Phóng to

Bộ trưởng ngoại giao Nhật Koichiro Gemba thông báo về quyết định chuyển một phần quân Mỹ khỏi Okinawa ngày 8-2 - Ảnh: Getty Images

“Chúng tôi cam kết giảm bớt gánh nặng cho Okinawa - Reuters dẫn lời Bộ trưởng ngoại giao Nhật Koichiro Gemba nói trong một cuộc họp báo ở Tokyo để tuyên bố thỏa thuận - Điều này đánh dấu một bước tiến lớn trong việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ đồng mình Nhật - Mỹ”.

Người dân Okinawa trước giờ vẫn kêu gọi chuyển các căn cứ quân sự của Mỹ khỏi hòn đảo này do những quan ngại về tội phạm và ô nhiễm. Vấn đề này từng dẫn đến việc Thủ tướng Nhật Yukio Hatoyama phải từ chức năm 2010, sau khi ông cam kết đóng cửa các căn cứ quân sự nhưng rốt cuộc phải nhượng bộ trước sức ép từ Mỹ và thất hứa với người dân.

Phía Nhật không đưa ra con số binh sĩ cụ thể, nhưng Hãng tin Bloomberg dẫn một nguồn giấu tên nói Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ chuyển khoảng 4.500 lính thủy đánh bộ từ Nhật sang Guam, một phần trong chương trình cắt giảm tới 21,1 tỉ USD hoạt động quân sự của Mỹ trên đảo Okinawa. Mỹ cũng sẽ luân chuyển khoảng 4.000 quân nữa sang các nước Úc, Philippines và đảo Hawaii từ Okinawa.

“Còn quá sớm để thảo luận về số lượng binh sĩ hay các địa điểm cụ thể liên quan đến vấn đề thủy quân lục chiến ở Okinawa” - George Little, một người phát ngôn của Lầu Năm Góc, thông báo với báo chí qua thư điện tử, đồng thời khẳng định Guam sẽ tiếp tục là “một căn cứ chiến lược với sự hiện diện của thủy quân lục chiến”.

Theo một thỏa thuận Nhật - Mỹ năm 2006, 8.000 lính thủy đánh bộ và 9.000 nhân viên thuộc các bộ phận hậu cần sẽ được chuyển từ Okinawa đến đảo Guam, cách đó 2.400 km về phía nam, vào năm 2014. Hiện Nhật Bản đang chi khoảng 188 tỉ yen (2,4 tỉ USD) mỗi năm để hỗ trợ hoạt động cho 38.000 binh sĩ và 43.000 nhân viên hậu cần ở nước này, theo một hiệp ước an ninh có thời hạn 52 năm. Hơn 75% các căn cứ Mỹ ở Nhật là tại Okinawa, cách thủ đô Tokyo 1.500 km về phía nam.

Thủ tướng đương nhiệm Yoshihiko Noda, nhà lãnh đạo thứ sáu của Nhật trong năm năm qua, cũng không thành công hơn mấy so với người tiền nhiệm trong việc thuyết phục người dân Okinawa chấp nhận sự hiện diện của quân đội Mỹ. Ông đã buộc phải thay bộ trưởng quốc phòng sau khi ông này lỡ lời về vụ lính Mỹ cưỡng hiếp một bé gái ở Okinawa vào năm 1995.

Cùng lúc với việc giảm quân tại Okinawa, quân đội Mỹ sẽ tăng cường sự hiện diện ở bắc Úc và Philippines. “Mỹ đang chuyển các kế hoạch triển khai quân ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong sự nổi lên của Trung Quốc”, giáo sư Đại học Keio ở Tokyo Tomohiko Taniguchi bình luận.