Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis và người đồng cấp Nhật Bản Tomomi Inada - Ảnh: Reuters

Trả lời tại cuộc họp báo ở Tokyo, bộ trưởng Mattis chỉ trích Trung Quốc đã huỷ hoại niềm tin của các nước láng giềng đồng thời khẳng định mọi quốc gia đều phải “chơi theo luật” và khẳng định quyền tự do đi lại trên Biển Đông là tuyệt đối.

Dù vậy, ông kêu gọi tận dụng mọi nỗ lực ngoại giao để giải quyết tranh chấp. Theo ông, lập trường quân sự chỉ xảy ra nhằm hỗ trợ cho các nhà ngoại giao nhưng “hiện tại chúng tôi chưa thấy cần phải có bất cứ động thái quân sự nào”.

Trước đó, ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã tỏ rõ lập trường cứng rắn khi kiên quyết đòi ngăn Bắc Kinh xây dựng trên Biển Đông và cấm nước này tiếp cận các hòn đảo nhân tạo đã xây dựng.

Tân bộ trưởng quốc phòng của Mỹ cũng một lần nữa bảo đảm cam kết của Mỹ đối với việc bảo vệ các khu vực thuộc quyền kiểm soát của Nhật Bản, bao gồm cả quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Trong phản ứng ngay sau đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nhắc nhở Washington thể hiện "thái độ có trách nhiệm" và "ngừng đưa ra các tuyên bố sai lệch" liên quan tới quần đảo tranh chấp, tránh làm phức tạp thêm vấn đề và gây bất ổn cho tình hình khu vực. 

Trước khi đến Nhật, bộ trưởng Mattis đã có chuyến thăm 2 ngày tới Hàn Quốc, một đồng minh chủ chốt khác của Mỹ.

Chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Mattis trên cương vị Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ được cho là nhằm trấn an các đồng minh châu Á của Washington sau khi tân Tổng thống Donald Trump cho rằng các nước này không trả đủ tiền để được Mỹ bảo vệ.