Sách do NXB Văn Hóa Văn Nghệ ấn hành - Ảnh: L.Điền

Làm dâu VN, Elena Pucillo Trương hiện định cư tại VN, đi dạy và viết văn. Những sáng tác bằng tiếng Ý của Elena Pucillo được chăm chút chuyển ngữ bởi dịch giả Trương Văn Dân - người bạn đời cũng đam mê văn chương và dịch thuật.

Không như hình dung ban đầu về một tiến sĩ ngôn ngữ, truyện ngắn của Elena Pucillo Trương đằm thắm trữ tình. Các truyện trong Một phút tự do không đặt ra vấn đề to tát, mà như những nắm bắt tinh nhạy từ cuộc sống gia đình, mối quan hệ giữa con người với môi trường xã hội hiện đại.

Có những góc nhìn tinh tế như tình cảm cha con được lồng trong nỗi ám ảnh về ký ức tuổi thơ của đứa con kéo dài mãi cho đến khi người cha qua đời (Quá khứ dưới lớp tuyết mùa Giáng sinh), hay có những tình huống truyện được xây dựng kỳ tài như hai vợ chồng người diễn viên già rất mực yêu thương nhau đã cố công chuẩn bị vở diễn cuối cùng cho chính mình là được chết bên nhau, nhưng rốt cuộc vẫn không vượt qua được bàn tay của số phận (Bàn tay trong một bàn tay).

Có lẽ dịch giả đã dụng công nhiều trong chuyển ngữ, nên có những cách nhìn rất “Tây” nhưng đã hóa thành gần gũi với VN bằng cách diễn đạt dễ thương, như lối tả: “Họ luôn mang theo mình một cây dù, để che nắng hay phòng ngừa sự chòng ghẹo từ những cụm mây”. Một bản dịch như thế hẳn dễ đi vào lòng độc giả văn chương VN.

Phần tùy bút là những câu chuyện mà Elena Pucillo Trương cảm nhận được, thích thú hoặc bỡ ngỡ, muốn tìm tòi hay cần ghi chép lại để tìm hiểu thêm... từ VN. Ðó là câu chuyện văn chương từ những người bạn ở Huế, Ðà Lạt, Sài Gòn và các miền đất nước. Là chuyến đi từ Sài Gòn đến Campuchia để hiểu hơn đất và người Ðông Dương một thuở.

Hay như thiên tùy bút thuật tả Lễ hội Tây Sơn Bình Ðịnh: kỳ diệu và tự hào trong đó hát bội, võ thuật, các công phu đặc dị truyền thống của VN đã chạm vào tinh thần thượng võ ở đâu đó trong một cô nhà văn đến từ nước Ý...

Rồi như chuyến đi cùng Quán Văn lên Phương Bối Am ở Bảo Lộc để gặp “chàng Sơn núi” quả là một kỷ niệm đáng yêu nên Elena Pucillo Trương đã thuật tả chi li tưởng như chỉ cần đọc bài tùy bút này thì cũng bằng như mình có mặt trong chuyến hành trình văn chương đó vậy.