Rodrigo Duterte - Ảnh: Sunstar

Một cuộc thăm dò công bố trong tuần này cho thấy tỉ lệ hài lòng của người dân Philippines đối với ông Rodrigo Duterte đã giảm 18 điểm, còn 48%. Nhưng điều này dường như không phản ánh hết suy nghĩ của người dân đối với vị tổng thống đặc biệt này.

“Còn cải thiện, tôi còn ủng hộ”

Cả gia đình 6 người của ông Manuel S. Abad đang sống chen chúc trong một căn hộ 60m2 ở La Loma - một phần của vùng đô thị 28 triệu dân Manila. Cả nhà được chia thành 2 phòng ngủ, với 4 giường tầng và vài tấm nệm trên sàn. Đối với ông Manuel - nhân viên bán hàng và quản lý thị trường cho một công ty bóng đèn, điều đó chẳng có gì lấy làm khó chịu. Thời còn bé, Manuel đã phải chen chúc, ngủ chung với 4 anh chị em và cha mẹ.

“Những năm 1980, giá thuê nhà chỉ là 500 peso/tháng. Bây giờ là 5.500 peso/tháng, còn muốn mua phải bỏ ra ít nhất 12 triệu peso” - người cha của 4 đứa con nói. Dù nói tiếng Anh xuất sắc và là học sinh ưu tú, Manuel đã phải chấm dứt giấc mơ đại học khi cha ông nghỉ hưu lúc ông vẫn còn học trung học. Trước khi đến với công việc hiện tại, Manuel đã bươn chải đủ nghề. Người đàn ông 49 tuổi này đã mất việc ở văn phòng chính quyền khu vực khi ông Duterte lên nắm quyền.

“Tháng 8 năm ngoái, ông Duterte ban hành thông tư số 4, chỉ đạo tất cả những người đứng đầu văn phòng chính quyền khu vực do tổng thống trước chỉ định phải từ chức. Ông ấy muốn chấm dứt sự quan liêu và xem xét lại tất cả - ông Manuel kể.

Không muốn bị rắc rối, tôi chuyển sang làm khu vực tư nhân. Bây giờ tôi kiếm được 45.000 peso mỗi tháng, nhưng trước đây là gấp đôi số đó”.

Đồng lương sụt giảm, nhà ở thuê mãi vẫn không thể mua được, lại thêm các con sắp vào đại học nhưng ông Manuel vẫn ủng hộ ông Duterte: “Tôi từng làm việc nhà nước nên thấy rõ những biến chuyển tích cực. Trước ông Duterte, tham nhũng tràn lan. Người ta có thể kê khống giá của một sản phẩm từ 5.000 peso lên 750.000 peso là chuyện thường. Bây giờ mọi thứ đều được giám sát chặt chẽ, quan tham bị trừng phạt”.

Giao thông được cải thiện, việc đi lại ít mất thời gian hơn là điều một nhân viên hay đi lại như Manuel cảm thấy rõ nhất. Đối với những “dân đen” như ông Manuel, họ không thể hiểu được hết những tình huống dẫn tới chuyện tỉ lệ hài lòng với ông Duterte sụt giảm. Điều đơn giản nhất, đối với họ, là khi những thứ mà họ tiếp xúc và thấy hằng ngày như điều kiện sống, môi trường và an ninh được đảm bảo, cải thiện thì họ còn tin vào ông Duterte.

“Có rất nhiều thứ tốt cho người Philippines nhưng không bao giờ được trưng ra. Vì con tôi, tôi phải tin vào điều gì đó. Tôi phải có hi vọng” - ông Manuel nói.

Điều chưa biết về cuộc chiến chống ma túy

Khi được hỏi về cuộc chiến chống ma túy đẫm máu do ông Duterte phát động, bao gồm cả những vụ nạn nhân là trẻ em và thanh thiếu niên, ông Manuel đã cho thấy điều ngược lại những phát biểu được đăng tải trên khắp các mặt báo phương Tây: “Người Philippines rất mê tín, chúng tôi không hề muốn làm hại người khác. Tôi không muốn nói tôi đang biện minh cho các biện pháp đang được sử dụng, nhưng ở khía cạnh nào đó nên xem xét tổng thể. Tất cả mọi người đều có quyền sống, nhưng ma túy đang phá hoại điều đó, đầu độc con em của chúng tôi. Bây giờ nếu bạn buộc những kẻ đó phải thôi đi, nhưng họ vẫn ngoan cố thì bạn phải làm gì?”.

Theo ông Manuel, sự cứng rắn và quyết liệt của ông Duterte là có cơ sở: “Một số người nói rằng tàn bạo tới mức chưa từng có, nhưng thực tế đó có lẽ là cách duy nhất để khiến mọi thứ tốt hơn khi chúng tôi đã thử tất cả... Các vị tổng thống trước đây cũng thử trấn áp, nhưng họ lại sợ đụng chạm và xúc phạm người khác. Họ luôn muốn được yêu thích, luôn muốn hình ảnh lúc nào cũng đẹp ngời ngời và rất ngại va chạm lợi ích tới các công ty hay những thượng nghị sĩ khác”.

Trong nhiều thập kỷ, các gia đình mạnh cả về kinh tế lẫn chính trị đã thay nhau điều hành Philippines. Ông Duterte cũng không ngoại lệ, nhưng đối với những người đã mất niềm tin vào chính quyền trước đây như Manuel, ông tin rằng kể cả khi bị chỉ trích, gây áp lực từ những thế lực sừng sỏ, ông Duterte vẫn sẽ làm điều tốt nhất cho cuộc sống của người dân Philippines.

Thực tế cho thấy những suy nghĩ như ông Manuel đã nở rộ, góp phần không nhỏ vào chiến thắng của ông Duterte hồi năm ngoái. Điều đơn giản là bởi họ đã chán ngấy với những phát biểu sáo rỗng và đầy tính mị dân của các chính khách đời trước.

Karim Raslan - tác giả bài báo - là nhà báo, nhà bình luận về các vấn đề chính trị - kinh tế - xã hội Đông Nam Á. Chuyên mục hằng tuần của ông mang tên “Ceritalah ASEAN” (Những câu chuyện ASEAN) được đăng trên các báo của Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Myanmar, Hong Kong... Karim Raslan Karim là tác giả của 5 cuốn sách cùng nhiều bộ phim tài liệu được công chúng đón nhận và đánh giá cao. Ông cũng đã xuất hiện trên các kênh truyền hình quốc tế như BBC, CNN, CNBC, Al Jazeera và Bloomberg trong vai trò nhà bình luận về Đông Nam Á. Ông từng giữ vai trò chủ tịch hội đồng Chương trình nghị sự toàn cầu về Đông Nam Á của Diễn đàn Kinh tế thế giới nhiệm kỳ 2010-2011.N.HUY