Một thế giới không xứng đáng với Keanu Reeves

Keanu Reeves trong vai Neo, phim Matrix

Xin lấy ví dụ khoảnh khắc mà, vài tuần trước, Reeves xuất hiện trên chương trình truyền hình The Late Show để quảng bá cho bộ phim John Wick: Chapter 3 - Parabellum, phần mới nhất trong loạt phim hành động của anh. Gần cuối cuộc phỏng vấn, Stephen Colbert (người dẫn chương trình của The Late Show) hỏi diễn viên này anh nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra sau khi chúng ta chết.

Reeves mặc một bộ vest và mang cà vạt tối màu, có thần thái của một tay mafia đang cân nhắc việc bỏ lại tất cả để đi tu. Anh im lặng một lát, rồi trả lời, với sự thận trọng rõ ràng: “Tôi biết là những người yêu mến chúng ta sẽ nhớ chúng ta”.

Câu trả lời đó thật khôn ngoan, thật thấu suốt một cách thành thực, tới mức nó giống như một phản đề với chương trình truyền hình của Colbert, vốn thường là kiểu hài hước chọc ngoáy chua cay.

Đoạn video được chia sẻ lại trên Twitter hơn một trăm nghìn lần, nhưng khi tôi xem nó, tôi cảm thấy như đang đứng một mình trong một khu vườn đá kiểu Nhật, lắng nghe một công án thiền thì thầm trong tai.

Reeves, 54 tuổi, đã có một sự nghiệp 35 năm ở Hollywood. Anh vào vai một thiếu niên nghiện ngập tính khí thất thường trong River’s Edge, rồi một thiếu niên nghiện ngập tính khí vui tươi trong Bill & Ted; người hùng hành động bị tra tấn trong loạt phim viễn tưởng Matrix và người hùng hành động công chính dám làm trong Speed; gã điếm trai trong My Own Private Idaho, Don John đầy mưu mẹo trong Much Ado About Nothing và tay trung niên đứng đắn trong Destination Wedding.

Vào đầu sự nghiệp, diễn xuất của anh thường bị chê là cứng đơ và rối rắm; ngay cả ngày nay trên YouTube, ta vẫn có thể tìm thấy những đoạn video tổng hợp đầy khoái trá các cảnh mà Reeves “diễn quá tệ” (“Tôi là đặc vụ FBI”, anh hét lên, không lấy gì làm thuyết phục, với Patrick Swayze trong phim Point Break).

Nhưng qua năm tháng, những điểm lạ lùng trong phong cách diễn xuất của Reeves đã được đón nhận độ lượng hơn. Dù anh có vẻ đẹp đàn ông kinh điển, anh không phải là kiểu đẹp trai ăn ảnh Hollywood tầm thường; anh hững hờ, bí ẩn và huyền diệu. Anh tạo ra cảm giác “chàng trai từ trên trời rơi xuống”, sự lạ lùng không tưởng tỏa ra từ các vai diễn của anh, vốn thường đi kèm chất phi tự nhiên thật hùng hồn, choáng ngợp.

Dù diễn vai gì, anh luôn là chính mình. Anh cũng ý thức rõ ràng về ấn tượng mà anh tạo ra. Trong phim hài kịch mới ra trên Netflix Always Be My Maybe, với danh hài độc diễn Ali Wong, anh đóng một vai nhỏ chính mình, một Keanu điển trai đen tối, diện đồ đen, thâm trầm nghiêm nghị, nói những câu khàn khàn đầy chất kịch và chất tâm linh, khiến những người quanh anh hoặc là bối rối, hoặc là thấy quyến rũ đến chết mất. “Anh đã nhớ làm sao linh hồn em”, anh hổn hển với Wong, trong khi hôn cô, miệng mở rộng.

Dù chúng ta đã trải qua hơn ba thập niên với Reeves, chúng ta vẫn chẳng biết mấy về anh. Chúng ta biết rằng anh sinh ở Beirut, và anh có gốc gác Anh và Trung Quốc - Hawaii. (Ali Wong từng nói cô chọn anh cho Always Be My Maybe một phần vì anh là người Mỹ gốc Á, ngay cả khi nhiều người quên mất điều đó).

Cha anh từng ngồi tù vì buôn ma túy, bỏ nhà đi khi Keanu còn nhỏ. Thời thơ ấu, anh lưu lạc khắp nơi, bởi mẹ anh tái hôn vài lần và chuyển nhà từ Sydney tới New York, và cuối cùng là tới Toronto. Chúng ta biết anh từng chơi khúc côn cầu, anh thích đi xe môtô, và anh đã trải qua bi kịch không thể nào hình dung nổi: vào cuối những năm chín mươi, đứa con của anh và người bạn gái, Jennifer Syme, chết khi còn trong bụng mẹ; hai năm sau, Syme qua đời trong một tai nạn giao thông.

Còn lại, cuộc đời Reeves là một cuốn sách đóng. Bạn bè anh là ai? Quan hệ của anh với gia đình ra sao? Như Alex Pappademas viết, trong một bài trang bìa cho tạp chí GQ vào tháng 5 vừa rồi, Reeves không hiểu sao đã xoay xở “lập được kỳ công gần như không tưởng của việc vẫn là một thần tượng tâm linh bí ẩn bất chấp đồng thời là một tài tử hạng A suốt nhiều thập kỷ”.

Sự huyền bí đó khiến mỗi chi tiết mới chúng ta biết về cuộc đời Reeves như thể một món quà gói giấy được mở ra. Trong một lần xuất hiện gần đây trên chương trình truyền hình The Ellen DeGeneres Show, anh thừa nhận 25 năm sau, anh từng mê Sandra Bullock khi hai người quay phim Speed.

Tuần trước, một trang web ở Malaysia tuyên bố rằng trong một cuộc phỏng vấn, Reeves thú nhận anh cô độc. “Tôi không có ai khác trong cuộc đời mình”, trang này dẫn lời anh. Đám dân chúng của anh trên Internet đáp lại với một tiếng thở dài đồng thanh. Rồi vào thứ bảy, khi người đại diện của Reeves đính chính là anh chưa bao giờ nói thế, đám thần dân đấy vẫn không lấy làm phiền lòng, bởi họ đã xác quyết anh là người sẽ nói ra một câu như thế.

Khát khao của Internet nhằm vén bức màn bí mật sâu kín của câu đố bí ẩn Keanu, và để yên ủi cho những khổ đau mà có vẻ anh đang một mình gánh chịu, mạnh mẽ tới mức nó đã bẻ cong nhận thức về tin tức: để khăng khăng rằng những gì trang web ở Malaysia đưa lên là có thật.

Sự cảm thông đầy kích thích đó gợi lại một sự kiện tương tự vào năm 2010, khi những bức ảnh chụp trộm Keanu ngồi trên một băng ghế công viên ở thành phố New York ăn bánh mì kẹp, đầu bù tóc rối và khuôn mặt chán chường, lan truyền trên mạng.

Đi kèm bức hình đó là meme “Keanu âu sầu”; người hâm mộ thậm chí tuyên bố ngày 15-6 hằng năm giờ sẽ là “Ngày động viên để Keanu vui lên”. Nhưng không giống meme “Ben Affleck âu sầu” trước đó, vốn là để đáp lại sự suy giảm không gì cản nổi của hình ảnh con đực đầu đàn, gã đàn ông thô ráp và dữ tợn trong mắt công chúng, Keanu âu sầu không gắn với niềm vui khi thấy người khác đau buồn. Nó đơn giản là cảm giác buông bỏ, không còn ham muốn gì ở thế giới này, điều vốn luôn là một phần trực cảm của mỗi con người chúng ta.

Gần đây, khá nhiều người đã lên mạng để chia sẻ “Câu chuyện Keanu” ngoài đời thật của họ. (Một số lượng khó tin cư dân trái đất đã gặp anh lúc này hay lúc khác, có lẽ bởi thực tế anh thường đi du lịch một mình và không có những đám đông bầu đoàn đi theo như hầu hết những người nổi tiếng khác).

Hình ảnh anh từ những giai thoại đấy là một người đàn ông chu đáo ý thức về địa vị người nổi tiếng của mình nhưng không lợi dụng điều đó, độ lượng nhưng cẩn trọng về sự hiện diện của anh. Sau khi một chuyến bay có anh trên đó từ San Francisco tới Los Angeles phải hạ cánh khẩn cấp ở Bakersfield, Reeves đã giúp hành khách gọi một chiếc xe chở khách đưa họ đi nốt quãng đường còn lại; trên đường, anh đọc lớn những dữ kiện về Bakersfield và chơi nhạc đồng quê trên điện thoại của anh cho cả nhóm.

Anh ký tặng ảnh cho một cậu bé bán vé 16 tuổi ở rạp phim sau khi đoán rằng cậu quá bẽn lẽn không dám hỏi thẳng anh. Anh gọi trước cho một cửa hàng sách độc lập, mỗi tuần một lần, rồi tới đó bằng xe môtô để lấy những cuốn sách mới mà anh đặt mua.

Đồng nghiệp của tôi Jessica Winter được tham gia một câu chuyện Keanu nổi tiếng, dù cô không hề biết lúc bấy giờ. Trong đoạn video rất ăn khách trên mạng kéo dài một phút được quay trên một toa xe điện ngầm ở thành phố New York vào năm 2011, Reeves đứng lên mời một phụ nữ đang tay xách nách mang ngồi xuống chỗ của anh. Winter tình cờ ngồi cạnh Reeves khi đoạn phim được quay - cô là người phụ nữ tóc vàng-đỏ đang mải mê đọc tờ tạp chí; ban đầu không hề hay biết về người bạn đồng hành nổi tiếng của cô.

Ngày nay khi xem lại đoạn phim, Winter nhớ lại sự đường hoàng của Reeves khi phản ứng với việc được quay phim: “Anh ấy bình thản và rạng rỡ như được tuyên phúc nhưng đồng thời cũng hơi bối rối, như thể anh ấy muốn nói: Sao bạn lại làm thế? Tôi không phiền, nhưng có lẽ đấy không phải việc của tôi”. Giá mà chỉ thêm một người chúng ta thôi có thể học được thái độ đó của Reeves trong cuộc đời mình. Đôi khi dừng lại một lát cũng chẳng sao, không làm gì cả, cứ để thế giới tách rời hẳn với chính ta trong chốc lát, anh như muốn cam đoan với chúng ta điều đó. Để ta chỉ là chính ta.

Tôi có hai câu chuyện Keanu của riêng mình, cả hai đều ngắn ngủi nhưng ngọt ngào. Năm 2006, trong một buổi biểu diễn của vũ công Pina Bausch ở Viện Âm nhạc Brooklyn, tôi nhìn thấy Reeves ngồi cách vài hàng ghế - ở khu giá vé rẻ, cặp chân dài của anh mắc kẹt trong không gian nhỏ hẹp phía trước.

Ba năm sau, ở Film Forum, tôi thấy anh xuất hiện một mình, bước ra từ rạp chiếu một bộ phim của Kurosawa, mang theo túi bắp rang bơ thật lớn. Những khoảnh khắc đó chẳng nhiều nhặn gì, nhưng tôi rất giữ gìn, như khi thỉnh thoảng ta nhặt được một hạt pha lê hay một miếng bùa may mắn.■

CHIÊU VĂN (dịch và Việt hóa)

"Keanu Reeves âu sầu", tấm ảnh đã trở thành một meme nổi tiếng trên mạng. -Ảnh: knowyourmeme.com

Keanu Reeves