Khách tìm mua xe cũ tại một cửa hàng - Ảnh: Quang Định

Trong văn bản vừa được gửi lên Chính phủ về điều kiện nhập khẩu ôtô cũ, Bộ Công thương đã đề xuất hai phương án, trong đó ưu tiên phương án yêu cầu doanh nghiệp (DN) nhập khẩu ôtô cũ phải có giấy chứng nhận ủy quyền chính hãng của nhà sản xuất ở nước ngoài, chỉ định DN nhập khẩu và thay mặt nhà sản xuất triệu hồi xe khi xảy ra lỗi.

Mơ hồ chất lượng ôtô cũ

Dù đã có hơn 10 xe đầu kéo rơmooc nhập từ Trung Quốc, nhưng anh Lương dự tính mua thêm 3 - 5 xe này để đáp ứng nhu cầu khách hàng. Sau khi tìm hiểu, anh Lương quyết định chọn mua xe đầu kéo Mỹ đã sử dụng, do được ngân hàng cho vay lên tới 70% giá trị chiếc xe.

“Xe đầu kéo cũ của Mỹ có giá rẻ hơn xe mới của Trung Quốc, chất lượng được đánh giá là tốt hơn, lại được ngân hàng cho vay với tỉ lệ nhiều hơn nên tôi tính đầu tư mua thêm xe Mỹ”, anh Lương nói.

Tuy nhiên, sau khi nghe thông tin về việc siết chặt hoạt động nhập khẩu xe cũ, anh Lương lo rằng kế hoạch này có nguy cơ bị phá sản.

Một lãnh đạo Công ty Xương Lợi (Bình Dương), đơn vị chuyên nhập xe đầu kéo cũ từ Mỹ về bán, cũng bày tỏ lo lắng rằng chỉ có xe mới mới đáp ứng được các yêu cầu của cơ quan quản lý, chứ yêu cầu các nhà sản xuất cấp giấy chứng nhận ủy quyền là chuyện bất khả thi bởi số xe này không liên quan gì tới nhà sản xuất nữa.

“Nhiều khách hàng cho rằng xe đầu kéo cũ của Mỹ chất lượng tốt hơn so với các xe mới nhập khẩu từ một số nước lân cận”, vị này nói. Cũng là đơn vị nhập xe trực tiếp từ bên Mỹ, ông L.Đ.V. - giám đốc Công ty vận tải LV (TP.HCM) - cho biết khi mua xe cũ, người bán sẽ cung cấp cho đơn vị mua “lý lịch” xe liên quan đến lịch sửa chữa ở vị trí nào, hư hỏng ra sao, xe có bị tai nạn không...

“Do đó, việc nhập xe cũ vẫn đảm bảo an toàn, chất lượng cao khi vận hành tại VN”, ông V. nói.

Trong khi đó, nhiều “nạn nhân” của các loại xe cũ nhập khẩu cho biết đã “tởn tới già” khi mua xe nhập loại này. Ông N.V.H. - người đã mua gần 20 xe đầu kéo rơmooc của Mỹ và là chủ một doanh nghiệp kinh doanh vận tải ở Hải Phòng - cho biết những chiếc xe này thường bị hỏng vặt, nên mỗi tháng DN này phải chi từ 5-7 triệu, thậm chí hàng chục triệu đồng để sửa chữa, chưa kể việc tìm kiếm phụ tùng thay thế cũng khá vất vả.

Chị Nguyễn Thu Hà (Q.Phú Nhuận, TP.HCM), người mua một chiếc xe Fortuner 2.7 lít loại máy xăng nhập nguyên chiếc với giá hơn 800 triệu đồng, cho biết đã được nhà nhập khẩu cam kết như xe mới, nhưng sử dụng một thời gian mới thấy “đắng cay”.

“Hệ thống máy lạnh cà giật cà tang, tiếng máy xe rồ rồ rất khó chịu”, chị Hà nói.

Chưa hết, khi nghe thông tin loại xe này bị lỗi túi khí Takata, chị Hà đem xe đến nhà phân phối để yêu cầu bảo hành, nhưng được DN thông báo phải chịu chi phí phụ tùng nước ngoài gần 2.000 USD.

“Nhà nhập khẩu gợi ý rằng nếu muốn nhanh gọn hơn phải chi hơn 5.000 USD để gửi vào các cơ sở bảo hành chính hãng, nhưng đem đến nơi thì nhân viên bảo hành nói rằng lỗi này chỉ nhà sản xuất mới triệu hồi sửa được”, chị Hà bức xúc.

Mua xe cũ đã qua sử dụng cần nắm rõ lịch sử xe, chất lượng xe... - Ảnh: Quang Định

Phải bảo vệ người tiêu dùng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Bộ Công thương cho rằng xe hơi đã qua sử dụng tiềm ẩn nhiều rủi ro về kỹ thuật và an toàn, có thể gây ra va chạm nhiều hơn so với ôtô mới.

Chưa kể các phương tiện giao thông cũ đều có mức phát thải độc hại cao hơn, do sự xuống cấp của công nghệ kiểm soát khí thải trên phương tiện.

“Ôtô đã qua sử dụng nhập khẩu phải được quản lý chặt chẽ nhằm bảo vệ người tiêu dùng, hạn chế khả năng gây ảnh hưởng quyền lợi người tiêu dùng cũng như ô nhiễm môi trường”, vị này nói.

Cũng theo vị này, nhiều trường hợp ôtô đã qua sử dụng nhập khẩu thông qua con đường không chính thức tại nhiều quốc gia thực chất là sản phẩm bị trộm cắp tại thị trường nước ngoài, sau đó xuất khẩu sang các nước.

Nhiều trường hợp xe mắc lỗi, khiếm khuyết về kỹ thuật, thay vì sửa chữa, chủ xe tìm cách bán đi hoặc xuất khẩu sang nước thứ ba, đẩy rủi ro cho người tiêu dùng ở nước nhập khẩu.

Kỹ sư ôtô Lê Văn Tạch cũng cho rằng với xe cũ đã qua sử dụng, người mua không rõ hết được lịch sử xe, khó kiểm soát được chất lượng xe, bởi hầu hết tính năng và cơ cấu của xe ẩn bên trong.

Hơn nữa, khi mua xe cũ, người tiêu dùng có thể bị lừa về nguồn gốc sản phẩm, trở thành nạn nhân của những sản phẩm bị đánh cắp hoặc có chất lượng thấp tại thị trường nước ngoài.

Cũng theo ông Tạch, các doanh nghiệp kinh doanh xe cũ thường không có phụ tùng, linh kiện chính hãng của nhà sản xuất nên việc đảm bảo quyền lợi người mua rất hạn chế, chỉ dừng lại ở việc bảo dưỡng.

“Khi xe xảy ra lỗi kỹ thuật ảnh hưởng đến an toàn xe, tính mạng của người dùng, nhà nhập khẩu sẽ bỏ mặc người tiêu dùng. Hơn nữa, các loại xe cũ cũng thải ra lượng khí độc ảnh hưởng đến môi trường rất lớn”, ông Tạch nói.

Một điểm bán xe hơi cũ ở quận Gò Vấp (TP.HCM) - Ảnh: Quang Định

Giám đốc một DN phân phối xe chính hãng có trụ sở tại Hà Nội cho rằng do chưa được kiểm soát chặt nên thị trường xe cũ VN đang tồn tại một lượng lớn ôtô có nguồn gốc không rõ ràng, đặc biệt là hiện tượng “hóa kiếp” xe mới thành xe cũ để lách thuế.

Để “hóa kiếp” xe mới thành xe cũ, nhà nhập khẩu cho xe chạy lướt 10.000km (để được tính thành xe cũ) và đăng ký trên 6 tháng, sau đó nhập khẩu về VN, kê khai giá trị thấp để giảm mức thuế phải đóng.

Hơn nữa, mua xe cũ nghĩa là khách hàng không được nhà sản xuất bảo hành và không được triệu hồi xe khi xảy ra lỗi. Do đó, việc có sự ủy quyền từ chính hãng có thể đảm bảo, kiểm soát được tiêu chuẩn chất lượng người mua xe cũ như quyền lợi xe mới.

Theo đó, bất cứ khi nào phát hiện lỗi do nhà sản xuất, dù xe đó có đi đến 10 năm đi nữa vẫn được triệu hồi. “Nếu DN làm ăn đàng hoàng, hoàn toàn có được giấy ủy quyền của hãng”, vị này khẳng định.