Ảnh: M.PHÚC

Từ đỉnh ngọn núi thiêng Mauna Kea ở độ cao 4.207m, một trong những nơi tối nhất trên thế giới để quan sát bầu trời, nhà vật lý thiên văn Trịnh Xuân Thuận đã ngắm đêm tối.

Một đêm (Phạm Quang Thiều và Phạm Việt Hưng dịch) được viết nên trong cảm xúc choáng ngợp, như một cuộc phiêu du kỳ diệu.

Những hình ảnh rất đẹp chụp từ viễn vọng kính Hubble, những trích đoạn hay nhất của các nhà thơ, nhà văn nói về màn đêm, những tác phẩm hội họa nổi tiếng về bầu trời và đêm tối... mang đến những cảm xúc mạnh mẽ và mới mẻ, nơi đêm thật sự là đêm: thăm thẳm, trong vắt và vô tận.

Ở đỉnh cao muôn trùng, đêm không chỉ có màu của đêm tối; khi mặt trời lặn xuống và mặt trăng chiếu sáng quả đất này thì đêm là tập hợp của hàng tỉ màu sắc.

Đi một bước dài để trở ngược về quá khứ 13,5 tỉ năm, nhà vật lý thiên văn ngắm nhìn Mặt Trăng, chiêm ngưỡng ánh sáng muôn màu của màn đêm, thưởng thức giai điệu bí ẩn của vũ trụ, đón nhận ánh nắng ban mai của Mặt trời. Và hơn hết, đi đến đỉnh của điểm hội ngộ với thuyết vô thường của tâm linh huyền bí.

Một đêm gợi ra nhiều ấn tượng mãnh liệt đến choáng váng, kích thích trí tưởng tượng và cả những ý tưởng điên rồ.

Vật lý thiên văn cũng dạy chúng ta rằng tất cả chúng ta đều có sự tương liên lẫn nhau, như minh triết Phật giáo: "không có thứ gì có thể tồn tại tự thân hay là nguyên nhân của chính mình. Các hiện tượng tự chúng không là gì cả. Chúng là sản phẩm của sự phụ thuộc lẫn nhau".

Cuộc phiêu lưu đầy cam go vào màn đêm thăm thẳm không chỉ để thấy vũ trụ đẹp đẽ không đâu, mà còn là một chuỗi những câu hỏi lớn được lý giải, chẳng hạn như

"Trái đất sinh ra Mặt trăng trong quá trình hình thành các hành tinh của Hệ Mặt trời, nhưng nhờ vậy mà Mặt trăng đóng vai trò quan trọng, quyết định sự tồn tại của loài người. Bởi chính nó tạo ra sự ổn định cho trục quay của Trái đất". Kiến thức này hẳn cũng là điều cơ bản, nhưng từ đó ta lại hiểu thêm về sự liên đới của con người và vũ trụ.

Chúng ta có cô đơn trong vũ trụ này không, khi mà hành tinh chúng ta sống là nơi duy nhất nở hoa? Hay ở một nơi nào đó khác cũng có những sinh vật đặt câu hỏi về thế giới và biết kinh ngạc trước cảnh tượng tuyệt đẹp của đêm đầy sao?

Chính những câu hỏi này khiến chúng ta hiểu rằng trở thành con người của hành tinh Trái đất là kết quả của một loạt các cơ hội vô cùng khó xảy ra, "sự khó này có xác suất thấp đến mức phép mầu của sự sống chỉ có thể xảy ra một lần trong toàn bộ lịch sử vũ trụ".

Một đêm đọng lại trong ta cái đẹp, sự sợ hãi, những niềm vui xốn xang, niềm cảm động trào dâng.

Nơi đó, tác giả gửi gắm đến ta lòng biết ơn những nhịp điệu tuyệt vời của thiên nhiên và gửi lại thông điệp rằng "loài người liệu có đủ khôn ngoan để kiềm chế ham muốn vô độ xây dựng và chiếu sáng của mình, để con cái chúng ta vẫn còn có thể chiêm ngưỡng bầu trời với tất cả sự lộng lẫy của nó?".

Nhiều cuốn sách phát hành 'thần tốc' vào mùa dịch

TTO - Trong những ngày tháng cả thế giới dường như ngừng lại bởi dịch Covid-19, nhiều tác giả và nhà xuất bản Việt Nam đã bắt tay vào việc viết và phát hành các ấn phẩm nói về chính giai đoạn ấy