Tàu chiến USS Decatur của Mỹ xuất hiện ở Biển Đông hồi 10-2016 - Ảnh: Reuters

Theo tờ Stars and Stripes của quân đội Mỹ, Washington không có bất cứ hoạt động tuần tra nào trong phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép trên Biển Đông.

Mặc dù trước đó Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã tuyên bố sẽ gửi thông điệp cứng rắn đối với Bắc Kinh, Lầu Năm Góc thời gian qua đã bác bỏ tất cả các yêu cầu tuần tra tự do đi lại của hải quân Mỹ tại Biển Đông.

Mới nhất, một đề xuất của bộ Chỉ huy Thái Bình Dương Mỹ cách đây sáu tuần về việc đưa một tàu chiến đi vào vùng biển 12 hải lý quanh bãi Scarborough đã bị từ chối, theo New York Times. Hồi 2-2017, hai đề xuất tương tự cũng bị bác bỏ.

Chưa rõ đây là quyết định của bộ trưởng quốc phòng James Mattis, tướng Joseph Dunford – chủ tịch hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ hay quan chức nào khác.

Theo giới quan sát, sự lơ là của chính phủ Mỹ có thể là do tập trung vào điểm nóng bán đảo Triều Tiên, sự thiếu hụt nhân sự trong Lầu Năm Góc nhưng cũng có thể là do quan điểm mới của Washington. Hoạt động tuần tra tự do đi lại cuối cùng của Mỹ tại Biển Đông diễn ra hồi 10-2016, trước khi ông Trump nhậm chức.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó đã bắn tín hiệu sẽ mềm mỏng hơn với Trung Quốc để đổi lấy việc Bắc Kinh hỗ trợ ngăn chương trình hạt nhân của Triều Tiên. Sau khi từ chối gọi Bắc Kinh là nước thao túng tiền tệ, tổng thống Mỹ còn bất bình thay cho ông Tập Cận Bình khi chỉ trích vụ phóng tên lửa hồi tháng trước của Bình Nhưỡng là “không tôn trọng mong muốn của Trung Quốc và vị chủ tịch đáng kính của nước này”.

“Các nước ở châu Á, dù không muốn xảy ra đụng độ Mỹ-Trung nhưng cũng muốn sự hiện diện ổn định của Mỹ để cân bằng với Trung Quốc, đang cân nhắc lại rằng họ sẽ không thể trông cậy vào Mỹ như trước đây” – CNN dẫn lời nhà nghiên cứu Mike Chinoy thuộc Viện Mỹ Trung, Đại học Nam Carolina nhận định.