Ông Biden (trái) và ông Putin trong một lần gặp trước đây - Ảnh: AFP

Trong cuộc phỏng vấn với Đài ABC, phát sóng trên chương trình Good Morning America ngày 17-3 (giờ Mỹ), người dẫn chương trình George Stephanopoulos hỏi Tổng thống Biden rằng: "Vậy là ông hiểu Vladimir Putin. Ông có nghĩ ông ta là kẻ giết người không?". Ông Biden ậm ừ rồi đáp: "Tôi nghĩ vậy".

Phát ngôn của ông Biden ngay lập tức khiến Matxcơva giận dữ. Đại sứ Nga tại Washington (Mỹ) Anatoly Antonov nhận thông báo quay về Matxcơva vào hôm 17-3 (giờ Mỹ). Động thái này phản ánh khả năng mối quan hệ Nga - Mỹ sẽ chứng kiến một số diễn biến căng thẳng mới trong tuần sau.

Phát ngôn hiếm thấy

"Đại sứ Nga tại Washington Anatoly Antonov đã được mời về Matxcơva cho các cuộc tham vấn nhằm phân tích những gì nên làm và đường hướng nào cho mối quan hệ với Mỹ" - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết trong một tuyên bố liên quan tới việc triệu hồi đại sứ Antonov.

Phía Nga không đề cập lý do triệu hồi cũng như nội dung cụ thể của các cuộc tham vấn nêu trên, nhưng truyền thông quốc tế nhanh chóng liên hệ động thái này với một phát biểu gây ngạc nhiên mới đây của Tổng thống Mỹ Biden về Tổng thống Nga Putin.

Chữ "kẻ giết người" phản ánh những cáo buộc lâu nay từ phía Mỹ nhằm vào vai trò của Tổng thống Putin ở các vụ mưu sát mang màu sắc chính trị ở Nga, từ câu chuyện Boris Nemtsov bị bắn năm 2015, vụ đầu độc điệp viên Sergei Skripal và con gái năm 2018, vụ Denis Voronenkov chết ở Kiev (Ukraine) năm 2017, cho tới gần nhất là lãnh đạo đối lập Alexei Navalny năm ngoái. Matxcơva bác bỏ mọi cáo buộc này.

Mặc dù vậy, việc người đứng đầu nước Mỹ công khai gọi người đồng cấp của mình là "kẻ giết người", kể cả khi chỉ trả lời một câu hỏi "đóng" trong một cuộc phỏng vấn về nhiều vấn đề, như ông Biden vẫn là chuyện hiếm thấy. Đương kim tổng thống Mỹ cũng hành động khác với những người tiền nhiệm của mình.

Vào năm 2017, tổng thống Donald Trump nhận câu hỏi tương tự của Fox News về ông Putin và ông đáp: "Chúng ta có cả đống sát nhân. Sao, bộ anh nghĩ đất nước chúng ta ngây thơ lắm à?".

Trong một bài báo về điều này, tờ Washington Post cho biết người phát ngôn của ông Putin là Dmitry Peskov đã yêu cầu Fox News xin lỗi. Các chính trị gia Mỹ cũng hiếm khi dùng từ nặng nề như vậy dành cho ông Putin. Lãnh đạo đa số Thượng viện Mỹ Mitch McConnell gọi ông Putin là "côn đồ", tương tự chữ hay được dùng trong các báo cáo mô tả quan điểm của chính quyền cựu tổng thống Barack Obama dành cho ông Putin.

Hãng tin AFP đánh giá phát ngôn "gây bão" mới nhất về ông Putin đã gây ra cuộc khủng hoảng ngoại giao lớn đầu tiên cho Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Màn dạo đầu... quá hớp?

Vụ lùm xùm ngoại giao này xảy ra trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Nga gia tăng. Hôm 16-3 cũng chính là ngày buổi phỏng vấn được thực hiện trước khi phát sóng, quan chức tình báo Mỹ đã ra một báo cáo kết luận rằng Nga can thiệp cuộc bầu cử Mỹ năm 2020. Đánh giá này nói ông Putin đã cho phép các hoạt động gây ảnh hưởng "nhằm bôi nhọ ứng viên tổng thống Biden và Đảng Dân chủ", đồng thời "ủng hộ cựu tổng thống Trump, làm suy yếu niềm tin của công chúng vào tiến trình bầu cử Mỹ và làm trầm trọng thêm sự chia rẽ trong lòng nước Mỹ".

Truyền thông Mỹ cho rằng Washington dự kiến sẽ ra các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Nga trong tuần tới, để đáp lại những hành động can thiệp bầu cử mà họ kết luận như đã nêu.

Phía Nga hiện nay dường như đang xem báo cáo tình báo Mỹ lẫn chữ "kẻ giết người" của ông Biden trong cuộc phỏng vấn trên là màn dạo đầu cho các lệnh trừng phạt. Người phát ngôn Peskov ngày 17-3 bác bỏ nghi án Nga can thiệp bầu cử Mỹ, đồng thời khẳng định các cáo buộc trên chỉ là "cái cớ" để Washington áp lệnh trừng phạt mới lên Matxcơva, Đài RT của Nga cho biết.

Trên thực tế, phát biểu của ông Biden về ông Putin không hẳn phản ánh trạng thái căng thẳng cực độ của Mỹ và Nga. Thay vào đó, có thể đây là một màn dạo đầu hơi nặng nề. Bản thân ông Biden nói rằng ông Putin sẽ "phải trả giá", nhưng không nói rõ trả ở giá nào. Phía Nga cũng được nhận xét đã cố gắng hạ thấp mức độ nghiêm trọng của việc triệu hồi đại sứ về Matxcơva, khi khẳng định động thái này nhằm đảm bảo quan hệ song phương với Mỹ không bị xuống thấp tới mức không thể khắc phục. Nhiều khả năng cả hai đang chuẩn bị cho các lệnh trừng phạt tiềm tàng trong tuần tới.

Nga gọi đại sứ về nước sau khi ông Biden nói ông Putin là 'kẻ giết người'

TTO - Nga phản ứng với những bình luận của ông Biden nhắm vào ông Putin bằng việc gọi đại sứ nước này về nước, nhưng nhấn mạnh Matxcơva muốn ngăn "tình trạng xấu hơn không thể đảo ngược" trong quan hệ song phương.