Máy làm đá tuyết từ nước biển 'made in Vietnam'

THANH HÀ

TTO - Các nhà khoa học Việt Nam vừa nghiên cứu, chế tạo thành công máy làm đá tuyết từ nước biển với giá thành rẻ hơn nước ngoài, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường.

Máy làm đá tuyết từ nước biển được thiết kế đơn giản, gọn nhẹ, phù hợp với tàu cá Việt Nam - Ảnh: V.L.

Trung tâm Phát triển công nghệ cao thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa công bố chế tạo thành công máy làm đá tuyết từ nước biển. Theo đó máy được thiết kế đơn giản, gọn nhẹ, bền, phù hợp với tàu cá Việt Nam cũng như dễ bảo dưỡng, sửa chữa...

Ngay tại lễ công bố, Trung tâm đã ký kết hai biên bản thỏa thuận hợp tác với một doanh nghiệp và một địa phương.

Giảm chi phí nhiên liệu, bảo vệ môi trường biển

Theo nhóm nghiên cứu, máy làm đá tuyết từ nước biển được chế tạo dựa trên các nguyên vật liệu có khả năng chịu ăn mòn của nước biển. Người sử dụng có thể dễ dàng lựa chọn và điều chỉnh độ đậm đặc của sản phẩm đá tuyết theo nhiệt độ xác định.

So với đá nước ngọt truyền thống, đá tuyết làm từ nước biển là hỗn hợp giữa tinh thể đá nhỏ và nước, được duy trì trong dải nhiệt độ từ - 6 độ C đến -2 độ C, có thể bơm được từ buồng tạo đá lỏng đến các bồn lưu trữ hoặc các ngăn bảo quản cá trên tàu.

Thời gian cho ra sản phẩm đá nước biển cũng rất ngắn, chỉ khoảng 1-2 phút tính từ lúc khởi động hệ thống, trong khi quá trình tan chảy của loại đá này lại chậm hơn nhiều so với đá nước ngọt.

Mô hình máy - Ảnh: V.L.

Đây là kết quả của đề tài nghiên cứu do Thạc sĩ Lê Văn Luân và cộng sự thực hiện. Đề tài đã được nghiệm thu loại xuất sắc và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận là tiến bộ kỹ thuật trong lĩnh vực thủy sản.

Theo Thạc sĩ Lê Văn Luân, chiếc máy này sẽ giúp giảm chi phí nhiên liệu cần để vận chuyển đá nước ngọt từ đất liền cho các tàu đánh cá xa bờ.

"Dùng đá tuyết bảo quản hải sản cũng giúp thời gian bảo quản cá trên tàu lâu hơn nhờ nhiệt độ bảo quản thấp hơn đá nước ngọt, tốc độ làm lạnh hải sản nhanh hơn, làm tăng chất lượng của hải sản, giảm thiểu lượng hải sản bị hư hỏng, hủy bỏ, góp phần bảo vệ môi trường tốt hơn" - đại diện nhóm nghiên cứu chia sẻ.

TS. Nguyễn Văn Thao - Tổng giám đốc Trung tâm Phát triển công nghệ cao, cho biết máy đã được thử nghiệm thực tế tại cảng biển và trên tàu cá tại vùng biển Hải Phòng. Kết quả cho thấy máy chạy ổn định và đáp ứng được các yêu cầu đặt ra.

"Máy làm đá tuyết từ nước biển cho thấy tiềm năng to lớn trong việc giải quyết các vấn đề không chỉ trong lĩnh vực hậu cần nghề cá mà còn cả về năng lượng tái tạo, tiết kiệm điện, xử lý nước sinh hoạt, môi trường trên đảo...", đại diện Tổng đội thanh niên huyện đảo Bạch Long Vỹ - đơn vị đã thử nghiệm máy làm đá tuyết từ nước biển, chia sẻ.

Ra biển thử nghiệm máy làm đá tuyết - Ảnh: V.L.

Thử nghiệm máy làm đá tuyết - Ảnh: V.L.

Giá rẻ hơn nước ngoài 100-150 triệu

"So với sản phẩm tương tự của nước ngoài mà vài đơn vị đã nhập khẩu về Việt Nam có giá khoảng 550-600 triệu/máy thì máy của chúng tôi mềm hơn, dưới 450 triệu", Thạc sĩ Lê Văn Luân cho hay.

Đặc biệt, nếu muốn giảm giá thành sản phẩm, với những máy không có màn hình hiển thị thông tin, người sử dụng hoàn toàn có thể dùng điện thoại thông minh kết nối không dây để đọc các thông tin của máy như: sản lượng đá, lượng dầu tiêu hao, thời gian máy chạy, thông tin về bảo dưỡng... khi tàu cập cảng sau mỗi chuyến đi biển.

Nhóm nghiên cứu cho biết thời gian tới máy sẽ được hoàn thiện hơn, giảm kích cỡ, tăng công suất lên đến 10 tấn/24h.

Nhóm cũng sẽ phân tích và xây dựng một quy trình sơ chế và bảo quản cá ngừ đại dương chất lượng cao bằng đá tuyết nhằm nâng cao chất lượng cá ngừ, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe vào các thị trường tiềm năng như Nhật Bản, EU...

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, Thạc sĩ Lê Văn Luân cho biết đề tài nghiên cứu là từ "đơn đặt hàng" của Chủ tịch Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam sau chuyến thăm, làm việc tại Viện nghiên cứu tiên tiến Nhật Bản vào giữa năm 2016. Ngay sau đó, nhóm bắt tay vào nghiên cứu.

Cấu tạo máy - Ảnh: V.L.

"Khó khăn nhất về mặt khoa học đối với chúng tôi là thử nghiệm để giải quyết vấn đề ăn mòn. Vấn đề này liên quan đến công nghệ vật liệu, chúng tôi đã phải tìm kiếm những công nghệ có thể xử lý được việc ăn mòn thiết bị trong điều kiện làm việc liên tục dài ngày trên biển nhưng lại phải không đội giá thành sản phẩm lên cao", Thạc sĩ Lê Văn Luân nhớ lại.

Ông cũng cho hay mặc dù nhận được nhiều sự hỗ trợ từ các bên, nhưng để thực nghiệm sản phẩm, nhóm nghiên cứu phải đi ra biển thuê tàu đánh cá để thử nghiệm. Việc thuê tàu vừa tốn kém, vừa phức tạp về thủ tục, quá nhiều giấy tờ đối với những người làm khoa học như ông.

Chưa kể tàu đánh cá đi thử nghiệm đều là tàu nhỏ, khi tàu ra xa bờ, các thành viên trong nhóm nghiên cứu bị say sóng kiệt sức. "Nhưng tất cả anh em chúng tôi động viên nhau cố gắng để hoàn tất việc thử nghiệm một cách tốt nhất", Thạc sĩ Lê Văn Luân tâm sự.

"Với khoản kinh phí vài tỉ đồng từ ngân sách cho đề tài nghiên cứu dài hai năm, có những lúc nhóm thực sự khó khăn. Đối với chúng tôi, vượt qua những khó khăn của bài toán công nghệ chưa phải là thách thức, khó khăn lớn nhất, mà khó nhất là phải loay hoay vượt qua được những khó khăn nằm ngoài khoa học. Thực sự nếu không có đam mê và tâm huyết thì không thể vượt qua để ra được sản phẩm".

Thạc sĩ LÊ VĂN LUÂN

Mong chờ máy làm đá giá rẻ

Theo ngư dân Trần Văn Mười (quận Sơn Trà, Đà Nẵng), ông rất quan tâm đến chiếc máy làm đá tuyết từ nước biển vừa được công bố. "Với những người là chủ tàu đánh bắt cá xa bờ như chúng tôi, có được máy làm đá tuyết từ nước biển sẽ tiết kiệm được chi phí, đem lại tỉ suất lợi nhuận cao hơn trong mỗi chiếc đi biển.

Thực tế bây giờ chúng tôi đi biển phải mua một khối lượng nước đá rất lớn từ đất liền rồi vận chuyển dài ngày trên biển nên tốn rất nhiều chi phí như tiền đá và nhiên liệu chạy tàu vận chuyển.

Vừa rồi tôi có một chuyến đi Nhật, ở bên đó họ đã giới thiệu cho chúng tôi một loại máy làm đá tuyết từ nước biển. Tuy nhiên theo tôi loại máy đó không thể áp dụng được đối với loại hình đánh bắt và nhu cầu của tàu thuyền của ngư dân Việt Nam, bởi một máy làm đá tuyết của Nhật giá đến 3 tỉ đồng nhưng sản lượng sản xuất ra đá tuyết rất thấp, không đủ ướp cá.

Theo tôi, để ngư dân áp dụng đại trà thì giá thành máy của Việt Nam phải rẻ, khoảng dưới 1 tỉ đồng. Đồng thời công suất sản xuất đá phải lớn để đáp ứng đủ lượng đá ướp cá của ngư dân".

Trong khi đó ông Trần Văn Lĩnh, chủ tịch Hội nghề cá TP Đà Nẵng, cho rằng việc các nhà khoa học Việt Nam chế tạo thành công máy làm đá tuyết từ nước biển để phù hợp với điều kiện tàu thuyền của ngư dân Việt Nam là điều rất đáng mừng.

"Hiện tôi chưa nhìn thấy chiếc máy làm đá tuyết từ nước biển do các nhà khoa học Việt Nam chế tạo nhưng theo tôi có một số điểm cần lưu ý khi đưa vào thực tiễn như: giá thành máy làm đá tuyết ở mức độ vừa túi tiền của ngư dân, việc vận hành máy phải đơn giản, nếu trường hợp máy bị hư hỏng trên biển thì việc sửa chữa, thiết bị không quá phức tạp, rườm rà. Ngoài ra, thiết kế máy làm đá tuyết từ nước biển phải gọn nhẹ, phù hợp với khung tàu đánh bắt của ngư dân".

HỮU KHÁ

TTO - Chỉ dùng năng lượng mặt trời, chiếc máy tạo nước ngọt từ nước biển do nhóm sinh viên Trường ĐH Quy Nhơn sáng chế đạt hiệu suất hơn 3-5 lần so với các máy cùng loại.

THANH HÀ