Báo Wall Street Journal của Mỹ ngày 9-6 dẫn lời Bộ trưởng an ninh quốc gia Malaysia Shahidan Kassim tuyên bố Thủ tướng Najib Tun Razak của Malaysia sẽ nói chuyện trực tiếp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về sự xâm nhập này. Ông Kassim nói đến những bức ảnh mà ông đăng trên tài khoản Facebook cho thấy một tàu tuần duyên của Bắc Kinh đã thả neo tại bãi Luconia, cách Borneo khoảng 150km.

Ông Kassim khẳng định bãi Luconia nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Malaysia và cách Trung Quốc đến hơn 2.000km. “Đây không phải khu vực chồng lấn tuyên bố chủ quyền. Trong trường hợp này, chúng tôi sẽ có hành động ngoại giao” - ông Kassim nhấn mạnh. Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi tuyên bố không hay biết về cáo buộc của Kuala Lumpur.

“Malaysia, cũng như nhiều nước khác, đã đưa ra phản đối ngoại giao. Điều đáng chú ý là Malaysia nay công khai hành động này ở các cấp cao nhất, thay vì chỉ âm thầm làm như trước đây. Điều này cũng cho thấy sự lo ngại ngày một lớn” - báo The Diplomat bình luận.

Malaysia là một trong bốn quốc gia có tranh chấp trực tiếp với Trung Quốc trên biển Đông và trước nay luôn giữ thái độ nhẫn nhịn với Bắc Kinh. Tuy nhiên, hai cuộc tập trận năm ngoái của tàu Trung Quốc tại bãi James, khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Kuala Lumpur vốn bị Bắc Kinh đưa vào đường chín đoạn của mình, khiến Malaysia thay đổi thái độ. Truyền thông Malaysia khi đó đưa tin chính quyền có kế hoạch xây căn cứ quân sự ở Borneo để đề phòng Trung Quốc.

Trong diễn biến khác, Reuters ngày 9-6 đưa tin Nhật Bản sẽ gửi máy bay tuần tra P3-C Orion đến Philippines tham gia cuộc diễn tập quân sự trong tháng này. Cuộc diễn tập, bắt đầu từ ngày 24-6, được công bố sau chuyến công du Nhật của Tổng thống Philippines Benigno Aquino tuần trước nhằm siết chặt quan hệ quốc phòng với Tokyo.

“Hải quân Philippines và lực lượng phòng vệ hàng hải Nhật Bản đang xem xét các khu vực đào tạo và hợp tác trong hỗ trợ nhân đạo, phản ứng với thảm họa, cứu hộ và nghiên cứu hàng hải...” - tờ Philippine Star dẫn tuyên bố của người phát ngôn hải quân Edgard Arevalo.

Đây sẽ là cuộc diễn tập quân sự thứ ba giữa hai nước trong vòng hai năm trở lại đây.