Nhiều doanh nghiệp sản xuất “tố” bị làm khó khi đưa hàng vào các hệ thống siêu thị - Ảnh: Quang Định

Đó là những ý kiến được nhiều doanh nghiệp nêu ra tại hội thảo “Giải pháp cho thị trường bán lẻ hàng Việt phát triển bền vững” sáng 3-6.

Ông Phạm Ngọc Hưng, phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) TP.HCM, cho rằng muốn mở mã hàng trong một hệ thống siêu thị, ngoài khoản phí theo quy định của hệ thống siêu thị, DN phải “lót tay” 10-20 triệu đồng/mã hàng cho riêng nhân viên bộ phận này.

Các công đoạn tiếp theo cũng đều phải “lót tay” cho bộ phận hoặc cá nhân phụ trách trực tiếp như đặt hàng, đưa hàng lên quầy kệ... Nếu không lót tay cho nhân viên quầy kệ, hàng sẽ bị nhét trong góc, không thể bán được.

Trong khi đó, ông Nguyễn Phú Chiến, tổng giám đốc Công ty CP Bibica, cho rằng trong mối quan hệ giữa nhà sản xuất và kênh bán lẻ hiện đại, DN sản xuất hoàn toàn ở thế yếu.

Từ hợp đồng đưa về DN không được điều chỉnh bất kỳ điều khoản nào, đến việc thuê một tủ kệ tại một hệ thống siêu thị phải mất từ 40 - 80 triệu đồng theo thời vụ.

Cũng theo ông Chiến, việc rút hàng ra khỏi siêu thị và để quay lại là rất khó khăn, gian nan. Bởi chi phí mở mỗi mã hàng 20 triệu đồng, nếu DN có 10 mã hàng, chi phí đến 200 triệu đồng...

Do đó, việc rút ra khỏi siêu thị, DN gánh chi phí lớn nên đó là lý do DN chần chừ, cân nhắc không dám hành động dù bị ép.

Hầu hết các DN Việt là DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ nhưng hầu như các DN phải tự lo từ khâu sản xuất đến phân phối bán hàng cho hệ thống bán lẻ hiện đại, kiểu mạnh ai nấy làm.

Chính mô hình kinh doanh nhỏ lẻ này không tạo nên sức mạnh và có sự cạnh tranh không lành mạnh, sẵn sàng chấp nhận mọi điều kiện dù biết là bị o ép, không hiệu quả, miễn là vào được siêu thị.

Tuy nhiên, bà Lê Thị Thanh Lâm, tổng giám đốc Công ty TNHH TM SaigonFood, cho rằng một phần lỗi do chính DN.

Theo bà Lâm, hầu hết DN vừa làm xuất khẩu vừa làm nội địa có tâm lý bán ở thị trường nội địa là để quảng bá thương hiệu, coi đây là chi phí marketing nên dễ dàng chấp nhận chiết khấu cao.

“Chính suy nghĩ này tạo ra mặt bằng chiết khấu lúc nào cũng tăng. Tiềm lực kinh nghiệm của hệ thống siêu thị ngoại quá lớn trong khi DN Việt quá rời rạc manh mún, mạnh ai nấy làm.

Chúng tôi thấy đau lòng, DN chúng ta đang tiếp tay cho siêu thị ngoại, chấp nhận chiết khấu cao... Ngay cả nhà bán lẻ trong nước, có đơn vị 5 năm qua chưa tổ chức cuộc hội nghị nào với nhà cung cấp để lắng nghe chúng tôi cần gì, muốn gì thì làm sao mà cạnh tranh?” - bà Lâm nói.