Mỹ đang vừa xoa dịu Israel vừa gây áp lực lên Hamas khi viễn cảnh Tel Aviv đánh Rafah phía nam Dải Gaza ngày càng hiển hiện. Thành phố này là nơi lánh nạn của khoảng 1,4 triệu người Palestine kể từ khi Israel phát động chiến dịch tiêu diệt Hamas từ tháng 10 năm ngoái.

Xoa dịu Israel để ngăn chiến dịch Rafah?

Với Israel, bên có quy mô tiềm lực quân sự lớn hơn và đang giữ thế chủ động, Mỹ dường như đang chọn cách xoa dịu sau khi gây sức ép bằng cách dọa ngừng cung cấp một số loại vũ khí nhưng không mấy hiệu quả.

Ngày 11-5, báo Washington Post dẫn 4 nguồn tin đề nghị không nêu tên tiết lộ chính quyền Mỹ được cho là đã đề nghị sẽ cung cấp các thông tin tình báo nhạy cảm về nơi ở của các lãnh đạo cấp cao Hamas và hệ thống đường hầm của lực lượng này, nếu Israel ngừng chiến dịch quân sự tại Rafah.

Tờ báo của Mỹ cũng cho biết Washington còn đề nghị giúp xây dựng các lều trại và cơ sở hạ tầng để giúp người dân Rafah lánh nạn, hỗ trợ công tác nhân đạo.

Israel được cho là đã cam kết sẽ không đưa quân vào Rafah cho đến khi sơ tán khoảng 800.000 trong số 1 triệu người Palestine bên trong thành phố. Tel Aviv cũng lập luận rằng việc tấn công Rafah là cần thiết để tiêu diệt Hamas hoàn toàn.

Các tiết lộ của Washington Post có vẻ hợp lý, xét đến một thông tin công khai trước đó từ Mỹ.

Trong cuộc họp báo ngày 9-5, người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia John Kirby cho biết Mỹ thậm chí đã chuyển thông tin tình báo giúp Israel nhắm mục tiêu vào các lãnh đạo Hamas, bao gồm cả người đứng đầu Yahy Sinwar.

Hồi đầu tuần này, Israel đã mở chiến dịch bao vây khu vực cửa khẩu Rafah nối Gaza với Ai Cập, viện dẫn nó được dùng cho mục đích khủng bố. Tuy nhiên theo tờ Times of Israel, ông Sinwar không trốn ở Rafah mà đang ở đâu đó trong hệ thống địa đạo ở khu vực Khan Younis cũng ở phía nam Gaza.

Tính toán của Mỹ

Với Hamas, Mỹ chọn cách gây áp lực để thả con tin Israel đang bị bắt giữ. Vấn đề con tin đã khiến chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhận nhiều chỉ trích và sức ép từ người dân trong nước.

Nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra, kêu gọi ông Netanyahu từ chức vì phần lớn con tin bị Hamas bắt vào tháng 10-2023 vẫn chưa được thả.

Trong một bữa tiệc gây quỹ hôm 10-5, Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố sẽ có thỏa thuận ngừng bắn "trong ngày mai" nếu Hamas thả con tin.

"Israel đã nói rằng nó tùy thuộc vào Hamas, rằng nếu Hamas muốn thả con tin, mọi thứ sẽ kết thúc vào ngày mai. Thỏa thuận ngừng bắn sẽ bắt đầu vào ngày mai", ông Biden nói với 100 người tại buổi tiệc gây quỹ.

Tất nhiên, "ngày mai" chỉ là cách ví von của tổng thống Mỹ để nói rằng xung đột có thể kết thúc rất nhanh nếu vấn đề con tin được giải quyết.

Có thể thấy các động thái của Mỹ phản ánh những lời đe dọa không có tác dụng với Israel. Đồng thời, Washington cũng muốn thể hiện là một bên có trách nhiệm với dân thường Palestine sau thời gian bị chỉ trích vì bật đèn xanh cho các chiến dịch của Tel Aviv khiến nhiều người thiệt mạng.

Hôm 9-5, phát biểu trước báo giới, người phát ngôn John Kirby nêu rõ: "Theo quan điểm của ông Biden, chiến dịch tấn công Rafah sẽ không thúc đẩy được mục tiêu đánh bại Hamas".

Cũng theo ông này, Hamas đã bị Israel gây áp lực lớn và hiện có nhiều biện pháp tốt hơn để truy lùng tàn dư của phong trào này, thay vì một chiến dịch có rủi ro cao đối với dân thường. Tuy nhiên, ông này cũng bác bỏ việc Mỹ đang rời xa Israel và không sẵn lòng giúp Tel Aviv đánh bại Hamas.

Bất chấp cảnh báo ngừng cung cấp vũ khí từ Mỹ, Tel Aviv dường như vẫn giữ nguyên kế hoạch tấn công vào Rafah. Truyền đơn đã được rải xuống thành phố này mấy ngày qua để kêu gọi dân thường Palestine rời khỏi Rafah đến thị trấn Al-Zawayda miền trung Gaza.

Nhiều người đã rời đi, nhưng cũng không ít người chọn ở lại vì lo sợ ra đi đồng nghĩa chỉ có đường chết, theo Hãng tin Reuters.

Mỹ dọa ngừng cấp vũ khí, thủ tướng Israel xuống giọng

Qua truyền thông Mỹ, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu bày tỏ mong muốn vượt qua bất đồng với Mỹ về chiến dịch ở Rafah, nhưng ở trong nước ông lại nói khác.