Trọng tài bị phản ứng là “chuyện thường ngày” ở bóng đá chuyên nghiệp VN - Ảnh: N.KHÔI
Trọng tài tiếp tục là câu chuyện nóng ở mùa giải 2020, khi mắc quá nhiều sai lầm khiến các CLB phản ứng dữ dội.
Sai sót của trọng tài được ban trọng tài VFF giải thích do lực lượng mỏng, các trọng tài trẻ thiếu kinh nghiệm và bản lĩnh. Phải chăng quy trình đào tạo trọng tài của VN đang có vấn đề...?
"Các em học sinh hỏi học trọng tài được như tôi thì mất bao lâu? Nghe tôi trả lời nhanh lắm thì 5-6 năm mới có thể cầm còi ở V-League, các em lắc đầu hết", cựu trọng tài FIFA đẳng cấp Elite và hiện là phó trưởng ban trọng tài LĐBĐVN (VFF) Võ Minh Trí kể.
Khó khăn trong đào tạo
Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Nghệ An, Đà Nẵng, An Giang, Bình Dương là những nơi có lực lượng trọng tài mạnh trong cả nước.
Nhưng không phải nơi nào cũng có quy trình đào tạo trọng tài quy củ, bởi các địa phương hầu hết tự chỉ bảo cho nhau là chính, qua các buổi sinh hoạt hằng tuần hoặc các lớp không chính quy dành cho những người yêu thích nghề trọng tài.
Từ đó, các trọng tài này được cử đi cầm còi tại các giải đấu ở địa phương để tích lũy kinh nghiệm trước khi cử đi học các lớp sơ cấp trọng tài quốc gia do VFF tổ chức hằng năm.
Ngay Hà Nội, địa phương có truyền thống về trọng tài, cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình đào tạo đội ngũ kế cận.
Cựu trọng tài từng 10 năm liền là trọng tài FIFA và từng là quyền trưởng ban trọng tài HNFF Trương Thế Toàn cho biết chỉ mới mở lớp sơ cấp trọng tài chính thống duy nhất vào năm 2018.
Ông Toàn chia sẻ: "Hai năm qua, những ai muốn tham gia trọng tài đều được chúng tôi mời vào sinh hoạt.
Trước khi sinh hoạt chung với ban trọng tài trên sân Hàng Đẫy (hai lần/tuần), chúng tôi giới thiệu cho họ về công tác trọng tài, về luật lệ và cách sinh hoạt, truyền đạt kinh nghiệm đúc kết lại từ những lần đi cầm còi quốc tế của mình. Sau đó mời họ sinh hoạt chung trên sân Hàng Đẫy và bắt đầu hướng dẫn cụ thể hơn.
Trong quá trình đó, chúng tôi lựa những người có triển vọng và đam mê để kết lại thành một nhóm, cho làm thử ở các giải phong trào và cử các trọng tài lớn tuổi theo dõi để rút kinh nghiệm, từ đó bồi dưỡng thêm cho họ. Khi VFF mở lớp trọng tài sơ cấp quốc gia, những người xuất sắc được gửi đi học".
Mô hình bài bản của TP.HCM
TP.HCM là nơi bài bản nhất trong công tác đào tạo trọng tài. Trưởng ban trọng tài LĐBĐ TP.HCM (HFF) Hoàng Ngọc Tuấn cho biết lực lượng trọng tài tại TP được đào tạo qua các lớp sơ cấp (5 ngày) tổ chức hằng năm dành cho bóng đá sân cỏ và futsal.
Ông Tuấn nói: "Lớp trọng tài sơ cấp quốc gia chỉ học lý thuyết. Chỉ ở lớp nâng cao của VFF mới có thực hành. Nhưng ở HFF, chúng tôi cho các học viên thực hành ngay ở lớp sơ cấp. Điều này rất quan trọng vì một người có thể học lý thuyết rất tốt nhưng khi áp dụng ngoài sân lại gặp vấn đề.
Nên khi được cho thực hành sớm ở lớp học sơ cấp, các học viên có tố chất và năng khiếu sẽ thể hiện rõ trên sân, thay vì đến khi sang lớp nâng cao mới được học thì mọi thứ đã muộn, dẫn đến chất lượng trọng tài không tốt".
Ở buổi thực hành, HFF sẽ tổ chức 2-3 trận giao hữu nhằm giúp mỗi học viên đều có thể tham gia làm nhiệm vụ. Từ những đánh giá thực tế trên sân, các học viên sẽ được HFF lựa chọn vào danh sách trọng tài tập sự để bồi dưỡng thêm sau khóa học.
Từ đây, họ sẽ được bố trí thổi các giải phong trào. 1-2 tuần đầu, nhiệm vụ của các trọng tài tập sự này là ngồi trên khán đài hoặc ngay cạnh bàn trọng tài thứ 4 để quan sát các trọng tài làm nhiệm vụ.
Sau đó, họ được giao làm trọng tài thứ 4 để tiếp tục quan sát và học hỏi. Sau 5-7 trận ngồi bàn, các trọng tài tập sự mới được giao cầm còi chính thức.
Sau 6 tháng tập sự, những trọng tài nào thể hiện tốt mới được công nhận trọng tài chính thức của TP.HCM và được cử đi học lớp trọng tài sơ cấp quốc gia.
Hết hơi tìm lực lượng kế cận
Để có thể cầm còi ở giải trẻ quốc gia, các trọng tài cũng mất khoảng 3 năm theo học các lớp trọng tài.
Với Hà Nội hay TP.HCM, các trọng tài sau khi hoàn thành lớp sơ cấp quốc gia trở về địa phương tiếp tục được trao cho cơ hội cầm còi ở nhiều giải đấu.
Điều này khiến các trọng tài dù còn yếu về chuyên môn vẫn sẽ được đội ngũ trọng tài đàn anh chỉ bảo thêm, cũng như có thêm nhiều giải đấu ở địa phương để trưởng thành.
Hà Nội, TP.HCM hằng năm có 500 - 600 trận đấu sân cỏ ở các cấp độ, rất tốt cho các trọng tài cọ xát tích lũy kinh nghiệm.
Nhưng không phải trọng tài nào ở VN cũng có môi trường tốt như thế để phát triển. Các trọng tài không nằm ở địa phương có phong trào bóng đá hay phong trào trọng tài mạnh thì không có nhiều giải để rèn luyện.
Vì vậy, kiếm lực lượng trọng tài kế cận cũng đủ... hết hơi, chứ chưa nói đến chuyện tìm ra trọng tài giỏi để giới thiệu cho ban trọng tài quốc gia.
Gian nan trở thành trọng tài chuyên nghiệp
Lớp trọng tài sơ cấp của HFF - Ảnh: HOÀNG NGỌC
Đầu tiên, các trọng tài phải hoàn thành lớp sơ cấp quốc gia với điểm số xuất sắc để được chọn học lớp nâng cao. Từ đây, họ mới được VFF tung đi "thử lửa" ở các giải trẻ, bắt đầu là U15 và U17 quốc gia.
Để được lên cầm còi ở giải U19 hay U21 quốc gia, các trọng tài mới này cũng phải mất 1-2 năm. Tương tự là ở giải hạng nhì, hạng nhất.
Với quy trình này, để có thể cầm còi ở V-League, trọng tài phát triển nhanh nhất cũng mất 5-6 năm. Còn không, có khi phải 10 năm họ mới có thể được "hít thở" bầu không khí V-League.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận