Mật nghị Vatican - Việc đạo giống như sự đời

Bộ phim dẫn người xem tới một cuộc đua tranh khốc liệt tranh giành vị trí Giáo hoàng mới với đầy rẫy âm mưu, trò thao túng chính trị, với những bí ẩn dần được hé lộ có thể làm rung chuyển nền tảng của Giáo hội Công giáo…

Sau khi gây tiếng vang với bộ phim chiến tranh All Quiet on the Western Front (Mặt trận phía Tây yên tĩnh) chuyển thể từ tác phẩm văn học cùng tên của Eric Maria Rermaque (nhận 9 đề cử và giành 4 giải Oscar năm 2023), đạo diễn người Đức Edward Berger tiếp tục chinh phục khán giả với một bộ phim chuyển thể khác từ cuốn tiểu thuyết Conclave của nhà văn Robert Harris.

Một cuộc bầu chọn Giáo hoàng đầy rẫy âm mưu

All Quiet on the Western Front đầy rẫy những cảnh chiến tranh khốc liệt và gây ấn tượng cho khán giả bằng những đại cảnh giao tranh đầy kinh hoàng. 

Conclave ngược lại hoàn toàn, gần như chỉ diễn ra ở bối cảnh duy nhất với những căn phòng hay dãy hành lang bít kín nhưng cũng khốc liệt không kém với những cuộc đua tranh giành vị trị Giáo hoàng mới của các vị Hồng y. 

Ngay cả ở những cảnh im lặng, bộ phim cũng tạo dựng được sự kịch tính bởi người xem cảm nhận được nó đang "chờ thời cơ" để phơi bày một sự thật đáng sợ nào đó. Nói cho nôm na, khi xem phim, ta cũng sẽ thấy mình như bị nhốt trong một căn phòng, chứng kiến một nhóm đàn ông lớn tuổi kiêu ngạo và mưu mô đang cố gắng lừa dối và phản bác nhau.

Bối cảnh của bộ phim diễn ra hoàn toàn tại Vatican, nơi Hồng y đoàn họp kín để bầu chọn Giáo hoàng mới sau khi Giáo hoàng đang tại vị qua đời vì một cơn đau tim. Bộ phim kết hợp giữa sự trang nghiêm lịch sử và những yếu tố hiện đại, lần lượt khám phá sâu sắc các chủ đề về quyền lực, đức tin và âm mưu chính trị.

Cuộc bầu chọn Giáo hoàng mới, được diễn ra dưới sự lãnh đạo của Viện trưởng - Hồng y Dean Thomas Lawrence (Ralph Fiennes thủ vai). Ông là một Hồng y đáng kính, người xếp ở vị trí thứ hai trong hệ thống cấp bậc của Vatican chỉ sau Giáo hoàng. 

Dù vậy Hồng y Lawrence không hề có ý định trở thành Giáo hoàng, ông chỉ cố gắng làm tốt nhất có thể trong thời khắc quan trọng này. Dù đối mặt với không ít thách thức và cuộc khủng hoảng không hề dễ chịu, nhưng Hồng y Lawrence chấp nhận điều đó vì cho rằng sự nghi ngờ là một trong những điều làm nên đức tin.

"Chúng ta hãy cầu nguyện Chúa ban cho chúng ta một Giáo hoàng biết nghi ngờ. Và xin người ban cho chúng ta một vị Giáo hoàng biết phạm tội và cầu xin sự tha thứ và tiếp tục sống" - ông nói trước cuộc bầu cử đầu tiên.

Bốn ứng cử viên chính cho chức Giáo hoàng là Aldo Bellini, một người Mỹ tự do theo đường lối của Giáo hoàng; Joshua Adeyemi, một người Nigeria có quan điểm bảo thủ về xã hội và căm ghét người đồng tính; Joseph Tremblay, một người Canada bảo thủ chính thống; và Goffredo Tedesco, một người Ý theo truyền thống phản động, muốn đảo ngược một số quyết định của Công đồng Vatican II. 

Bellini, mặc dù không muốn trở thành Giáo hoàng, nhưng đã tuyên bố rõ ràng rằng mục tiêu của ông là ngăn cản Tedesco lên làm Giáo hoàng vì cho rằng vị Hồng y này kích động bạo lực và có thể đưa Vatican đối mặt với một cuộc chiến tranh tôn giáo...

Ngoài các vị Hồng y có thanh thế nói trên, học viện ngạc nhiên khi có sự xuất hiện của Tổng giám mục Vincent Benitez từ Kabul, một người Mexico, người tuyên bố rằng Giáo hoàng đã bí mật phong ông làm hồng y và đã thực hiện công tác truyền giáo ở các khu vực chiến tranh trên toàn cầu. 

Lawrence được biết rằng Benitez rất thân cận với Giáo hoàng, người đã trả tiền cho vé máy bay của Benitez đến Thụy Sĩ để khám bệnh, nhưng cuộc hẹn đó sau đó bị hủy bỏ. Thêm vào đó, người bạn thân của Giáo hoàng cho Lawrence biết rằng Giáo hoàng đã yêu cầu Tremblay từ chức chỉ vài giờ trước khi qua đời. Tremblay kiên quyết phủ nhận điều này…

Những cuộc bỏ phiếu đầu tiên diễn ra nhưng không có vị Hồng y nào có đủ số phiếu, trong khi những vụ scandal riêng tư hay những vụ hối lộ, thao túng bị phơi bày khiến vị thế của hai vị Hồng y bị lung lay.

Trong cuộc bỏ phiếu thứ sáu, khi Lawrence miễn cưỡng bỏ phiếu cho chính mình, một kẻ tấn công liều chết đã tấn công Vatican, giết chết nhiều người trong đám đông bên ngoài và làm hư hại nhà nguyện Sixtina. 

Hồng y Tedesco tức giận đổ lỗi cho những người Hồi giáo cực đoan và kêu gọi Giáo hội phát động một cuộc chiến chống lại Hồi giáo. Hồng y Benitez đáp lại rằng bạo lực không nên đáp lại bằng bạo lực, ông nói rằng ông đã thấy được cái giá thật sự của chiến tranh trong suốt thời gian phục vụ. Ông cũng so sánh chiến tranh với sự tranh cãi giữa các hồng y, cho rằng Giáo hội nên hoạt động dựa trên tình yêu thương, không phải chính trị…

Mật nghị Vatican có lẽ là một trong những bộ phim hiếm hoi cho người xem thấy được những nghi lễ từ hàng thế kỷ trước của các hồng y. Họ tụ họp trong những phòng và hành lang hoàn toàn bị bịt kín trong suốt quá trình bỏ phiếu. 

Điều này có thể kéo dài hàng tuần với những cuộc thảo luận và mưu đồ giữa các phe phái khác nhau, đặc biệt là giữa những người bảo thủ và tự do. Ta sẽ thấy những gì xảy ra bên trong Vatican cũng rất gần với thế giới bên ngoài, với tất cả những tham vọng, sự đố kỵ, các trò thao túng, gài bẫy và đôi khi là những đâm sau lưng một cách tinh vi để lật đổ đối thủ.

 Trong một cuộc đối thoại, một vị hồng y nói: "Đừng tìm kiếm một người hoàn toàn trong sạch bởi chúng ta đều là người phàm. Chúng ta phục vụ một lý tưởng nhưng không phải bao giờ chúng ta cũng có lý tưởng".

Luôn có đất cho một cú "twist"

Bộ phim được đánh giá cao nhờ kịch bản sắc sảo, cân bằng giữa yếu tố kịch tính và sự phản ánh sâu sắc về quyền lực thể chế. Phong cách chỉ đạo của Edward Berger tạo nên không gian đầy căng thẳng nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp trang trọng, với sự đối lập giữa sắc đỏ rực và trắng tinh khôi, kết hợp với quay phim và thiết kế sản xuất tinh tế.

Điểm nhấn đặc biệt của Conclave là cú "twist" bất ngờ ở đoạn kết, được coi là một trong những bất ngờ ấn tượng nhất năm 2024, khiến khán giả phải suy nghĩ lại toàn bộ bộ phim.

Conclave được ca ngợi nhờ câu chuyện thông minh, diễn xuất mạnh mẽ với dàn diễn viên kỳ cựu, dẫn đầu bởi Ralph Fiennes và khả năng kết hợp giữa sự bí ẩn của Vatican và những đấu đá tham vọng của con người. Đây là bộ phim không thể bỏ qua với những ai yêu thích thể loại chính trị kịch tính và các tác phẩm tập trung vào phát triển nhân vật, đặc biệt là những nhân vật trong một bối cảnh đặc biệt như Giáo hội Vatican.

Nhưng, như bình luận của The Guardian (chấm bộ phim 5/5 sao), sức hút của bộ phim này cũng nằm ở tính phổ quát. "Conclave là câu chuyện về một cuộc đấu tranh quyền lực mà nếu bạn bỏ đi những chiếc mũ zucchetto và áo choàng, nó có thể diễn ra trong một cuộc bầu cử chính trị - một thực tế không hề bỏ qua đối với khán giả Mỹ (bộ phim ra mắt tại Mỹ vào tháng 10). Nó có thể là câu chuyện về những cuộc mưu đồ trong phòng họp; hoặc một tập đấu đá trong loạt phim Succession. Đây là một kiểu chiến đấu, mặc dù chỉ liên quan đến những cuộc tấn công vào nhân phẩm chứ không phải là tấn công thật sự".■