Một người biểu tình cầm apphich có nội dung “Phản đối luật an ninh quốc gia. Hãy xuống đường ngày 1-7” trong cuộc biểu tình ở Hong Kong ngày 30-6 - Ảnh: Reuters

Luật an ninh quốc gia về Hong Kong, dự kiến có hiệu lực từ 1-7, đánh dấu Trung Quốc mở đầu quá trình can thiệp sâu hơn để đảm bảo an ninh tại Hong Kong. 

Nhưng nó cũng đánh dấu sự kết thúc những đặc quyền mà Mỹ dành cho trung tâm tài chính quốc tế này cũng như lo ngại nó sẽ khai tử chính sách "một quốc gia, hai chế độ" ở nơi đây.

Phớt lờ sức ép từ Mỹ

"Vì Bắc Kinh thúc đẩy thông qua luật an ninh quốc gia, hôm nay Mỹ sẽ chấm dứt xuất khẩu thiết bị quốc phòng có nguồn gốc từ Mỹ" - Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố sáng sớm 30-6 (giờ Việt Nam). 

Chỉ vài giờ sau, trên truyền thông Hong Kong rộ lên tin Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc đã chính thức thông qua luật này.

Cuối tháng 5, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đang bắt đầu quá trình tước bỏ quy chế đặc biệt dành cho Hong Kong, nhưng đến ngày 30-6 Washington mới công bố một số thông tin cụ thể.

Giới quan sát nhận thấy Mỹ hành động như vậy là để gây sức ép lên Bắc Kinh và theo dõi nhất cử nhất động của Bắc Kinh trước khi quyết bước đi tiếp theo.

Về phía trưởng đặc khu hành chính Hong Kong Carrie Lam, bà tuyên bố cùng ngày rằng Hong Kong không sợ các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Còn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói vấn đề Hong Kong là chuyện nội bộ của Trung Quốc và tuyên bố sẽ trả đũa động thái trên của Mỹ.

Những người phản đối cho rằng việc áp dụng luật đánh dấu sự kết thúc của mô hình "một quốc gia, hai chế độ" ở Hong Kong.

Hoàng Chi Phong, đồng sáng lập Đảng chính trị Demosisto ở Hong Kong, bình luận trên Twitter ngày 30-6: "Luật được thông qua đánh dấu sự kết thúc của một Hong Kong mà thế giới biết đến trước đây". Cùng ngày, Hoàng Chi Phong và một số thành viên khác đã tuyên bố rời Đảng Demosisto vì mối lo về luật mới.

Trước mắt, một số quốc gia và vùng lãnh thổ đã lên tiếng về động thái của Bắc Kinh. Các quan chức Chính phủ Nhật Bản ngày 30-6 gọi động thái của Bắc Kinh là "đáng tiếc" và làm xói mòn lòng tin vào mô hình "một quốc gia, hai chế độ".

Vùng lãnh thổ Đài Loan thông báo sẽ mở một văn phòng hỗ trợ người Hong Kong tại Đài Bắc vào đúng ngày 1-7. Động thái thông qua luật an ninh quốc gia về Hong Kong của Trung Quốc cũng bị Liên minh châu Âu lên án và Anh bày tỏ quan ngại sâu sắc.

Tuy nhiên, các quan chức và truyền thông nhà nước Trung Quốc xem luật mới là cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, theo sau các cuộc biểu tình bạo lực năm ngoái và việc chính quyền Hong Kong không thể thông qua một luật tương tự kể từ nỗ lực gần nhất vào năm 2003.

Rực rỡ hay đen tối?

Trước khi luật mới được thông qua, hình ảnh trên truyền thông cho thấy nhiều nơi ở Hong Kong, từ trên các tòa nhà cho tới lối đi và thậm chí là trong cảnh quay của Đài Truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV), xuất hiện những tấm quảng cáo của chính quyền để giới thiệu về luật này. Trên đó có dòng chữ: "Luật an ninh quốc gia: Bảo vệ "nhất quốc lưỡng chế", trả lại ổn định cho Hong Kong".

Theo bản dự thảo luật được Tân Hoa xã tiết lộ, luật mới sẽ cho phép các quan chức Trung Quốc hoạt động tại Hong Kong lần đầu tiên. Bắc Kinh sẽ lập ra một văn phòng an ninh quốc gia ở Hong Kong có nhiệm vụ thu thập, phân tích thông tin tình báo và xử lý các trường hợp phạm tội liên quan an ninh quốc gia. Luật mới cũng cho phép Bắc Kinh thực hiện quyền xét xử với một số vụ nghiêm trọng ở Hong Kong.

Chính quyền Bắc Kinh và Hong Kong luôn nói rằng luật mới chỉ nhắm tới một nhóm nhỏ "những kẻ gây rối", không ảnh hưởng tới các quyền và sự tự do của người dân Hong Kong. Còn CCTV bình luận: "Luật mới sẽ khiến viên ngọc phương Đông thêm rực rỡ".

Tuy nhiên, phó giáo sư luật Cora Chan tại Đại học Hong Kong đánh giá: "Có khả năng luật an ninh này sẽ xâm nhập vào nhiều hoạt động vốn đã góp phần tạo nên sự sống động của xã hội Hong Kong và đặc tính của trung tâm tài chính này".

Trong một lá thư gửi tới chính quyền trung ương Trung Quốc, Philip Dykes, chủ tịch Hiệp hội Luật sư Hong Kong, viết rằng việc giữ kín nội dung chi tiết luật là "thật sự khác thường" và kêu gọi Bắc Kinh làm rõ các quyền tối thiểu của dân Hong Kong sẽ được bảo vệ ra sao.

Tại Hong Kong, một số nghị sĩ đối lập đã thúc giục người dân xuống đường biểu tình hôm nay (1-7) bất chấp lệnh cấm của cảnh sát. "Cuộc tuần hành ngày 1-7 sẽ cho thấy chúng ta hoàn toàn không chấp nhận luật này" - nghị sĩ Hong Kong Hồ Chí Vĩ kêu gọi. Báo South China Morning Post cho biết Hong Kong lên kế hoạch điều động 4.000 cảnh sát chống bạo động từ tối 30-6.

Trung Quốc công bố chi tiết Luật an ninh Hong Kong

TTO - Lúc 22h (giờ Việt Nam) tối 30-6, Trung Quốc công bố chi tiết của Luật an ninh quốc gia với Hong Kong, vốn đang gây nhiều tranh cãi và hứng chịu chỉ trích từ một số nước.