Trạm thu phí BOT trên đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ảnh: Tuấn Phùng

Về tổng mức đầu tư các dự án, Bộ Giao thông vận tải cho biết giá trị tổng mức đầu tư không phản ánh đúng chi phí thực tế thực hiện công trình. Nên trong hợp đồng BOT, Bộ Giao thông vận tải và nhóm công tác liên ngành (gồm có Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính, địa phương liên quan) đã quy định sử dụng giá trị quyết toán phù hợp nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ chi phí đầu tư xây dựng công trình và xác định chính xác thời gian thu phí hoàn vốn đầu tư.

Bộ Giao thông vận tải khẳng định kết quả kiểm toán 12 dự án có tổng mức đầu tư là 65.172 tỉ đồng. Trong đó, sai số là dưới 1%, chi phí giảm này nhà đầu tư không được hưởng và không dẫn đến thất thoát, lãng phí.

Theo Bộ Giao thông vận tải, từ khi thực hiện các dự án đến nay, Bộ Giao thông vận tải luôn cập nhật kiểm soát và cơ bản chi phí thực tế đều giảm so với tổng mức đầu tư.

Tuy nhiên trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ Giao thông vận tải đã rà soát và thấy rằng các quy hoạch đô thị được địa phương phê duyệt có quy mô lớn hơn nhu cầu thực tế giai đoạn này. Để đảm bảo hiệu quả đầu tư của dự án nói riêng và của xã hội nói chung, Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo rà soát và điều chỉnh thu hẹp quy mô mặt cắt ngang các đoạn qua đô thị... dẫn đến giảm chi phí đầu tư.

Bộ Giao thông vận tải khẳng định tất cả hợp đồng BOT đều quy định thời gian thu phí ban đầu chỉ là dự kiến và thời gian thu phí chính thức phải được xác định lại theo giá trị quyết toán công trình phù hợp với các kết luận thanh tra, kiểm toán, cập nhật khi có biến động về lãi suất, lưu lượng xe so với dự kiến ban đầu.

Như vậy, thời gian thu phí không ảnh hưởng đến mức phí người dân phải trả mà phụ thuộc vào giá trị quyết toán và lưu lượng xe.

Thực tế một số dự án chưa được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán, Bộ Giao thông vận tải căn cứ vào giá trị dự toán và đã đàm phán ký hợp đồng điều chỉnh rút ngắn thời gian thu phí như: Dự án quốc lộ 10 đoạn La Uyên - Tân Đệ được điều chỉnh rút ngắn thời gian thu phí tạm tính ban đầu 21,33 năm xuống còn 10 năm 3 tháng; dự án cầu Rạch Miễu, quốc lộ 60, tỉnh Bến Tre được điều chỉnh rút ngắn thời gian thu phí tạm tính ban đầu 22 năm 10 tháng xuống còn 13 năm 5 tháng…

Để làm cơ sở quyết toán điều chỉnh hợp đồng, ngay từ năm 2014 Bộ Giao thông vận tải chủ động có văn bản đề nghị Kiểm toán Nhà nước hỗ trợ kiểm toán tất cả các dự án BOT. Đến nay, Kiểm toán Nhà nước đã hoàn thành 27 dự án và đang tiếp tục kiểm toán các dự án trong thời gian tới.

Bộ Giao thông vận tải cho biết một số dự án chỉ quyết toán được một phần do các hướng dẫn về thực hiện công tác quyết toán các dự án BOT còn nhiều vướng mắc. Bộ Giao thông vận tải đã trình Thủ tướng các cơ chế chính sách để tháo gỡ các khó khăn trong quá trình quyết toán các dự án BOT.