Tuyến metro số 1 đang được thi công hệ thống cấp điện - Ảnh: Đ.P

Và đã trải qua 5 tháng kể từ ngày phát hiện sự cố đầu tiên, đến nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân vụ việc.

Tổng thầu chậm trễ

Trong quá trình rà soát, Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (chủ đầu tư) cùng các đơn vị liên quan lại vừa phát hiện thêm 4 gối cao su trên gói thầu CP2 metro số 1 bị xê dịch khỏi vị trí. Bốn gối mới được phát hiện gồm: 2 gối cao su bản thép (nhà sản xuất Mageba) sử dụng cho dầm cầu cạn tại vị trí trụ P9-05 và 2 gối (nhà sản xuất Kawakin) tại trụ P11-06. Các gối dịch chuyển khỏi đá kê gối từ 7-11mm và chưa rõ nguyên nhân.

Như vậy, cùng với 2 gối cao su bị rơi và xê dịch được phát hiện từ cuối năm 2020 chưa xác định được nguyên nhân, tính đến nay tổng cộng có 6 gối cao su trên gói thầu CP2 có vấn đề. Toàn bộ gói thầu CP2 có tới khoảng 1.168 gối cao su. Nhà sản xuất gối cầu được phê duyệt là tập đoàn Mageba (Hàn Quốc) và Kawakin (Nhật Bản).

Vì sao đã 5 tháng, kể từ sự cố đầu tiên, vẫn chưa xác định được nguyên nhân? Theo báo cáo của Liên danh tư vấn NJPT và Ban quản lý đường sắt đô thị TP, sự cố tại công trình đang thi công theo hợp đồng và chưa bàn giao cho chủ đầu tư. Sumitomo - Cienco 6 với vai trò tổng thầu EPC phải chịu hoàn toàn trách nhiệm chất lượng công trình theo hợp đồng đã ký kết. 

Thế nhưng, tổng thầu Sumitomo - Cienco 6 liên tục chậm trễ trong phối hợp thực hiện yêu cầu từ cơ quan thường trực Hội đồng Nghiệm thu nhà nước, ý kiến chuyên gia thuộc tổ công tác rà soát sự cố của TP. Sự chậm trễ này ảnh hưởng tới tiến độ gói thầu CP2 và tiến độ chung của cả dự án.

Ngoài ra, tổng thầu chưa lựa chọn đơn vị tư vấn thứ 3 độc lập vào điều tra dù việc này chủ đầu tư đã thống nhất từ đầu tháng 2-2021. Về mặt nhân sự các bên liên quan, tổng thầu cũng chưa huy động được chuyên gia của đơn vị thiết kế là Công ty Systra (nhà thầu phụ) qua để phối hợp điều tra, dù vấn đề thiết kế cũng là một trong ba khía cạnh được đề cập trong quá trình tìm nguyên nhân sự cố, bao gồm cả vật liệu và thi công.

Gói thầu CP2 hiện đạt gần 92% khối lượng công việc. Hơn 17,2km thuộc gói thầu CP2 đã lắp xong 11 mái nhà ga, cơ bản hoàn thiện hạ tầng thiết bị chuẩn bị cho công tác chạy tàu. Trên tuyến, hiện nhà thầu Hitachi (gói thầu CP3) đã hoàn thiện lắp đặt ray và đang thi công hệ thống cấp điện.

Gối cao su (màu đen) tại gói thầu CP2 tuyến metro số 1 - Ảnh: H.N.

Rớt gối cao su làm hỏng đường ray

Về phía chủ đầu tư, sau khi phát hiện tiếp 4 gối cao su bị xê dịch, Ban quản lý đường sắt đô thị TP và Liên danh tư vấn NJPT tiếp tục yêu cầu tổng thầu khẩn trương báo cáo nguyên nhân, giải pháp khắc phục cũng như lựa chọn tư vấn thứ 3 đánh giá chất lượng dầm bị hư hỏng, xác định nguyên nhân.

Ban quản lý đường sắt đô thị TP đã có văn bản gửi tổng thầu chỉ rõ trong quá trình giải quyết sự cố cho thấy một số tiêu chuẩn và phương pháp thí nghiệm của gối cao su chưa được phê duyệt. Nhưng tổng thầu vẫn tiến hành nghiệm thu và đề nghị thanh toán các kỳ trước đây. Do đó, ban này đã thông báo cho tổng thầu sẽ thu hồi giá trị đã thanh toán cho hạng mục gối cao su và chi phí lao dầm thuộc gói thầu CP2.

Phải nhắc lại rằng sự cố các gối bị rơi, xê dịch không chỉ làm trễ tiến độ dự án mà còn có nguy cơ ảnh hưởng tới kết cấu bên trên như dầm, ray... Như vụ rớt gối cao su phát hiện hôm 31-10-2020 đã làm hỏng đường ray của gói thầu CP3 do Hitachi thực hiện. Hitachi khiếu nại và Ban quản lý đường sắt đô thị TP đã đề nghị tổng thầu Sumitomo - Cienco 6 phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về các phát sinh chi phí liên quan hư hỏng do sự cố nêu trên.

Ông Hà Ngọc Trường, phó chủ tịch Hội Cầu đường cảng TP (thành viên tổ rà soát nguyên nhân sự cố gối cao su của TP), cho rằng diễn biến trên cho thấy gối cao su dịch khỏi đá kê gối giờ đây không phải là hiện tượng cá biệt mà có tính hệ thống. Vì vậy phải khẩn cấp làm rõ nguyên nhân, giảm tối đa thiệt hại đến toàn bộ kết cấu hạ tầng bên trên, đảm bảo chất lượng dự án.

Về tiến trình điều tra nguyên nhân, ông Trường cho rằng tiến độ rất chậm, trong khi mục tiêu là đưa dự án vào vận hành năm 2022. Sự việc này cần sớm có kết luận, khắc phục, nếu chỉ một sự cố gối sẽ làm thời gian thực hiện dự án tiếp tục kéo dài.

"Tôi đồng tình sớm lựa chọn đơn vị tư vấn bên thứ ba vào điều tra, rà soát để đánh giá khách quan sự cố. Metro số 1 là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của TP, vì vậy phải đảm bảo chất lượng và an toàn tuyệt đối trước khi đưa vào vận hành", ông Trường nói.

Ngắm hình hài dự án metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên sắp hình thành

TTO - Tuyến metro số 1 đã lộ rõ hình hài. Sắp tới đây, khi đoàn tàu được nhập về nước, người dân TP có thể nhìn thấy tàu chạy kiểm tra kỹ thuật ở đoạn trên cao từ ngã tư Bình Thái về depot Long Bình (Q.9).