Muôn mặt doping

Trước tiên hãy lắng nghe câu chuyện của Simmonds, nữ VĐV 3 môn phối hợp người Thụy Sĩ, đang làm đau đầu các nhà nghiên cứu doping.

Chất cấm đi qua đường… quan hệ tình dục?

Trong một cuộc kiểm tra doping gần đây, mẫu thử của Simmonds cho kết quả dương tính với Ligandrol, chất thường được sử dụng để tăng khối lượng cơ bắp và cải thiện hiệu suất thể thao. Simmonds cho biết cô không hề sử dụng chất cấm và tin rằng Ligandrol đã xâm nhập cơ thể mình thông qua quan hệ tình dục với bạn trai, người đang sử dụng chất này.

Các cơ quan chức năng đã tiến hành điều tra để xác minh lời khai của Simmonds, bao gồm kiểm tra bạn trai cô và các sản phẩm anh ta sử dụng. 

Simmonds đã cung cấp bằng chứng cho thấy các xét nghiệm, bao gồm phân tích mẫu tóc, xác nhận cô âm tính với Ligandrol vào ngày 2-12-2024, 6 ngày trước cuộc xét nghiệm ở giải đấu tại New Zealand. Simmonds còn cung cấp kết quả xét nghiệm cho thấy bạn trai cô dương tính với Ligandrol trong khoảng thời gian 6 ngày này, chứng minh anh ta đã lây chất cấm sang cô.

Cơ quan Kiểm tra doping quốc tế (ITA) xác nhận mẫu thử của Simmonds chứa chất cấm và cô bị tạm đình chỉ thi đấu để chờ kết quả điều tra chi tiết hơn. 

Trong một bài đăng trên Instagram, Simmonds chia sẻ về sự việc, nhấn mạnh rằng lượng Ligandrol phát hiện trong cơ thể cô là cực kỳ nhỏ, tương đương "một nhúm muối trong một bể bơi Olympic", và không mang lại lợi ích tăng cường hiệu suất. 

Simmonds hiện đang chờ kết quả điều tra chính thức. Nếu được xác nhận rằng không cố ý sử dụng chất cấm, cô có thể được miễn hoặc giảm nhẹ hình phạt.

Vụ việc của Simmonds tiếp tục làm dấy lên cuộc tranh luận về nguy cơ nhiễm chất cấm ngoài ý muốn trong thể thao. Simmonds không phải trường hợp đầu tiên. Trước cô, nữ võ sĩ quyền anh người Mỹ Virginia Fuchs đã tạo nên tiền lệ về việc "lây doping qua đường tình dục". 

Năm 2020, trong một cuộc kiểm tra ngoài thi đấu, Fuchs bị phát hiện dương tính với hai chất cấm: chất chuyển hóa letrozole và GW1516. Cả hai chất này đều bị Cơ quan Phòng chống doping thế giới (WADA) cấm sử dụng.

Sau khi nhận được thông báo về kết quả dương tính, Fuchs đã hợp tác chặt chẽ với Cơ quan Phòng chống doping Hoa Kỳ (USADA) trong quá trình điều tra. USADA phát hiện bạn trai của Fuchs đang sử dụng các sản phẩm chứa letrozole và GW1516 với liều lượng điều trị. Mức độ chất cấm được phát hiện trong mẫu thử của Fuchs phù hợp với việc tiếp xúc gần đây thông qua quan hệ tình dục.

Dựa trên những phát hiện này, USADA kết luận Fuchs không có lỗi hoặc sơ suất trong việc nhiễm các chất cấm và quyết định không áp dụng án phạt cấm thi đấu với cô. 

Tuy nhiên, theo quy định của WADA, dù không có lỗi, kết quả này vẫn được coi là vi phạm và phải được công bố công khai. Giám đốc điều hành USADA, Travis Tygart, nhấn mạnh rằng các trường hợp như vậy, khi không có ý định gian lận và không có lợi ích về hiệu suất, nên được xem xét không phải là vi phạm.

Điều đáng nói là từ trước đến nay, việc lây nhiễm chất cấm thông qua đường tình dục vốn bị WADA phủ quyết. Chính xác hơn, đây được xem là chuyện "khó thể xảy ra". Nhưng những ngoại lệ từ Fuchs, và có thể là Simmonds, đang làm lung lay giả thuyết này. Quan trọng hơn, trường hợp các nữ VĐV này đang làm dấy lên lo ngại về một thủ thuật sử dụng doping mới.

Ai cũng được thông cảm

"Họ cứ sử dụng doping, theo liều lượng ít, rồi ngụy tạo thành bị lây lan từ bạn tình. Hay một cách khác, là cho bạn tình sử dụng chất cấm, rồi tìm cách đưa nó vào cơ thể mình. Liệu điều đó có thể xảy ra", một độc giả đặt câu hỏi trên Quora. 

Đó rõ ràng là câu hỏi đáng để đặt ra tranh luận, khi ngày càng có nhiều VĐV bị doping vì… vô tình. Với trường hợp Simmonds, nghi ngờ là có cơ sở khi người hâm mộ thắc mắc tại sao cô lại có được mẫu thử của bạn trai đúng vào khoảng thời gian đó để chứng minh.

Một ví dụ khác là những tranh cãi ồn ào trong làng quần vợt thời gian qua, khi lần lượt những tay vợt hàng đầu thế giới có kết quả dương tính với chất cấm, cụ thể là Jannik Sinner (người Ý) và Iga Swiatek (người Ba Lan), những người đứng đầu 2 bảng xếp hạng đơn nam và đơn nữ.

Vào tháng 3-2024, trong giải đấu Indian Wells, Sinner đã hai lần cho kết quả dương tính với clostebol, một loại steroid đồng hóa bị cấm. Dù lượng chất cấm phát hiện rất nhỏ, sự việc đã gây chấn động cộng đồng quần vợt.

Sinner giải thích rằng việc nhiễm clostebol là do vô tình. Cụ thể, trong thời gian diễn ra giải đấu, chuyên gia vật lý trị liệu của anh đã sử dụng một loại kem chứa clostebol để điều trị vết thương trên tay mà không đeo găng tay bảo vệ. 

Khi thực hiện mátxa cho Sinner, chất cấm từ người này đã truyền qua da anh. Sau khi điều tra, một tòa án thể thao độc lập xác định Sinner không có lỗi hoặc sơ suất và không áp dụng án phạt cấm thi đấu. Tuy nhiên, anh bị tước điểm và tiền thưởng tại Indian Wells.

Theo làn sóng phản ứng dữ dội từ cộng đồng quần vợt, WADA đã kháng cáo quyết định trên, yêu cầu án phạt cấm thi đấu từ 1 đến 2 năm với Sinner. Sau quá trình thương lượng, vào tháng 2-2025, Sinner chấp nhận án phạt cấm thi đấu 3 tháng.

Một số tay vợt, bao gồm Novak Djokovic, đã chỉ trích quá trình xử lý vụ việc, cho rằng có sự thiên vị với các tay vợt hàng đầu. Djokovic cho biết rằng "đa số các tay vợt cảm thấy có sự thiên vị" trong quá trình này. Nhiều người khác cũng không thể cảm thông với lời biện bạch "vô tình" của Sinner, đặc biệt khi người đã làm lây truyền chất cấm - theo lời anh, lại là chuyên gia vật lý trị liệu.

Với trường hợp của Swiatek, cô có kết quả xét nghiệm dương tính với trimetazidine (TMZ) - một loại thuốc điều trị tim bị cấm hồi cuối năm 2024. 

Nhưng rồi tay vợt người Ba Lan chỉ bị cấm thi đấu một tháng, sau khi cơ quan điều tra doping xác nhận cô chỉ vô tình dính doping do sử dụng thuốc không kê đơn được quản lý, sản xuất và bán tại Ba Lan. Đó là loại thuốc mà Swiatek dùng để điều trị chứng mệt mỏi do chênh lệch múi giờ và các vấn đề về giấc ngủ.

Tương tự với trường hợp của Sinner, làng quần vợt cũng phẫn nộ với lý do Swiatek đưa ra, rồi được Cơ quan Liêm chính quần vợt (ITIA) thông cảm. Cựu tay vợt Greg Rusedski nhận xét: "Với tư cách là tay vợt chuyên nghiệp, bạn sẽ phải chịu mọi trách nhiệm cho những sai sót - nếu đó là thật sự là do đội ngũ của mình. Ai cũng có thể đổ lỗi như vậy cả".

Doping vì uống nhầm thuốc, vì liệu trình mátxa, vì quan hệ tình dục… Làng thể thao đỉnh cao ngày càng "nhức đầu" vì nạn doping, khi mỗi VĐV đều có thể đưa ra cách giải thích mà công nghệ chống doping chưa thể với tới, tương tự như một nhận định nổi tiếng, rằng "công nghệ chống doping đi sau công nghệ doping 10 năm".■