TTCT - Dạo này tôi đi miền núi nghiên cứu. Ở Hòa Bình lâu, móng tay dài, tôi nhờ người bạn đưa ra phố mua cái kéo. Phóng to Chỉ còn hai gia đình làm tranh Đông Hồ ở ngôi làng này... Anh bạn không dẫn tôi ra cửa hàng bán đồ công nghiệp hay văn phòng, mà đưa tôi đến một hàng rèn đầu phố. Một lò rèn nhỏ núp trong căn buồng tối, ngoài hè là bà cụ bán đồ rèn. Bà nói vợ chồng tôi làm đồ này có tiếng đã lâu năm, ông già thì rèn, tôi bán hàng. Họ cứ kỳ cạch như vậy, không hiểu để kinh doanh độ nhật hay là bảo lưu một nghề truyền thống. Nếu hình dung thị xã Hòa Bình nửa thế kỷ trước, ắt lò rèn này cũng không đến nỗi vắng khách, lúc đó mọi đồ dùng trong nhà và công cụ lao động đều chế tác thủ công theo lối truyền thống vậy, và không dễ đủ tiền để mua một lưỡi cày hay một con dao phát tốt. Trên sạp hàng nhỏ có nhiều loại đồ rèn - thuổng, cuốc, xẻng, rìu, dao quắm, dao phát, đục gỗ và đá các loại, bên cạnh đó là đồ sắt gia dụng nhỏ, có các loại dao thái thịt, bổ cau, dao pha chặt thịt, kéo lưỡi nhỏ và lưỡi dài... Không nhiều chủng loại lắm, nhưng nếu sống giản dị như ngày xưa thì những đồ đó cũng đủ dùng và được rèn khá sắc bén, cứng cáp, tuy không sáng loáng như các con dao công nghiệp nhưng tốt hơn nhiều. Sự thắng thế của đồ công nghiệp không chỉ vì chúng nhiều chủng loại và tiện lợi hơn, mà còn bắt mắt, có phần mới lạ về thẩm mỹ. Những đồ dùng truyền thống luôn núp trong dáng vẻ thô kệch, không cái nào giống cái nào. Những con dao kích thước như nhau nhưng chuôi gỗ luôn dài ngắn không đồng đều, có chỗ được làm rất tinh khéo, có chỗ lại rất vụng, ví dụ như các cây kéo có cung chuôi bọc nhựa, chỗ nào không khít người ta dùng lửa hơ nóng nên hơi sần sùi. Tôi là người thuộc trường phái cổ hủ nên ưa thích những sản phẩm này, và khi mua thấy giá thành cũng tương đương đồ công nghiệp, đôi cái còn đắt hơn. Đó cũng là lý do để những nghề quý báu từng nuôi sống dân tộc hàng trăm năm qua mai một dần. Những nghệ nhân truyền thống không được đào tạo nữa và lui dần vào quá khứ. Những nghề thủ công như nghề rèn sắt này tuy còn sống lay lắt, nhưng chất lượng giảm sút dần, cho tới khi người làm nghề không ai kế tục, sản phẩm thua đứt hàng công nghiệp. Những năm 1960, khi lên Phú Thọ, nhà tôi đi mua vài con dao đi rừng. Chúng sắc đến mức có thể cạo được râu và chuôi đều ốp bằng mảnh sừng trâu. Nếu còn đến ngày nay, những con dao đó đã được coi là cổ vật quý hiếm, còn bây giờ là dao chuôi gỗ nhưng chuôi gọt vụng về lắm. Người làm được giấy sắc phong cuối cùng đã chết cách đây chừng chục năm. Loại giấy đó tồn tại 300 năm không thay đổi gì. Bà cụ làm thép tốt nhất (bút dùng trong đồ sơn ta) đã về trời cũng ngần ấy năm, bây giờ làm tranh sơn mài, bói không ra một chiếc thép khả dĩ. Bà cụ nấu son ta hảo hạng cũng ngấp nghé ra đi, hiếm hoi lắm mới mời được cụ nấu cho một cân, mà cũng rất đắt tiền. Ở Phú Xuyên cũng chỉ còn một hai nghệ nhân gắn được vỏ trứng vào vóc sơn mài với mức hoàn hảo như tranh của Nguyễn Gia Trí. Ở làng Đông Hồ, nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế đã ngoài 80 tuổi, nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam cũng gần như vậy. Đó cũng là hai ông chủ hai gia đình duy nhất làm tranh Đông Hồ. VN là một đất nước nông nghiệp có hàng ngàn nghề thủ công truyền thống, trong đó mỗi nghề lại có những nghề nhỏ tinh xảo riêng cho từng khâu. Ở Tây nguyên, xưa kia trước khi đánh cồng chiêng người ta phải nhờ một già làng nắn âm cho từng chiêng như lên dây đàn, chứ không ai vác chiêng ra gõ như thụi thường thấy hiện nay trên tivi. Công việc nắn âm đó rất kỳ thú và mất cả nửa ngày cho một dàn chiêng bởi một tâm hồn thấm đẫm những âm thanh núi rừng tổ tiên. Chả lẽ một ngày nào đó chúng ta sống trên một mảnh đất có thể giàu có với một tâm hồn trống rỗng? Tags: Tạp bútTranh Đông Hồ
Nhiếp ảnh gia chiến trường Thomas Billhardt: Cô ấy chỉ mơ một cốc nước chanh đá… CODET HANOI 30/04/2025 2202 từ
Hình ảnh cờ đỏ sao vàng Việt Nam rực rỡ giữa quảng trường Thời đại ở Mỹ THANH HIỀN 30/04/2025 Hình ảnh cờ đỏ sao vàng Việt Nam nổi bật tại quảng trường Thời đại của Mỹ vào đúng ngày kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.
Tối nay 30-4, người dân TP.HCM xem 30 điểm bắn pháo hoa, chương trình đặc sắc ở đâu, gửi xe chỗ nào? THU DUNG 30/04/2025 Sau lễ diễu binh, nhiều người dân TP.HCM mong chờ chương trình bắn pháo hoa vào tối nay 30-4. Dự kiến TP.HCM sẽ bắn pháo hoa tại 30 điểm dịp đại lễ.
Những thương bệnh binh với ký ức dừng lại trước ngày thống nhất 30-4 NGUYỄN KHÁNH 30/04/2025 50 năm sau ngày thống nhất, vẫn còn những người lính vẫn kiên cường chiến đấu với vết thương chiến tranh không bao giờ lành.
Chi 30 triệu đồng đặt phòng tổng thống để... xem diễu binh ở TP.HCM NG. THANH THÚY 30/04/2025 Mong muốn có không gian riêng tư để xem diễu binh, gia đình Trà My đã 'bao trọn' căn phòng tổng thống, giá 30 triệu đồng/đêm tại một khách sạn 5 sao (quận 1, TP.HCM). Theo My, đây là trải nghiệm hoàn toàn xứng đáng.