Thập niên 1980, gia đình tôi sống ở quê nội (Bình Định). Ai cũng sợ cái nắng mùa hè như đổ lửa ở miền Trung ngày ấy, nhưng cũng nhờ đó mà mẹ tôi nghĩ ra cách bắt cái nóng phải “phục vụ” mình. Buổi sáng trước khi đi làm, mẹ tôi “huy động” hết ấm nhôm, xoong nồi trong nhà để múc nước giếng đổ vào, rồi đặt ở nơi có ánh nắng suốt ngày và cao ráo, không cho lũ gà đến phá. Cái nắng thiêu đốt đã làm lượng nước này nhanh chóng tăng độ. Thế là buổi trưa đi làm về mẹ đặt ấm nước lên bếp chỉ vài phút là nước sôi, để nồi cơm, canh lên thì thoáng chốc cơm, canh cũng bốc khói. Mẹ tôi còn nuôi heo nái, và nồi cám heo to đùng cũng chẳng bao lâu đã nấu xong.

Sau khi ăn trưa, mẹ lại đổ nước vào các vật dụng để “phơi”, chuẩn bị cho bữa chiều. Ông mặt trời dữ dội đã trở thành hiền lành với mẹ. Mẹ tôi nói ngày ấy chỉ nghĩ đơn giản là để tiết kiệm thời gian, tiền bạc, chứ nào biết như vậy là “sống xanh”, bảo vệ môi trường. Cứ thế mà chúng tôi học theo cách nấu ăn của mẹ. Nhiều nhà hàng xóm thấy phương pháp này vừa hay vừa dễ làm nên đã áp dụng. Ngay cả khi gia đình tôi đã có nhà ở TP.HCM thì mẹ vẫn nhắc chúng tôi duy trì thói quen ấy. Chỉ đến lúc tôi trang bị máy nước nóng năng lượng mặt trời thì “sáng kiến” của mẹ ngày xưa mới dừng lại.

Ngày nay, rất dễ nhìn thấy trên nóc của nhiều nhà đặt loại máy này. Song không phải gia đình nào cũng có thể mua được máy nước nóng “không tốn điện” này. Tôi nghĩ những đơn vị cung cấp nên có chính sách bán trả góp dài hạn, với lãi suất ưu đãi và giảm giá cho những trường hợp khó khăn. Chắc chắn sẽ có thêm nhiều người sử dụng. Ngoài lợi nhuận về mặt thương mại, doanh nghiệp còn làm được việc đầy ý nghĩa là góp phần giúp người dân ”sống xanh”.

Tôi cũng biết hiện nay Nhà nước đã xây dựng nhiều công trình năng lượng xanh như điện gió, điện mặt trời, nhưng tất cả vẫn chỉ mới bắt đầu, chưa đủ đáp ứng nhu cầu của người dân. Tôi nhớ về cái “máy nước nóng năng lượng mặt trời” của mẹ ngày trước, ở một đất nước có khí hậu nhiệt đới như Việt Nam, mỗi năm có thể vận dụng được “máy” này từ sáu tháng trở lên. Ba mẹ tôi cũng không ngờ rằng những việc làm cách đây 30 năm lại có ý nghĩa về môi trường như vậy. Giờ đây, tôi còn hiểu thêm một điều rằng dù ở hoàn cảnh nào, nếu có sự trăn trở, quan tâm, ai cũng có thể làm được việc gì đó cho thiên nhiên và chính mình.

Đơn vị phối hợp tổ chức

Phóng to