Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép tại Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: Reuters

Mỹ luôn nhấn mạnh về tự do hàng hải và hàng không trên biển Đông. Mỹ chưa bay qua khu vực biển mà Trung Quốc đang chiếm vì chờ xem phản ứng của Bắc Kinh. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter muốn lắng nghe phản ứng của các nước khu vực khi ông tới Singapore, Việt Nam và các nước khác.

Mỹ sẽ thuyết phục các nước đồng minh như Úc tuần tra chung để cùng khẳng định quyền tự do hàng hải. Chắc chắn Mỹ sẽ tuần tra khu vực 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo do Trung Quốc xây trái phép.

* Liệu các cuộc tuần tra có giúp ổn định tình hình biển Đông?

- Trung Quốc sẽ không dám dùng tàu hải quân thách thức trực diện tàu chiến Mỹ. Nếu Mỹ cương quyết tổ chức các chuyến tuần tra, Trung Quốc sẽ phải chấp nhận chuyện đó như là “thực tại mới”.

Trung Quốc sẽ tiếp tục xây đảo nhân tạo và tăng cường hiện diện trên biển Đông, nhưng hành động của Mỹ sẽ ngăn chặn Bắc Kinh tuyên bố hay mở rộng áp đặt chủ quyền trên diện rộng.

* Ông nhận định gì về chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter tới Việt Nam?

- Chuyến thăm này đặc biệt quan trọng vì diễn ra đúng thời điểm hai nước kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Bộ trưởng Phùng Quang Thanh và Bộ trưởng Ashton Carter sẽ đưa ra tuyên bố tầm nhìn chung, định hướng hợp tác quốc phòng trong tương lai.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng sẽ đến Việt Nam để chuẩn bị chuyến đi của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Mỹ và thảo luận về chuyến thăm dự kiến của Tổng thống Mỹ Barack Obama tới Việt Nam cuối năm nay. 

Khi đến Việt Nam, thượng nghị sĩ Mỹ John McCain cho biết có thể Mỹ sẽ nới lỏng thêm lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Nếu vậy, Việt Nam sẽ dễ dàng mua vũ khí phòng thủ hơn.