Các ngoại trưởng ASEAN họp tại Bangkok, Thái Lan tháng 8-2019 - Ảnh: REUTERS

Theo thông cáo đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao ngày 2-8, tổng ngân sách 45 triệu USD sẽ dự kiến chi cho các dự án mở rộng những cam kết của Mỹ với khu vực gồm 5 quốc gia: Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia.

Trong đó, khoản ngân sách 29,5 triệu USD dành cho dự án Hợp tác điện Mekong Nhật Bản - Mỹ nhằm thúc đẩy và phát triển hạ tầng năng lượng trong khu vực Mekong theo hướng bền vững, trên cơ sở các nguyên tắc phù hợp.

14 triệu USD sẽ dành cho công tác chống tội phạm xuyên quốc gia, nạn buôn ma túy, buôn người và động vật hoang dã.

Phía Mỹ cũng có một chương trình hợp tác với các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới, Úc, Pháp và Nhật để tiến hành đánh giá mức độ an toàn với 55 đập thủy điện tại Lào.

Một phần trong ngân sách 45 triệu USD cũng sẽ dùng để hỗ trợ các dự án năng lượng và hạ tầng để nâng cấp các trạm cuối nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng, các dự án điện khí tại Việt Nam cũng như điện gió, điện mặt trời, một dự án hợp tác với Hàn Quốc áp dụng công nghệ vệ tinh để đánh giá tốt hơn các xu hướng diễn biến của lũ lụt và hạn hán.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng chỉ ra những thách thức mới các nước trong khu vực sông Mekong đang đối mặt.

Trong đó có sức ép nợ công, hàng loạt đập thủy điện được xây dựng đã ảnh hưởng tới dòng chảy sông Mekong dưới hạ lưu, tình trạng một số nước thiết lập "những nguyên tắc mới để quản trị dòng sông theo những cách làm xói mòn các định chế đã có".

Khẳng định khu vực Mekong là khu vực quan trọng về mặt chiến lược với Mỹ, là tâm điểm trong Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và "là một phần không thể tách rời trong cam kết của chúng tôi với ASEAN", thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Washington sẽ hợp tác với các nước Mekong giải quyết những thách thức mới này.

Kể từ năm 2009, Bộ Ngoại giao Mỹ đã khởi động chương trình có tên Sáng kiến hạ lưu sông Mekong (Lower Mekong Initiative - LMI) với các cuộc họp thường niên giữa Mỹ và 5 nước đối tác ở khu vực sông Mekong.

Trong 10 năm qua, các chương trình LMI đã hỗ trợ các nước ở khu vực sông Mekong giải quyết tốt hơn các thách thức xuyên biên giới về an ninh nước, thủy điện thông minh, hoạch định năng lượng và hạ tầng cũng như giáo dục STEM.

TTO - Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh việc Trung Quốc xây đập "vô tội vạ" trên thượng nguồn sông Mekong là nhằm "kiểm soát" dòng chảy hạ lưu, đẩy sinh kế của hàng triệu người vào tình cảnh khó khăn.