Tiêm chủng là việc bảo vệ bé tốt nhất trước các dịch bệnh

Thay vì “phó thác” tuyệt đối vào nhân viên y tế, các bậc cha mẹ nên tự trang bị những kĩ năng căn bản bởi nếu không nắm rõ, không biết cách xử trí sẽ khiến trẻ có thể gặp nguy hiểm.

“Đồng hành” với trẻ bằng những kiến thức tiêm ngừa cơ bản

BS.CK2 Nguyễn Thị Thanh - Trưởng khoa Nội 1, Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết: “Tỉ lệ sốc phản vệ là rất thấp nhưng vẫn có. Sau khi tiêm, nên ở lại cơ sở tiêm khoảng nửa tiếng. Khi về nhà, cần theo dõi bé có sốt, viêm đỏ tại chỗ hay không, tay chân có lạnh hay không, có nôn ói hay không… Nếu có những dấu hiệu đó thì nên trở lại nơi tiêm ngừa để được khám”.

Cũng theo BS Thanh, cần biết lịch tiêm chủng để có thể cho trẻ đi tiêm chủng đúng thời hạn để tác dụng phòng bệnh đạt hiệu quả cao hơn. Luôn mang theo sổ chích ngừa, điều này giúp rất nhiều cho bác sĩ khi tham vấn để hỗ trợ phụ huynh lựa chọn phương án chủng ngừa tối ưu cho trẻ tiêm nhắc, tiêm bù các mũi bỏ sót…

Khi có tình trạng một số loại vắc-xin dịch vụ bị khan hiếm (5 trong 1, 6 trong 1), các bà mẹ thường vẫn có tâm lý trì hoãn việc tiêm các mũi lẻ, chờ được tiêm đúng loại vắc-xin này là rất nguy hiểm. Việc làm này sẽ bỏ lỡ cơ hội tạo miễn dịch tốt cho trẻ. Khi đó, nguy cơ dịch bệnh quay trở lại là hoàn toàn có thể xảy ra. Vì vậy, các bà mẹ cần hiểu đúng về vắc-xin và thực hiện đúng lịch tiêm của trẻ.

Lịch tiêm chủng cho trẻ theo từng độ tuổi

Phải bảo đảm trẻ không có vấn đề gì về bệnh tật, sức khỏe (nếu có thì cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tiêm phòng). Các trường hợp như trẻ bị sốt nhẹ, trẻ đang bị tiêu chảy nhẹ, trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ bị ho, chảy mũi… mà hiện không có sốt thì vẫn có thể tiêm chủng được. Tuy nhiên, mọi trường hợp bệnh của trẻ phải được chỉ định của bác sĩ.

Các cha mẹ cũng lưu ý khi đưa trẻ đi tiêm chủng phải trẻ phải được giữ ấm đúng cách, đi tất (vớ) đảm bảo chân tay trẻ đủ ấm, không để trẻ bị gió lùa để trẻ không bị nhiễm lạnh. Ngược lại, cũng không trùm trẻ quá kín bằng áo mưa, vải nilon dẫn đến không thoát được mồ hôi hoặc thiếu khí thở, đây là nguyên nhân trẻ dễ bị ngạt hoặc viêm phổi.

Phải đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ trước khi tiêm, không nên cho trẻ ăn quá no hoặc quá đói. Vệ sinh thân thể trẻ sạch sẽ để hạn chế nhiễm trùng, cho trẻ mặc trang phục đơn giản để bác sĩ và y tá dễ thao tác trong quá trình khám, không mặc quần áo quá bó.

Một số phản ứng sau khi tiêm phòng và cách xử trí

- Sốt: Sau khi tiêm, trẻ có thể bị sốt nhẹ (38 - 38,5^oC). Đây là phản ứng bình thường của cơ thể với vắc-xin và có thể tự khỏi sau 1 - 2 ngày. Nếu trẻ bị sốt, mẹ có thể cho con uống thuốc hạ sốt theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Không nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt dự phòng ngay sau khi trẻ vừa được tiêm vì làm như vậy là hoàn toàn không có lợi. Khi trẻ có biểu hiện sốt cao, trên 39^oC, bỏ bú liên tục từ 1-2 ngày đi kèm với biểu hiện quấy khóc nhiều, da tím tái, co giật thì cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay.

Nên thường xuyên đo nhiệt độ cho bé để theo dõi thân nhiệt sau khi tiêm phòng

- Da sưng đỏ, nổi cục cứng: Một số trẻ do cơ địa nhạy cảm quá mức khiến da sưng đỏ kéo dài và nổi cục cứng tại vị trí mới tiêm xong, tình trạng này có thể kéo dài từ 6-8 giờ. Bạn cần chườm lạnh cho bé để mau chóng giảm đau. Sau 24 giờ tiếp theo, bạn có thể chườm nóng để vết sưng tấy mau biến mất.

- Quấy khóc: Trường hợp trẻ có biểu hiện quấy khóc liên tục hơn ba giờ đồng hồ, trong vòng hai ngày sau khi tiêm chủng, trẻ vẫn có thể có biểu hiện quấy khóc liên tục, không ngủ, cơ thể mệt mỏi, da khô vì mất nước thì cần đưa bé đến bệnh viện để cấp cứu.

- Co giật: Thường là những cơn co giật toàn thân. Trong trường hợp này, cần được điều trị hỗ trợ hô hấp như thông đường thở, hút đàm dãi, thở ôxy. Dùng thuốc chống co giật theo đúng phác đồ xử trí co giật của bác sĩ.