Các cơ quan báo chí ở Mỹ đang gặp rất nhiều khó khăn về nguồn thu vì Facebook, Google - Ảnh: Bloomberg

Các nghị sĩ ủng hộ dự thảo đạo luật Bảo tồn và cạnh tranh báo chí (JCPA) của Mỹ cho rằng giờ đã là lúc không thể chậm trễ hơn nữa trong việc tạo ra một cơ chế pháp lý để bảo vệ báo chí truyền thống, giúp ngành này tồn tại độc lập và mạnh mẽ như lâu nay.

Không thể chậm hơn

Những tờ báo, kênh truyền hình và các hãng tin tức Mỹ, vốn chứng kiến nguồn thu sụt giảm ghê gớm do các nền tảng online như Facebook và Google, đang kỳ vọng sẽ sớm nhận được sự trợ giúp từ Quốc hội Mỹ, căn cứ vào dự luật JCPA đang được một lần nữa đệ trình và thúc đẩy tại đây.

JCPA tuần qua được đệ trình tại Thượng viện và Hạ viện Mỹ, với sự ủng hộ từ cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Theo Hãng tin Bloomberg, việc lưỡng đảng ủng hộ JCPA cho thấy Mỹ sẽ trở thành "mặt trận tiếp theo" của cuộc chiến giữa ngành công nghiệp tin tức với các ông lớn công nghệ như Google, Facebook.

Bắt đầu từ ngày 12-3, tiểu ban chống độc quyền thuộc Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ đã tổ chức điều trần về JCPA, dự luật do thượng nghị sĩ Amy Klobuchar và dân biểu David Cicilline (cả hai đều thuộc Đảng Dân chủ) đệ trình. Một phiên điều trần nữa của tiểu ban chống độc quyền tại hạ viện liên quan tới JCPA cũng đã được lên kế hoạch trong ngày 18-3.

Nếu được thông qua, JCPA sẽ cho phép các hãng tin tức, báo chí được miễn thực thi luật chống cạnh tranh trong bốn năm để tập hợp lại với nhau thành một lực lượng, đàm phán với các hãng công nghệ đã và đang sử dụng nội dung của họ. Trước đây, theo luật chống độc quyền của Mỹ, các hãng tin tức không được phép liên kết lại để đàm phán với các nền tảng số.

Các nghị sĩ đề xuất JCPA cho rằng việc cần có giải pháp giúp đỡ báo chí trong bối cảnh hiện nay là không thể chậm trễ hơn nữa. "Rõ ràng chúng ta phải làm gì đó về ngắn hạn để cứu báo chí xác tín trước khi mất nó vĩnh viễn", dân biểu Đảng Dân chủ David Cicilline, chủ tịch tiểu ban chống độc quyền của Hạ viện Mỹ, nói trong phiên điều trần ngày 12-3.

"Nếu không có một thị trường tự do cạnh tranh hay hành động của Quốc hội, sẽ tiếp tục diễn ra sự hợp nhất hàng loạt và sa thải (nhân viên) trên quy mô lớn", vị dân biểu này cảnh báo.

Thay đổi từ Đảng Cộng hòa

Trên thực tế, các nghị sĩ ủng hộ JCPA đã từng thúc đẩy vấn đề này trong nhiều năm qua song vẫn chưa nhận đủ số phiếu ủng hộ để thông qua dự luật, nhất là từ các nghị sĩ Cộng hòa. Gần đây nhất, tháng 4-2019, dự luật JCPA từng được đệ trình lên Quốc hội Mỹ nhưng bất thành.

Tuy nhiên, theo các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ JCPA, thực tế này đang thay đổi và họ hi vọng năm nay sẽ có gấp đôi số dân biểu Cộng hòa ủng hộ JCPA so với năm ngoái.

Thời gian qua Đảng Cộng hòa từng nhiều lần bức xúc về việc các hãng công nghệ như Facebook, Google "kiểm duyệt" những quan điểm theo xu hướng bảo thủ. Thêm nữa, việc chính quyền Úc đã chính thức phê chuẩn và thực thi luật bắt các hãng công nghệ phải trả tiền báo chí cũng là diễn biến góp phần tác động đáng kể tới những động thái tại Mỹ liên quan JCPA.

Dân biểu Cộng hòa Ken Buck cho rằng các hãng công nghệ lớn đang kiểm soát việc tranh luận của công chúng cũng như thị trường online. "Quốc hội đã ngồi im như phỗng trong khi các nền tảng này trở thành những thế lực độc quyền", ông Buck bình luận với tờ Wall Street Journal.

Bà Amy Klobuchar, thượng nghị sĩ bang Minnesota, cho rằng lần này JCPA có khả năng sẽ được thông qua vì nhận được sự ủng hộ của các lãnh đạo chủ chốt thuộc lưỡng đảng tại Quốc hội Mỹ như thượng nghị sĩ Mitch McConnell - lãnh đạo phe thiểu số (Đảng Cộng hòa) tại Thượng viện, hay dân biểu Ken Buck - thành viên cấp cao của Đảng Cộng hòa tại tiểu ban chống độc quyền của Hạ viện.

Dù vậy vẫn còn một số nghị sĩ Cộng hòa, trong đó có dân biểu Jim Jordan của bang Ohio, còn chần chừ về việc trao thêm quyền lực cho ngành truyền thông mà nhiều nghị sĩ theo quan điểm bảo thủ chưa tin tưởng.

Theo Hãng tin Bloomberg, dự luật JCPA của Mỹ sẽ không bao gồm điều khoản giống như luật của Úc là buộc các hãng công nghệ và các cơ quan báo chí, truyền thông phải tuân theo một cơ quan trọng tài do chính phủ chỉ định nếu hai bên không thể tự đạt được thỏa thuận với nhau về việc cung cấp nội dung và chia sẻ lợi nhuận liên quan.

4 nghị sĩ Mỹ trình dự luật bắt Google, Facebook trả tiền cho báo chí

TTO - Hai thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, John Kennedy và các dân biểu David Cicilline, Ken Buck vừa trình dự luật yêu cầu Facebook, Google trả tiền cho báo chí.