1- Quạt điện, máy lạnh cả đêm, dù trời nóng vẫn có thể dính tai biến?

Quạt điện, máy lạnh là đứa thủ ác, nhiễm lạnh mới là kẻ chủ mưu. Đầu giấc nóng bưng, đêm về sáng lại trở lạnh, thân nhiệt tụt dần, quạt vẫn chạy rì rì; người thì say giấc, mền tốc, hở rốn, phơi bụng. Trời nóng còn xúi người ta ngắt chế độ sleep, tắt theo giờ, đảo chiều quạt của giàn làm mát.

2- Tính ra quạt điện hại hơn máy lạnh?

Quạt điện làm mát theo cơ chế bốc hơi mồ hôi da, nên về nguy cơ nhiễm lạnh, đau họng, viêm hô hấp trên, có phần hơn. Quạt gió còn tốt phước chỗ “nằm kề thiên tử”, phà thẳng gió vào mặt chủ, hơn nhiều cục lạnh chơ vơ trên tường.

3- Mấy vụ méo miệng vì nằm quạt cả đêm là thế nào?

Liệt mặt do liệt thần kinh VII ngoại biên, là tai biến cơ hữu của nhiễm lạnh. Liệt dây VII biểu hiện bằng tình trạng liệt vận động nửa bên mặt, và bị nửa kia kéo lệch, nhất là khóe miệng, “chết tên” luôn là méo miệng. Nhiều ca méo nhẹ, trông như nhếch mép khinh người, chỉ khi cười nói mới lộ ra.

4- Cớ gì nhiễm lạnh làm liệt thần kinh?

Dây sọ VII là nhánh thần kinh bao việc, quanh co từ nhân não, xương đá đến tai trong… Đoạn trong xương đá chật chội là nguồn cơn. Lạnh khiến mạch máu co lại, thiếu máu nuôi, dây VII phình ra, cọ quẹt tứ tung, sinh đơ liệt. “500 anh em” thần kinh sọ, chỉ riêng “cậu bảy” là mang tiếng mong manh dễ vỡ!

5- Méo miệng chữa được không? Có thành tật suốt đời?

Nếu điều trị sớm bằng corticoid, châm cứu, xung điện, vật lý trị liệu, nội khoa liên quan..., thì gần 100% liệt VII qua khỏi, mũi mồm lại ngay ngắn như xưa. Hiếm, nhưng có khi phải dao kéo, hoặc để lại di chứng như nước mắt cá sấu, co giật cơ mặt, biểu cảm lung tung, mặt căng cứng, xẹo xọ hết đời…

6 - Méo miệng có phải chỉ do liệt thần kinh VII?

Đường đi của thần kinh sọ VII lên thác xuống ghềnh, nên méo miệng không chỉ do lạnh, mà còn có thể do tai biến mạch máu não, u não, viêm tai giữa, chấn thương sọ mặt, zona, viêm thần kinh… Loại trừ tai biến mạch máu não rất quan trọng trong các ca liệt mặt.

7 - Méo miệng tai biến và do nhiễm lạnh có gì khác?

Có hai dạng liệt mặt: Liệt VII trung ương và liệt VII ngoại biên. Ăn thua khúc nào, trong hay ngoài não gặp chuyện mà tính, còn triệu chứng gần như nhau, miệng méo đều 2 cấp. Do tai biến thì liệt mặt là chuyện nhỏ, nạn nhân có khi không kịp nhìn thấy mặt mình tròn méo.

8 - Phòng ngừa méo miệng do nằm quạt thế nào?

Không mở quạt, máy lạnh suốt đêm. Đặt chế độ ngủ, tắt theo giờ, và đảo chiều quạt, ít ra tránh chĩa thẳng gió vào người, đặc biệt vùng mặt và sau ót. Không dùng quạt phun sương cữ đêm, không tắm đêm rồi lên giường ngay. Chỉnh nhiệt độ, tốc độ gió vừa phải, tránh ngủ cạnh cửa mở gió lùa, hạn chế ngủ khỏa thân. Trẻ con, người già, ông say rượu, bà cấn bầu, người tiền sử sốc nhiệt, hạ thân nhiệt, là đối tượng nguy cơ, không “đua” được với quạt lạnh thâu đêm. Khó lường như thời tiết, lạnh có nguy của lạnh, nóng có hại của nóng, chủ quan thì dính chưởng như nhau.