Ngày 1-2 (giờ Mỹ), Đài CBS News đưa tin giới chức Mỹ xác nhận kế hoạch thực hiện một loạt cuộc tấn công trong nhiều ngày nhằm vào các mục tiêu Iran (gồm cả con người và cơ sở hạ tầng) bên trong lãnh thổ Iraq và Syria.

Các cuộc tấn công này được thực hiện nhằm đáp trả các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) và tên lửa nhắm vào lực lượng Mỹ trong khu vực, gồm cả vụ tấn công bằng drone vào hôm 28-1 khiến ba quân nhân Mỹ thiệt mạng tại căn cứ "Tháp 22" ở Jordan, gần biên giới Syria.

"Bắt đúng người phải chịu trách nhiệm"

Phát biểu trước báo giới tại Lầu Năm Góc vào hôm 1-2, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tuyên bố Washington sẽ không tha thứ cho các cuộc tấn công nhằm vào quân đội Mỹ.

Câu hỏi đặt ra là: Mỹ sẽ tấn công đáp trả với quy mô như thế nào và triển khai vào thời gian nào? Theo ông Austin, Washington sẽ đáp trả "vào thời điểm chúng tôi chọn, ở nơi chúng tôi chọn và theo cách chúng tôi chọn". Đáng chú ý, các cuộc tấn công này sẽ diễn ra trong nhiều ngày.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực tránh xung đột rộng hơn trong khu vực, nhưng chúng tôi sẽ thực hiện mọi hành động cần thiết để bảo vệ nước Mỹ cùng với lợi ích và người dân của chúng tôi", ông Austin khẳng định.

Bộ trưởng Austin cho biết Mỹ đang cố gắng "bắt đúng người phải chịu trách nhiệm" mà không làm leo thang xung đột trong khu vực. Ông nói: "Chúng tôi sẽ có phản ứng ở nhiều cấp và chúng tôi có khả năng phản ứng nhiều lần tùy thuộc vào tình hình".

Hiện không có cuộc tấn công mới nào nhằm vào các địa điểm đóng quân của Mỹ trong khu vực kể từ khi nhóm vũ trang Kataib Hezbollah (nhóm được Iran hậu thuẫn ở Iraq) tuyên bố vào hôm 31-1 rằng họ sẽ tạm dừng các hoạt động quân sự chống lại lực lượng Mỹ. Kataib Hezbollah là nhóm mà theo Lầu Năm Góc có dính dáng tới vụ tấn công lính Mỹ ở Jordan vào hôm 28-1.

Tuy nhiên, bất chấp tuyên bố của Kataib Hezbollah, đến nay không có dấu hiệu nào từ giới chức Mỹ cho thấy các cuộc tấn công trả đũa của quân đội Mỹ sẽ bị trì hoãn.

Kể từ lúc xung đột Israel - Hamas nổ ra vào tháng 10-2023, Kataib Hezbollah và các nhóm khác được Iran hậu thuẫn đã tiến hành ít nhất 166 cuộc tấn công vào các căn cứ Mỹ ở Iraq (67 cuộc tấn công), Syria (98) và Jordan (1) bằng rocket, tên lửa và drone.

Trên Biển Đỏ, nhóm phiến quân Houthi được Iran hậu thuẫn ở Yemen tấn công vào các tàu thương mại và quân sự gần 40 lần kể từ tháng 11 năm ngoái.

Iran muốn né

Theo Đài CNN, các nguồn tin cho biết giới chức Mỹ tin rằng có các dấu hiệu cho thấy giới lãnh đạo Iran đang lo lắng về một số hành động của các nhóm ủy nhiệm của Iran ở Iraq, Syria và Yemen.

Hôm 1-2, các nguồn tin tiết lộ với báo The National (UAE) rằng một chỉ huy cấp cao của Iran đã tới thủ đô Baghdad của Iraq và gặp các tay súng được Iran hậu thuẫn để thúc giục giảm căng thẳng ngay sau vụ tấn công khiến binh sĩ Mỹ thiệt mạng ở Jordan. Cũng cần lưu ý chuyến thăm này diễn ra trước khi nhóm Kataib Hezbollah tuyên bố sẽ tạm dừng các cuộc tấn công nhằm vào quân Mỹ.

Diễn biến trên cho thấy Iran muốn tránh bất kỳ sự leo thang không kiểm soát nào với Mỹ, trong lúc căng thẳng đang tăng cao trên toàn khu vực.

Báo New York Times cũng nhận định Iran đang cố tránh chiến tranh với Mỹ. Tuần này Hội đồng An ninh quốc gia tối cao của Iran đã tổ chức cuộc họp khẩn cấp và bày tỏ lo lắng rằng Mỹ sẽ trả đũa sau khi ba quân nhân Mỹ thiệt mạng và 40 người bị thương trong vụ tấn công ở Jordan.

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, các cuộc biểu tình và tấn công khủng bố thời gian qua ở Iran, một cuộc xung đột trực tiếp với Mỹ là điều Tehran không mong muốn vì nguy cơ chết chóc và hủy diệt cũng như đe dọa tới quyền lực của giới lãnh đạo Iran.

Trong khi đó chính quyền Tổng thống Biden đang chịu áp lực ngày càng tăng sau vụ tấn công gây chết chóc cho lính Mỹ ở Jordan, trong bối cảnh chiến dịch tái tranh cử tổng thống của ông Biden diễn ra. Các thành viên Đảng Cộng hòa chỉ trích ông Biden "yếu đuối".

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Tom Cotton cáo buộc ông Biden đã để binh sĩ Mỹ ở Trung Đông trở thành "những con vịt ngồi" (ý chỉ người ở thế không được bảo vệ và dễ bị tấn công). "Câu trả lời duy nhất cho những cuộc tấn công này phải là sự trả đũa quân sự tàn khốc nhằm vào lực lượng khủng bố của Iran, cả ở Iran và khắp Trung Đông", ông Cotton nói.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng Washington sẽ không trả đũa đến mức gây ra chiến tranh với Iran. Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Cận Đông Barbara Leaf cho biết phản ứng của Mỹ "sẽ diễn ra vào thời điểm và địa điểm mà chúng tôi lựa chọn và có thể theo vô số cách", sau cuộc tấn công "khủng khiếp" ở Jordan.

Nhà Trắng tin rằng họ phải gia tăng phản ứng để ngăn chặn các cuộc tấn công khác trong tương lai, nhưng cũng không được gây leo thang quá mức. Bởi lẽ ưu tiên của Tổng thống Biden sau khi xung đột Israel - Hamas nổ ra là hạn chế sự lan rộng của xung đột này và bằng mọi giá ngăn chặn một cuộc xung đột trực tiếp giữa Mỹ - Iran.

Giữa căng thẳng với Mỹ, cố vấn Iran chết sau vụ không kích của Israel

Ngay trong ngày Tổng thống Iran Ebrahim Raisi khẳng định sẽ đáp trả mạnh mẽ bất kỳ ai muốn bắt nạt Iran, có tin một cố vấn Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo nước này chết tại Syria.