Sáng 24-12-2014, đoàn kiểm tra liên ngành số 30 Đắk Lắk mật phục bắt quả tang Cửa hàng bán lẻ xăng dầu Tám Hòa (thôn 8, xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar) gắn chíp điện tử ăn bớt xăng của khách hàng - Ảnh: Yến Thanh

Năm 2003, Bộ Khoa học - công nghệ thanh tra gần 4.500 cơ sở kinh doanh xăng dầu trên toàn quốc và phát hiện tới 1.267 cơ sở vi phạm về đo lường, chất lượng. Các năm 2006, 2008 sau đó đều có những đợt thanh tra trên diện rộng và đều phát hiện hàng trăm cơ sở gian lận.

Điều đáng chú ý là hành vi gian lận của các cây xăng càng về sau càng tinh vi hơn thông qua việc sử dụng thiết bị điện tử thông minh cho phép người bán dễ dàng qua mặt khách hàng để gian lận số xăng bán ra.

Tỉ lệ 60% cây xăng tư nhân gắn chip gian lận vừa bị cơ quan chức năng phát hiện ở Đắk Lắk có lẽ đã phản ánh khá rõ nét tình trạng gian lận trong kinh doanh xăng dầu. Đó không phải cá biệt mà là phổ biến ở nhiều nơi.

Thời gian qua, nhiều địa phương đã kiểm tra các cơ sở xăng dầu trên địa bàn và phát hiện tình trạng gian lận bằng nhiều thủ đoạn khác nhau.

Đơn cử như việc nhân viên bán xăng dùng thủ thuật bơm nối số để ăn bớt xăng được rất nhiều báo phản ánh nhưng lạ là những cây xăng như vậy vẫn còn đất sống.

Mới đây, Tuổi Trẻ đưa tin một cây xăng ở Bình Dương bị bắt quả tang khi dùng chính thủ thuật này bán xăng cho đoàn kiểm tra liên ngành.

Đáng chú ý nhất là cuối năm 2014, cơ quan chức năng đã bắt quả tang hàng chục cơ sở kinh doanh xăng dầu ở Nghệ An gắn thiết bị điện tử để gian lận rồi từ đó mở rộng điều tra bắt được cả những đối tượng rao bán các thiết bị này.

Ngay sau đó, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, sử dụng thiết bị gian lận trong bán xăng dầu.

Ông Trần Minh Dũng, chánh thanh tra Bộ Khoa học - công nghệ, cho rằng vì lợi nhuận mà nhiều cơ sở kinh doanh xăng dầu vẫn bất chấp tất cả để gian lận.

Mặc dù một cơ sở vi phạm kinh doanh xăng dầu khi bị phát hiện có thể bị xử phạt, bị thu hồi khoản thu lời bất hợp pháp, thậm chí bị thu hồi giấy chứng nhận kinh doanh có điều kiện... nhưng dường như tất cả điều đó vẫn chưa đủ sức răn đe.

Cùng với việc công khai các cơ sở vi phạm lên thông tin đại chúng, nhiều ý kiến cho rằng cần phải xử lý hình sự với những cơ sở vi phạm có tổ chức, vi phạm với quy mô lớn.

Nhưng dù xử lý bằng hình thức nào thì tình trạng gian lận trong kinh doanh xăng dầu cũng sẽ không giảm mạnh nếu không có sự thanh tra, kiểm tra thường xuyên của các cơ quan chức năng.

Dù ngụy trang bằng máy móc, thiết bị tinh vi đến đâu nhưng chỉ cần đem số xăng mua ở một cây xăng đổ vào một chiếc can là có thể biết có sự gian lận về đo lường hay không.

Vì thế, việc phát hiện gian lận xăng dầu không khó, quan trọng vẫn là thanh tra, kiểm tra thường xuyên, thay vì chỉ rầm rộ một thời điểm rồi thôi.