Quyền Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan (trái) và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong một lần trả lời báo giới - Ảnh: REUTERS

Washington cùng các đồng minh vùng Vịnh đã liên tiếp cáo buộc Iran là thủ phạm của các vụ tấn công nhằm vào tàu chở dầu, các đường ống dẫn dầu và nhà máy lọc dầu trong khu vực.

"Đây rõ ràng là những nỗ lực của Tehran nhằm đẩy giá dầu thô thế giới lên cao", ngoại trưởng Mỹ khẳng định ngày 30-5 trước khi lên đường công du châu Âu.

Ông Pompeo cũng cho biết Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton đã đưa ông xem một số bằng chứng về sự liên quan của Iran trong các vụ tấn công. Một ngày trước tuyên bố của ông Pompeo, ông Bolton nhấn mạnh Iran gần như chắc chắn đã sử dụng mìn tấn công phá hoại 4 tàu chở dầu, trong đó có 2 tàu chở dầu của Saudi, ngoài khơi bờ biển UAE hồi đầu tháng này.

Các vụ việc này, theo ông Bolton, là có liên quan đến những vụ tấn công trạm bơm nằm trên đường ống dẫn dầu Đông - Tây của Saudi Arabia và những vụ bắn rốc-két vào Vùng Xanh - khu vực tập trung nhiều cơ quan ngoại giao nước ngoài của Baghdad, Iraq.

Đặc phái viên của Mỹ tại Iran Brian Hook cùng ngày 30-5 cũng cảnh báo Mỹ sẽ đáp trả bằng lực lượng quân sự nếu lợi ích của họ bị Iran tấn công.

Các tuyên bố của Mỹ được đưa ra một cách đồng điệu với động thái của những đồng minh vùng Vịnh. Một cuộc họp khẩn của các nhà lãnh đạo Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC) đã được triệu tập ngày 30-5 theo yêu cầu của Saudi Arabia.

Quốc vương Salman của Saudi Arabia phát biểu tại cuộc họp khẩn của GCC - Ảnh: REUTERS

"Sự can thiệp của chính quyền Iran vào các vấn đề nội bộ của các quốc gia trong khu vực, phát triển các chương trình hạt nhân và tên lửa và các mối đe dọa đối với tự do vận chuyển quốc tế là mối đe dọa đối với nguồn cung dầu toàn cầu", Quốc vương Saudi Arabia Salman nhấn mạnh trong bài phát biểu rạng sáng 31-5 (giờ VN).

Nhà lãnh đạo Saudi Arabia sau đó kêu gọi các nước vùng Vịnh phải đoàn kết chống lại "các hành động tội ác" của Iran, nhấn mạnh "các hành động khủng bố của Tehran, dù trực tiếp hay gián tiếp đều đe dọa an ninh của khối Ả rập".

Một quan chức Iran đã ngay lập tức gọi tuyên bố mới nhất của ông Bolton là "lố bịch". Chính quyền Tehran luôn phủ nhận các cáo buộc và tuyên bố sẽ tự vệ phản công trước bất kỳ sự xâm lược nào về quân sự hay kinh tế. 

Quan hệ giữa Mỹ và Iran trở nên căng thẳng sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 và áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt. Washington tuyên bố sẽ trừng phạt bất kỳ nước nào tiếp tục mua dầu của Iran, cho dù đó là đồng minh của Mỹ.