Theo Hãng tin Reuters, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ngày 3-5 nói việc gây thiệt hại đối với các tàu và thương tích của nhiều thành viên Lực lượng tuần duyên Philippines là "hành vi vô trách nhiệm" và coi thường luật pháp quốc tế.

Trước đó hôm 30-4, giới chức Philippines cho biết một tàu tuần duyên và một tàu khác của nước này đã bị hải cảnh Trung Quốc phun vòi rồng và bị hư hại, trong khi các tàu này đang trên đường đến bãi cạn Scarborough để hỗ trợ ngư dân Philippines trong khu vực.

Kể từ cuộc đụng độ ngày 30-4, Manila và Bắc Kinh đã "đấu khẩu" gần như mỗi ngày.

"Chúng tôi đã nêu quan điểm rõ ràng với tất cả các bên, bao gồm cả Bắc Kinh, rằng kiểu hành vi mà chúng tôi đã chứng kiến, khiến các thành viên tuần duyên Philippines bị đặt trong tình thế nguy hiểm, bị thương và các tài sản bị hư hại, là hành vi vô trách nhiệm", ông Austin phát biểu tại một cuộc họp báo ở Hawaii, Mỹ.

Sau cuộc gặp với quan chức quốc phòng các nước Philippines, Úc và Nhật Bản, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhắc lại rằng Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ Philippines, theo như đã nêu trong hiệp ước phòng thủ chung giữa hai nước năm 1951.

"Cam kết của chúng tôi đối với hiệp ước là vững chắc và chúng tôi sát cánh cùng Philippines", ông Austin nêu.

Theo hướng dẫn mới nhất, hiệp ước phòng thủ chung sẽ được kích hoạt nếu một trong hai bên bị tấn công trên Biển Đông hoặc nếu các tàu tuần duyên bị tấn công.

Tuy nhiên, thiếu tướng Jay Tarriela - người phát ngôn Lực lượng tuần duyên Philippines (PCG) - ngày 1-5 cho biết vụ hải cảnh Trung Quốc sử dụng vòi rồng chưa cấu thành một cuộc tấn công vũ trang vào tàu Philippines. Do đó, hành động này chưa đủ kích hoạt hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ.

Cùng có mặt tại Hawaii, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro cho biết Philippines và Mỹ cam kết xây dựng năng lực và khả năng răn đe nhằm đảm bảo không có tình huống nào xảy ra đòi hỏi phải viện dẫn hiệp ước.

"Chúng tôi cần khẳng định các quyền của mình, nhưng theo cách bảo vệ an toàn cho từng thành viên trong lực lượng vũ trang Philippines", ông Teodoro phát biểu.

Ông Teodoro từ chối đưa ra các suy đoán về các trường hợp mà Manila có thể viện dẫn hiệp ước, nói rằng đó sẽ là một "quyết định chính trị".

Mỹ và Philippines tập trận bắn hàng loạt rocket về phía Biển Đông

Lực lượng Mỹ và Philippines bắn hơn chục rocket về phía Biển Đông trong đợt tập trận chung thường niên Balikatan, tuy nhiên khẳng định không nhằm khiêu khích.