khăn là danh hài Vũ Đức. Ông mất ngày 31-8.

Còn có nghệ sĩ Trần Đại Mý của Nhà hát Tuồng Việt Nam ra đi ngày 11-11. Ông là nghệ sĩ kỳ cựu, có 30 năm gắn bó với bộ môn truyền thống này.

Sốc vì nhiều người ra đi khi còn quá trẻ

Năm nay nhiều nghệ sĩ ra đi khi tuổi đời còn quá trẻ hoặc đang trong độ tuổi chín muồi khiến khán giả vô cùng xót xa.

Chỉ trong tháng 1, nhiều người bàng hoàng khi nghe tin diễn viên Thanh Hoa (vai Thanh Sói trong phim Hai Phượng) qua đời ở tuổi 42 vì ung thư và diễn viên Thủy Phạm qua đời vì tai nạn giao thông khi mới 35 tuổi.

Đặc biệt hồi tháng 5, một lần nữa tin buồn bất ngờ đến khi MC, người mẫu kiêm diễn viên Đức Tiến mất vì nhồi máu cơ tim khi chỉ mới 44 tuổi tại Mỹ.

Không ai tin đó là sự thật khi trước đó một tháng, Đức Tiến còn đi về Việt Nam để quảng bá cho bộ phim Đóa hoa mong manh.

Anh còn cập nhật các hoạt động của mình trên mạng xã hội một ngày trước khi mất.

Làng văn nghệ tiếp tục đón các tin buồn khi "sơn ca đất mỏ" Lương Ngọc Diệp qua đời ở tuổi 37 hồi tháng 4, diễn viên Hồng Hải qua đời hồi tháng 6 ở tuổi 35; nghệ sĩ Nguyễn Phan Mạnh Duy mất khi chỉ mới 36 tuổi…

Còn có nghệ sĩ tài năng của Nhà hát kịch Việt Nam Bùi Phương Nga qua đời ở tuổi 47, diễn viên cải lương Lê Phương mất khi mới 36 tuổi, diễn viên cải lương Lê Hùng mất khi chưa được 40... cũng khiến không ít sốc.

Học giả Nguyễn Đình Đầu qua đời ở tuổi 104

Theo tin từ gia đình, học giả Nguyễn Đình Đầu đã qua đời lúc hơn 12h ngày 20-9, thượng thượng thọ 104 tuổi.