Chiều 23-5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Giá (sửa đổi), nhiều ý kiến liên quan áp giá trần, giá sàn vé máy bay và giá điện, cùng các mặt hàng khác. 

Đại biểu Nguyễn Quốc Luận (Yên Bái) cho rằng trong nhóm danh mục hàng hóa trong danh mục bình ổn giá, có 10 hàng hóa dịch vụ nhưng không bao gồm giá điện, mà mặt hàng này do Nhà nước định giá. Vì vậy, cần bổ sung mặt hàng này vào danh mục bình ổn giá.

Cần cơ chế bình ổn giá với giá điện

Nêu lý do, đại biểu Luận cho rằng đây là hàng hóa dịch vụ quan trọng liên quan trực tiếp đến đời sống người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gây tác động lớn đến kinh tế xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

“Thực tiễn cho thấy loại hàng hóa này thay đổi thường xuyên, chỉ tăng không có giảm. Việc tăng giá điện này vẫn chưa đủ bù đắp chi phí, dẫn đến ngành điện bị lỗ lớn, gây ra mất cân đối dòng tiền và kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng. 

Vì vậy loại hàng hóa này cần được cơ quan nhà nước có thẩm quyền có biện pháp để bình ổn giá, đưa vào danh mục bình ổn giá thì hợp lý hơn” - đại biểu Luận nêu vấn đề.  

Đồng tình, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng quy định hiện nay Nhà nước định giá điện nhưng cũng còn "bao cấp". Vấn đề đặt ra là tại sao không đưa mặt hàng này vào danh mục bình ổn giá?

"Hiện nay 100% người dân đều sử dụng điện, vậy tại sao không bình ổn giá. Việc đưa điện vào diện bình ổn giá tôi tin rằng người dân rất hoan nghênh" - ông Hòa nói. 

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP.HCM) lại nêu quan điểm việc Nhà nước điều tiết giá điện ở Việt Nam là mệnh lệnh hành chính, chứ “Nhà nước không chi một đồng nào”. 

Thực tế này dẫn tới việc EVN kinh doanh thua lỗ dù đã tăng giá điện 3%, với tổng lỗ 3 năm dự kiến hơn 100.000 tỉ đồng, bằng 49% vốn điều lệ của tập đoàn này.

Chưa kể, theo đại biểu Nhân, hiện nay EVN đang nợ tiền mua điện gần 20.000 tỉ đồng đến hạn phải trả nhưng không có tiền để trả. 

Việc này đe dọa tài chính của doanh nghiệp, không có tiền duy tu máy móc, năng lực sản xuất giảm cũng như khó vay các ngân hàng để có tiền trả nợ khách hàng, đầu tư mới.

Ngành điện sẽ phá sản, đề xuất cơ chế điều tiết giá

“Năm 2024 nếu giá điện không tăng thì khoản lỗ sẽ lên tới 112.000 - 114.000 tỉ đồng, tức chiếm 54-70% vốn chủ sở hữu của EVN, còn nếu giá điện tăng 3% thì lỗ 94.000 - 126.000 tỉ đồng. Với tình hình lỗ như vậy, mất 46-60% vốn chủ sở hữu, EVN không thể thành tập đoàn mạnh, phát triển bền vững như Chính phủ yêu cầu” - ông Nhân nêu.

Theo đó, ông đề nghị bổ sung nguyên tắc quản lý điều tiết giá vào dự thảo Luật Giá sửa đổi, đó là Nhà nước phải có nguồn lực tài công, dự trữ hàng hóa phù hợp khi điều tiết giá, để EVN - tập đoàn lớn nhất, doanh nghiệp nhà nước quan trọng nhất ngành điện - năm 2024 không tiến tới trạng thái sắp phá sản. 

Giải trình, tiếp thu các ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng việc không đưa giá điện vào diện bình ổn là do Nhà nước đã định giá. Việc định giá này sẽ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng hơn, đảm bảo nguồn lực trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp. 

"Doanh nghiệp sản xuất điện chủ yếu là EVN - tập đoàn nhà nước chiếm trên 50%, nên nếu đưa vào diện bình ổn giá phải sửa Luật Ngân sách, nên Chính phủ xin không tiếp thu ý kiến này" - ông Phớc nêu quan điểm.

Bất cập giá điện sinh hoạt cao hơn giá điện sản xuất của doanh nghiệp

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận xét chính sách giá điện như hiện nay không khuyến khích doanh nghiệp đầu tư máy móc, trang thiết bị ít tiêu hao năng lượng.