Mưa đá có kích thước to bằng quả bóng chày tấn công bang Texas (Mỹ) những ngày qua, trong khi ở Việt Nam nhiều nơi cũng xảy ra mưa đá "chưa từng có" gây thiệt hại mùa màng.

Mưa đá làm Mỹ thiệt hại hàng tỉ USD mỗi năm

Theo BBC, mặc dù các báo cáo về những trận mưa đá khổng lồ là rất hiếm, nhưng có dấu hiệu cho thấy tỉ lệ mưa đá đang tăng lên trong thời gian gần đây. Trong vòng 5 năm qua, vài bang tại Mỹ đã liên tục ghi nhận mưa đá với kích thước “kỷ lục”. Chỉ riêng tại quốc gia này, mưa đá đã gây thiệt hại hàng tỉ USD mỗi năm.

Ngay cả thuật ngữ chỉ mưa đá cũng thể hiện những kích thước hạt mưa đang tăng lên. Mưa đá "lớn" chỉ những viên đá từ 10cm trở lên, bằng một quả bóng mềm. Mưa đá "khổng lồ" chỉ những hạt mưa có kích thước cỡ một trái dưa lê hoặc đường kính lớn hơn 15cm.

Trận mưa đá lớn nhất từng được ghi nhận xảy ra vào năm 1986 tại Bangladesh. Viên đá nặng khoảng 1kg và đã giết chết không ít người. Trận mưa đá lớn nhất tại Mỹ, tính đến nay, xảy ra ở bang South Dakota vào năm 2010, với viên đá có đường kính khoảng 20,3cm.

Trong khi đó, tỉnh Cordoba ở Argentina xảy ra trận mưa đá với kích thước 23,6cm vào năm 2018, hoặc thậm chí lớn hơn, theo một số báo cáo.

Năm 2023, mưa đá xuất hiện tại Ý với đường kính các viên đá khoảng 19cm. Những kỷ lục mới về kích thước của các hạt mưa đá xảy ra hầu hết trong thời gian gần đây.

Biến đổi khí hậu làm mưa đá trầm trọng hơn

Theo BBC, những cơn bão gây ra mưa đá, thường được gọi là "supercell", là hiện tượng bão hiếm gặp với những đám mây xoay liên tục theo chiều thẳng đứng kèm theo mưa đá, gió lớn và sét.

Supercell còn được mệnh danh là "mẹ vòi rồng" hoặc "quái vật bầu trời" vì sức tàn phá kinh khủng của nó.

Hiện tượng này cần ba yếu tố chính để hình thành, bao gồm một bầu không khí không ổn định, nơi không khí khô, lạnh nằm bên trên không khí ấm, ẩm ướt; rất nhiều độ ẩm; và những luồng gió mạnh.

Những viên đá được tạo ra khi một giọt nước bay vào cơn bão, sau đó di chuyển lên cao. Trong quá trình bay vòng quanh trong không khí lạnh, giọt nước này đông lại, rồi tăng dần kích thước lên theo từng lớp, giống như một củ hành tây, theo sự gia tăng của độ ẩm và không khí lạnh.

Nhiệt độ cao do biến đổi khí hậu làm không khí ấm hơn, nhiều độ ẩm hơn, tạo ra bầu không khí không ổn định nhiều hơn, và những cơn bão cực đoan.

Không khí ấm hơn còn cung cấp năng lượng cho những luồng gió mạnh của các cơn bão này, nghĩa là những viên đá có thời gian ở trong cơn bão lâu hơn, tăng kích thước lên, để rồi cuối cùng quá nặng và rơi xuống mặt đất.

Một vài dữ liệu từ mô hình mô phỏng ước tính hạt mưa đá lớn nhất có thể lên đến 27cm, hoặc to như một viên bóng ném bowling, mặc dù trên thực tế điều này chưa xảy ra.

Việc dự báo kích thước những trận mưa đá hiện đang là bài toán khó cho các nhà khoa học về thời tiết, cũng như biết được cơn bão nào sẽ tạo ra những viên đá có khả năng tan ra trước khi kịp rơi xuống đất. Có rất nhiều biến số về không khí, tuy vậy chất lượng của các dữ liệu đầu vào không ngừng được cải thiện.

Hà Nội và các tỉnh miền Bắc chiều tối nay có thể lặp lại mưa dông, lốc, mưa đá

Cơ quan khí tượng dự báo chiều tối nay ở Bắc Bộ và Hà Nội có khả năng xảy ra mưa dông kèm theo lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.