Đại diện Hiệp hội đậu khô Mỹ trong buổi ra mắt tại TP.HCM - Ảnh: N.BÌNH

Việc tạm ngừng áp dụng chính sách thuế này có được sau khi Trung Quốc đồng ý sẽ mua trở lại các sản phẩm công nghiệp, năng lượng và nông nghiệp của Mỹ để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng thương mại. Trước đó, Mỹ từng có kế hoạch sẽ áp thuế đến 25% với 200 tỉ USD hàng Trung Quốc từ ngày 1-1-2019. 

Theo các chuyên gia, việc trì hoãn tăng thuế gói 200 tỉ USD hàng nhập Trung Quốc trong 90 ngày tới do đó sẽ chưa thể hiện tác động nào lên VN trong ngắn hạn, nhưng biến động tỷ giá đồng Nhân dân tệ có thể được xoa dịu.

Theo chuyên gia kinh tế Đỗ Hoà, thỏa thuận tạm ngưng các hành động đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc không gây nhiều bất ngờ, nhất là với một người hay thay đổi như ông Trump và tính thế "kẹt" hiện nay của Trung Quốc. 

"Trung Quốc thừa khôn ngoan để hiểu rằng nhượng bộ sẽ có lợi cho họ lúc này, vì sự phát triển kinh tế của Trung Quốc thời gian qua có được nhờ khai thác thị trường Mỹ cũng như các nước đồng minh của Mỹ", chuyên gia này nói. 

Tuy nhiên, ông Đỗ Hoà cũng cho rằng động thái nhượng bộ này chỉ mang tính tạm thời, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung là cuộc chiến lâu dài, không chỉ là vấn đề thương mại, thặng dư mà còn cạnh tranh về ảnh hưởng trên cục diện thế giới.

Động thái này cũng không quá ảnh hưởng đến VN vì các mặt hàng Trung Quốc đồng ý mua lại của Mỹ cũng không phải là thế mạnh của VN. Về lâu dài, các doanh nghiệp VN vẫn nên theo dõi và cập nhật thường xuyên để có đánh giá tác động kịp thời, đặc biệt cho hoạt động xuất khẩu. 

Trước đó, khi đánh giá về cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và tác động đến VN, chuyên gia Vũ Thành Tự Anh, giám đốc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright VN, cho rằng diễn biến của cuộc chiến thương mại này sẽ rất khó đoán. Nó đã tác động đến ngành sản xuất, tỷ giá, dòng vốn chứ không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại. 

Cuộc chiến này sẽ kéo dài và sẽ không kết thúc khi chủ tịch Tập Cận Bình và tổng thống Mỹ  Donald Trump ngồi đàm phán và ký hiệp ước nào đó, bản chất đây là cuộc chiến của thế kỷ 21, sẽ định hình lịch sử của thế giới. 

"Đây không phải là chỉ là cuộc chiến thương mại mà là cuộc chiến sắp xếp lại trật tự thế giới, giữ lại vị thế thống trị thế giới của nước Mỹ", ông Vũ Thành Tự Anh nhận định.

Theo tính toán của chuyên gia này, nếu Mỹ áp thuế thêm 200 tỷ USD thì hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ cơ cấu sẽ gồm: khoảng 20% máy móc thiết bị cơ khí, 25% là máy móc thiết bị điện tử, khoản 17% đồ gỗ nội thất. VN có thể tận dụng được lợi thế nếu xuất khẩu những hàng tương tự sang Mỹ, do hàng của VN sẽ rẻ hơn tương đối so với Trung Quốc.

Tuy nhiên, tính toán kỹ lưỡng hơn, trong số những hàng mà VN xuất khẩu sang Mỹ nằm trong giỏ tương tự Mỹ trừng phạt Trung Quốc chỉ có 13 tỷ USD, không đáng kể so với kim ngạch xuất khẩu của VN. Chưa kể, trong danh sách này không có dệt may và da giày là hai thứ VN xuất khẩu nhiều nhất sang Mỹ.

Ông Tự Anh cũng đánh giá sự nhượng bộ của Trung Quốc cũng dễ đoán do nước này dường như đã "hết đạn", giá trị xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ tầm 500 tỷ USD, trong khi đó kim ngạch nhập khẩu từ Mỹ khoảng 150 tỷ USD, Trung Quốc không còn "ăn miếng trả miếng" được nữa nếu cuộc chiến tiếp tục kéo dài.

Theo Reuters dù danh sách các mặt hàng của Mỹ dự kiến được Trung Quốc mua vẫn chưa thống nhất, nhưng thông tin cho thấy Trung Quốc đã đồng ý mua các sản phẩm nông nghiệp của nông dân Mỹ "ngay lập tức".

Thời gian gần đây, VN chào đón khá nhiều đoàn doanh nghiệp Mỹ sang tìm hiểu, mở rộng thị trường VN, đặc biệt là hàng nông sản. Giữa tháng 11-2018, Hiệp hội Đậu khô Mỹ đã thông báo mở văn phòng ở VN nhằm đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm đậu khô trở lại thị trường này.