Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa - Ảnh: GIA HÂN

Sáng 24-5, Quốc hội thảo luận về dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022.

Theo tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự kiến chương trình năm 2022 tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5-2022) trình Quốc hội thông qua 5 luật, 4 nghị quyết; cho ý kiến 6 dự án luật. 

Phải chú trọng đến đối tượng chịu sự điều chỉnh của pháp luật

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) đề nghị khi xây dựng các dự án luật, thành phần ban soạn thảo phải mở rộng hơn, chú trọng đến các nhà khoa học, đặc biệt là đối tượng chịu sự điều chỉnh của pháp luật.

Bởi theo ông Vân, quy định của pháp luật tác động phải để cho họ lên tiếng chứ không thể để cho những người nắm giữ công cụ được quyền sửa đổi các công cụ, còn đối tượng tác động của những công cụ đó lại không được lên tiếng.

Với những đạo luật tác động đến đời sống nhân dân, ông Vân đề nghị cần phải trưng cầu ý dân chứ không phải hình thức, nhỏ hẹp như vừa qua... Cần tăng cường giám sát việc phát hành các văn bản quy phạm pháp luật để kiểm tra lại các quy định mà Quốc hội thông qua và kiểm tra việc tổ chức thực hiện các đạo luật.

Về chương trình xây dựng pháp luật 2023, ông Vân đề nghị không đưa vào chương trình làm luật những đạo luật mà Quốc hội khóa XIV không tán thành.

"Không thể có chuyện khóa trước không tán thành và khóa sau đó lại “khởi động lại”, như thế sẽ không bảo đảm tính lãnh đạo thống nhất của Đảng và ý nghĩa xã hội chung về những vấn đề Quốc hội đã nêu", ông Vân nêu rõ.

Ông Lê Thanh Vân - Ảnh: GIA HÂN

Cần đánh giá hai cực "phí tổn và lợi ích" của dự án luật

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) đề nghị nguyên tắc xuyên suốt trong công tác lập pháp của Quốc hội khi chấp thuận đưa một sáng kiến lập pháp nào vào chương trình lập pháp của Quốc hội phải buộc cơ quan đề xuất có bản đối chiếu, phân tích và đánh giá hai cực "phí tổn và lợi ích" của dự án luật đó.

Ông giải thích việc đề nghị là do đến nay khi đề xuất các sáng kiến lập pháp hay dự án luật, trong phần đánh giá tác động các thông tin về phí tổn thường bị xem nhẹ, không đánh giá hết hoặc đánh giá rất chung chung, chủ yếu nói đến cái lợi mà chỉ nói một chiều...

Ông dẫn chứng thực tế có những luật ra đời thuận tiện cho cơ quan quản lý nhà nước nhưng rất bất tiện cho người dân. Có luật bị rơi vào quên lãng hoặc chỉ vận hành như một loại chính sách, hay biện pháp hành chính, không phải là một luật đúng nghĩa.

Có những lĩnh vực cần làm chung một đạo luật đầy đủ các bộ phận liên quan nhau để tránh chồng chéo và thuận tiện cho người dân, không nên chia cắt thành nhiều luật. Hay những vấn đề chỉ cần một nghị quyết của Quốc hội, một nghị định của Chính phủ là đủ để điều chỉnh, thậm chí hiệu quả điều chỉnh cao hơn thì không nên làm luật.

"Những đạo luật như vậy gây ra lãng phí công sức, tiền của Nhà nước, của xã hội và của nhân dân", ông Nghĩa nêu rõ.

Ông nhấn mạnh thêm, "luật rừng là có hại nhưng một rừng luật với hiệu quả, chất lượng kém, chồng chéo, gây ách tắc thì thiệt hại còn nhiều hơn" và đề nghị Quốc hội cần thực hiện di huấn của Bác Hồ "cái gì có lợi cho dân thì hết sức làm, có hại cho dân thì hết sức tránh" khi xem xét các sáng kiến lập pháp, các dự án luật.

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, đề cập các dự án Luật giao thông đường bộ, Luật bảo đảm an toàn giao thông đường bộ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhiệm kỳ trước đã giao Chính phủ tiếp tục hoàn thiện.

Sắp tới đây cơ quan thẩm quyền sẽ cho ý kiến và Chính phủ sẽ quay trở lại trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào chương trình.

Chưa trình Quốc hội 3 dự án luật do Bộ Công an, Bộ GTVT chủ trì soạn thảo

TTO - Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết đến nay đã nhận được 18 báo cáo của đoàn đại biểu Quốc hội về vấn đề chất vấn, trong đó có 29 nhóm vấn đề liên quan đến Thủ tướng, Tòa án nhân dân tối cao và 14 bộ trưởng, trưởng ngành.