Ông Phan Thanh Trà bức xúc nói rằng chỉ mấy tháng sau khi công an cố tình bắt giam oan sai, gia đình ông rơi vào cảnh trắng tay - Ảnh: HỮU KHÁ

Ba lãnh đạo của 3 công ty đóng tại Đà Nẵng đang làm ăn bình thường thì bỗng nhiên bị công an bắt tạm giam vô cớ. Vụ án này vừa được Viện KSND TP Đà Nẵng đình chỉ điều tra.

Vụ án gây xôn xao dư luận ở TP Đà Nẵng trong thời gian dài, khi giới luật sư cho rằng cơ quan chức năng cố tình hình sự hóa quan hệ dân sự.

Vợ giám đốc phải làm công nhân nuôi gia đình

Được trả tự do sau thời gian bị bắt tạm giam, cả ông Nguyễn Tấn Bình (41 tuổi, trú quận Hải Châu) và Phan Thanh Trà (46 tuổi, trú quận Liên Chiểu) đều đau đớn nói: "Sự nghiệp mất sạch". Từ chỗ làm ăn thuận lợi, cả hai gia đình đang lâm cảnh nợ nần, cuộc sống khó khăn.

Ông Bình cho biết Cơ quan an ninh điều tra Công an TP Đà Nẵng hình sự hóa vụ việc dân sự giữa Công ty cổ phần Chefmeat Việt Nam (Công ty Chefmeat - đóng trên địa bàn quận Sơn Trà) và Công ty TNHH TM&KT Phan Ngọc Lê.

Cụ thể, Công ty Chefmeat do ông Kamogari Yamato làm tổng giám đốc (đại diện đối tác Nhật Bản góp vốn 51%) và ông Nguyễn Xuân Thắng làm phó tổng giám đốc (góp vốn 49%). 

Theo ông Bình, trong quá trình xây dựng các hạng mục của nhà máy Chefmeat, Công ty Trí Tuệ Việt do ông Bình làm giám đốc nhận thầu thi công hệ thống cơ điện. Ông Bình giới thiệu ông Phan Thanh Trà (giám đốc Công ty TNHH TM&KT Phan Ngọc Lê) ký hợp đồng kinh tế với Chefmeat nhận lại công việc của mình.

"Do ông Trà không chắc chắn chất lượng thiết bị Trung Quốc, nên thay đổi thiết bị nhập khẩu từ Trung Quốc như trong hợp đồng (mới 100%) sang thiết bị đã qua sử dụng do Nhật Bản sản xuất. 

Việc thay đổi này được ông Trà chủ động làm việc với Công ty Chefmeat để thương lượng sửa sai và khắc phục đền bù. Từ khi lắp đặt và đưa vào sử dụng, hơn 4 năm qua, tất cả máy móc thiết bị mà ông Trà lắp đặt hoạt động bình thường" - ông Bình kể.

Điều đáng nói, trong hợp đồng có nêu rõ bất kỳ trường hợp tranh chấp phát sinh sẽ được giải quyết trên tinh thần thương lượng, hòa giải. Nếu thương lượng, hòa giải không thành, tranh chấp sẽ được đưa ra giải quyết tại tòa. 

"Nhưng không rõ lý do gì mà Công an TP Đà Nẵng khởi tố, bắt tạm giam cả tôi và ông Trà về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Việc hình sự hóa khiến chúng tôi phá sản" - ông Bình bức xúc.

Cùng cảnh với ông Bình, ông Trà cho biết từ ngày ông bị bắt giam, mọi thứ sụp đổ hoàn toàn. "Đắng cay đến nỗi vợ tôi trước đây chỉ biết ở nhà nội trợ, chăm lo con cái, khi tôi bị bắt thì phải đi làm công nhân để trang trải cuộc sống" - ông Trà đau đớn nói.

Ông Phan Thanh Trà (phải) kể lại hoàn cảnh của mình sau khi vụ án được đình chỉ điều tra - Ảnh: H.KHÁ

Viện kiểm sát từng từ chối khởi tố bị can

Khi công bố cáo trạng, Viện KSND TP Đà Nẵng xác định: trong thời gian khoảng tháng 8-2013 đến tháng 2-2014, ông Nguyễn Tấn Bình và ông Phan Thanh Trà thông đồng với nhau thực hiện hành vi gian dối thi công lắp đặt không đúng với nội dung hợp đồng, thay đổi máy mới thành máy cũ để chiếm đoạt phần tiền chênh lệch 430 triệu đồng của Công ty Chefmeat.

Cáo trạng này bị gia đình các nạn nhân phản đối vì cho rằng các cơ quan tố tụng cố tình hình sự hóa vụ việc, sự thật chỉ là một quan hệ làm ăn bình thường. Cả trước và sau khi bị bắt giam, các bị can liên tục có đơn tố cáo gửi đến nhiều cơ quan trung ương cho rằng vụ án bị can thiệp quá sâu, gây áp lực cho cơ quan công an và viện kiểm sát hình sự hóa vụ việc.

Theo tài liệu, trước khi công an đề nghị phê chuẩn bắt ông Trà và ông Bình, tháng 3-2017 Viện KSND TP Đà Nẵng có văn bản từ chối khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam. 

Một kiểm sát viên có chức vụ của Viện KSND TP Đà Nẵng nói: "Khi xảy ra vụ việc, nhiều lần quan điểm của kiểm sát viên đề xuất đây là một hợp đồng kinh tế giữa các bên. Theo quy định, hình thức giải quyết tranh chấp trong vụ việc này là thương lượng giữa các bên. 

Thực tế các bên thương lượng giải quyết xong vào tháng 10-2016, cho nên hành vi của họ không cấu thành tội phạm".

Trước câu hỏi trong một cuộc họp liên ngành của các cơ quan thuộc khối nội chính TP Đà Nẵng có ý kiến cho rằng các bị can không phạm tội, nhưng vì sức ép mà buộc viện kiểm sát phải phê chuẩn lệnh bắt và ra quyết định truy tố, ông Nguyễn Hữu Linh - phó viện trưởng Viện KSND TP Đà Nẵng - trả lời: "Cái đó là dư luận họ nói, còn có gì thì các anh tìm hiểu thêm".

Luật sư Lê Cao - giám đốc Công ty luật FDVN - cho rằng về vụ án của ông Bình, ông Trà, rất dễ nhận thấy dấu hiệu quan hệ dân sự kinh tế bị hình sự hóa bởi các đánh giá nhận định của các cơ quan từ điều tra đến viện kiểm sát. 

Ở vụ án này, tính độc lập trong hoạt động kiểm sát có thể không được cẩn trọng thực thi. Đó có thể là nguyên nhân dẫn tới trách nhiệm mà viện kiểm sát buộc phải bồi thường các thiệt hại về tinh thần, vật chất cho những người bị oan sai.

TTO - Chiều 14-10, đại tá Bùi Trọng Thế, phó giám đốc Công an TP Cần Thơ, cho biết như vậy trong buổi họp báo vụ án "lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Nhà nước” xảy ra tại Ngân hàng Agribank.