Các quy định hành nghề môi giới hiện nay khá đầy đủ nhưng việc thực thi những quy định này chưa có gì rõ nét. 

Ông Trần Minh Hoàng -  phó Tổng thư ký Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam - trao đổi với Tuổi Trẻ về thực trạng bất cập, lộn xộn của nghề môi giới bất động sản hiện nay và những giải pháp nhằm lành mạnh thị trường môi giới bất động sản.

Môi giới cá nhân treo biển quảng cáo ở Nhơn Trạch, Đồng Nai. Ảnh KIM HÂN

Môi giới bất động sản có vẻ rất hấp dẫn với rất nhiều người, kể cả những người "tay ngang"?

Ngành môi giới là ngành hấp dẫn, lợi nhuận cao. Một giao dịch thành, người môi giới có thể kiếm một vài chục triệu, thậm chí cả trăm triệu. Số tiền bằng lương của một người bình thường làm trong 5-7 tháng. Như vậy, một lượng lao động rất lớn, một ngành nghề rất quan trọng

Theo thống kê của Hội Môi giới Việt Nam, số lượng người môi giới có chứng hành nghề môi giới cả nước có khoảng 30.000 người. Nhưng bằng công cụ thống kê trên mạng, những người có liên quan đến hoạt động môi giới thì riêng TP.HCM đã khoảng 100.000 người. Những người này hoạt động chào bán khá thường xuyên trên các trang mạng. Còn nếu những người tay trái tay phải còn nhiều hơn nữa. 

Đối tượng tham gia công việc môi giới rất đa dạng. Hiện nay ngoài lực lượng môi giới chuyên nghiệp, toàn tâm toàn sức cho công việc bán dự án, còn có rất đông người môi giới không chuyên nghiệp. 

Họ làm những nghề khác nhưng chọn môi giới làm thêm "tay trái". Từ những người công chức, viên chức, dân văn phòng cho đến người lao động, xe ôm, bán nước…. Dường như ai cũng có thể chỉ trỏ, cò kè bất động sản, miễn là có thông tin.

Như vậy có ảnh hưởng gì cho thị trường bất động sản, thưa ông?

Không chỉ ở Việt Nam, mà các nước khác, ngành môi giới bất động sản là ngành rất quan trọng. Do đó, các nước quản lý người tham gia ngành này rất chặt về bằng cấp, đào tạo, đạo đức... 

Nhưng ở Việt Nam, ngành nghề này chưa được các cơ quan quản lý tâm đúng mức. Gần như chưa có cơ sở giáo dục nào đào tạo chuyên về ngành này. Phần lớn, các công ty môi giới chỉ "đào tạo" nhân viên bằng những trải nghiệm.

Khi một ngành có quy mô, tài sản, thu hút lượng người tham gia rất đông nhưng quản lý nhà nước còn lỏng lẻo tất yếu phát sinh những vấn đề tiêu cực. Nhiều người môi giới không am hiểu pháp luật, thậm chí đang thực hiện hành vi phạm pháp luật nhưng không biết. 

Họ làm đủ mọi cách chỉ mong giao dịch nhanh chóng xong để có tiền hoa hồng. Họ cố tình cung cấp không đủ thông tin cho khách hàng. Thậm chí, nhiều môi giới còn đưa thêm những thông tin sai sự thật để chốt được giao dịch. Sau đó mọi trách nhiệm đẩy hết cho chủ đầu tư (người bán) và người mua, dẫn đến nhiều tranh chấp dân sự.

Chưa kể, trên thị trường ngoài những doanh nghiệp làm ăn đàng hoàng, có những doanh nghiệp lại đi theo hướng thu tiền thật nhanh. Họ có thể bán các dự án khi mà thông tin vẫn còn mù mờ để thu ngay vài chục, trăm tỷ. Sau đó giải tán thành lập công ty khác. Nói chung, có rất nhiều mánh khóe trong hoạt động này.

Các nước trên thế giới có xảy ra tình trạng hỗn loạn này không?

Ở nhiều nước, việc môi giới không chuyên giới thiệu một vài bất động sản thì có nhưng những hoạt động này không ảnh hưởng đến thị trường. Thường là người quen thân nhau giới thiệu cho nhau. 

Tại nhiều nước, môi giới chuyên nghiệp là lực lượng chính thức, thường xuyên chứ không phải những người làm tay trái. Cơ quan chức năng ở đó quản lý lực lường này rất nghiêm ngặt, phải có bằng cấp chứng chỉ hành nghề. Nếu không phải môi giới mà hoạt động bị phát hiện thì phạt hành chính rất nặng, thậm chí phạt hình sự. 

Ngoài quy định pháp luật còn có các quy tắc đạo đức của các hội nghề nghiệp liên quan đến ngành nghề đó. Ở Việt Nam nghề môi giới vẫn còn khá mới mẻ, cho nên còn nhiều lộn xộn.

Vậy theo ông giải pháp nào để giải quyết được tình trạng lộn xộn môi giới bất động sản hiện nay?

Thực tế, hiện nay cơ quan nhà nước thường để xảy ra sự việc, có thiệt hại rồi mới nhảy vào. Ngay cả việc xử lý của cơ quan nhà nước cũng quá chậm. 

Nhiều sự vụ doanh nghiệp có dấu hiệu lừa đảo rất rõ ràng, nhưng cơ quan công quyền loay hoay trong việc xử lý khiến vụ việc không được giải quyết rốt ráo. Nhiều doanh nghiệp trở nên "lờn thuốc", bất chấp luật pháp, sẵn sàng kiếm tiền khi có cơ hội.

Do vậy, trước hết Nhà nước cần quản lý lại vấn đề môi giới bất động sản. Cơ quan quản lý thị trường cần có lực lượng chuyên môn am hiểu về thị trường, pháp luật quản lý về môi giới bất động sản. 

Hiện nay, ngoài lực lượng thanh tra xây dựng, cần phải có thêm thanh tra về thị trường bất động sản để kiểm tra, kiểm soát, phát hiện nhanh vi phạm trong hoạt động môi giới. Ngay từ khi thông tin các dự án được quảng cáo đã phải vào để xác minh, nhanh chóng đưa ra những cảnh báo và thậm chí phạt hành chính doanh nghiệp vi phạm.

Mặt khác, cơ quan quản lý cũng cần phối hợp các hội nghề nghiệp để xây dựng hệ thống kết nối thông tin trong hoạt động môi giới để người dân có kênh thông tin tham khảo chính thống khi muốn giao dịch bất động sản.

Ngoài ra, các hiệp hội nghề nghiệp cũng cần đặt ra những quy chuẩn đạo đức buộc những đơn vị, cá nhân tham gia phải tuân thủ. Nếu cá nhân, doanh nghiệp nào vi phạm sẽ không được chia sẻ cơ hội và không có uy tín trên thị trường.