Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc vận động kêu gọi cho cuộc bầu cử giữa kỳ tại Georgia - ông tự tin khẳng định lệnh trừng phạt sẽ tàn phá Iran và có hiệu quả - Ảnh: REUTERS

Hôm thứ sáu 2-11, Tổng thống Mỹ ông Donald Trump thông báo là Mỹ sẽ tái lập tất cả lệnh trừng phạt nhắm vào Iran, vốn bị dỡ bỏ dưới thời cựu TT Obama vào năm 2015.

Trả lời phòng vấn báo chí hôm chủ nhật khi trên đường đi đến ủng hộ một cuộc vận động tranh cử trước bầu cử giữa kỳ ở Georgia, ông Trump tự tin khẳng định lệnh trừng phạt sẽ tàn phá Iran và có hiệu quả. 

Đại ý ông Trump cho biết khi ông chưa bước vào Nhà Trắng, Iran rất mạnh, thậm chí có thể đe dọa các nước ở Trung Đông nhưng chỉ trong vòng chưa đầy một năm, khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran, tình hình đã thay đổi 180 độ.

Lệnh tái trừng phạt mới này có hiệu lực vào thứ hai 5-11 phong tỏa các ngành vận tải, tài chính và dầu mỏ của Iran. Đây là đợt trừng phạt thứ hai, kể từ khi ông Trump đơn phương xé bỏ thỏa thuận về hạt nhân mà Mỹ và một số cường quốc ký với Iran – đối đầu với rất nhiều sự phản đối của đồng minh.

Cũng giống như khẳng định của ông Trump, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trả lời phỏng vấn Đài truyền hình Fox News về việc này xác nhận "đây là lệnh mạnh nhất từng được đặt ra với Iran" nhằm mục đích buộc chính phủ Iran phải "thay đổi hành vi của mình" để bảo vệ Israel và các nước khác.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo: "đây là lệnh mạnh nhất từng được đặt ra với Iran" - Ảnh: AFP

Ông Pompeo cho biết có hơn 600 công ty và cá nhân ở Iran bị ràng buộc bởi lệnh tái trừng phạt lần này. Mỹ đòi hỏi Iran phải chấm dứt ủng hộ các nhóm khủng bố quốc tế, can thiệp quân sự vào Syria và chấm dứt hoàn toàn chương trình nghiên cứu và phát triển tên lửa liên lục địa.

Mỹ cũng khẳng định sẽ trừng phạt bất cứ nước nào còn mua dầu từ Iran và các công ty nước ngoài có quan hệ thương mại với những người Iran nằm trong danh sách bị cấm của Mỹ.

Theo báo Anh The Guardian, Liên minh Châu Âu (EU) nói riêng đang thiết lập một lộ trình nhằm bỏ qua các biện pháp trừng phạt của Mỹ để đổi lại việc thuyết phục Iran không phát triển chương trình hạt nhân.

Câu hỏi liệu các biện pháp trừng phạt mới có làm tổn thương thường dân Iran đã được đặt ra. Trên thực tế, có những dấu hiệu cho thấy người Iran đang phải đối mặt với những ảnh hưởng của lệnh trừng phạt đến cuộc sống hằng ngày của họ. Các nhóm y tế cảnh báo rằng các hình phạt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các loại thuốc thiết yếu, gây nguy hiểm cho hàng ngàn mạng sống.

Tuy nhiên, trước đó chính quyền Trump đã đồng ý miễn trừ 8 quốc gia vào một số nước đồng minh của Mỹ là Ý, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc được tạm thời tiếp tục mua dầu của Iran.

Theo Hãng tin Reuters, kỷ niệm 39 năm ngày chiếm Đại sứ quán Mỹ tại Tehran 4-11-1979, hàng ngàn người Iran đã xuống đường hôm chủ nhật kêu gọi "Cái chết cho nước Mỹ". Sự kiện diễn ra hằng năm nhưng năm nay lớn hơn hẳn do người dân phản ứng với thông tin Mỹ tái áp đặt lệnh trừng phạt mới với Iran mà Mỹ vừa thông báo.

Cảnh biểu tình trước nơi từng là trụ sở Đại sứ quán Mỹ tại Iran trên website của Hãng thông tấn quốc gia Iran IRAN - Ảnh: IRNA.IR

Ngày 4-11-1979, sinh viên ở Iran đã xông vào Đại sứ quán Mỹ. Sự việc khiến 52 người Mỹ bị giữ làm con tin trong 444 ngày và biến hai đất nước thành kẻ thù từ đó đến nay.

Theo báo chí nhà nước Iran, hàng triệu người đã tham gia các cuộc biểu tình ở nhiều nơi trên cả nước, được phát truyền hình trực tiếp trên truyền hình nhà nước. Người biểu tình đốt các lá cờ Mỹ, hình ảnh chú Sam và Tổng thống Donald Trump bên ngoài nơi từng là trụ sở Đại sứ quán Mỹ.

Quân đội Iran cho biết họ sẽ tiến hành tập trận phòng không hai ngày, bắt đầu vào thứ hai để đảm bảo Iran có thể bình thường hóa mọi mối đe dọa, theo Hãng thông tấn quốc gia IRNA.