Lộ diện chủ nhân Giải Nobel Vật lý

BÌNH AN

TTO - Các nhà khoa học Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann và Giorgio Parisi được trao Giải Nobel Vật lý năm 2021 vì "những đóng góp đột phá của họ đối với sự hiểu biết của chúng ta về các hệ thống vật lý phức tạp".

Tài khoản Twitter của Giải Nobel chia sẻ tin tức về chủ nhân của Giải Nobel Vật lý năm nay - Ảnh chụp màn hình Twitter

Lúc 11h45 giờ Thụy Điển (16h45 giờ Việt Nam) ngày 5-10, Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố chủ nhân của Giải Nobel Vật lý năm nay là 3 nhà khoa học: Syukuro Manabe (người Mỹ sinh tại Nhật Bản), Klaus Hasselmann (Đức) và Giorgio Parisi (Ý).

Theo Đài CNN, Giải Nobel Vật lý năm 2021 được trao cho 3 nhà khoa học này với công trình đột phá trong việc dự đoán biến đổi khí hậu và đóng góp đối với sự hiểu biết của chúng ta về các hệ thống vật lý phức tạp.

"Các hệ thống phức tạp mang đặc trưng ngẫu nhiên, rối loạn và khó hiểu. Giải thưởng năm nay công nhận các phương pháp mới để mô tả các hệ thống này và dự đoán hành vi dài hạn của chúng", Viện hàn lâm Khoa học Thụy Điển cho biết trong một tuyên bố.

Cụ thể, ông Manabe (90 tuổi) và ông Hasselmann (89 tuổi) cùng được vinh danh vì "mô hình vật lý về khí hậu Trái đất, định lượng sự biến đổi và dự đoán đáng tin cậy về sự nóng lên toàn cầu", theo thông cáo của Viện hàn lâm Khoa học Thụy Điển.

Viện hàn lâm Khoa học Thụy Điển cho biết công trình của ông Manabe vào những năm 1960 đã "đặt nền móng cho sự phát triển các mô hình khí hậu hiện tại", còn ông Hasselmann "tạo ra một mô hình liên kết thời tiết và khí hậu" vào một thập niên sau đó.

Còn nhà vật lý người Ý Parisi (73 tuổi) được vinh danh vì "khám phá ra tác động qua lại của sự rối loạn và dao động trong các hệ thống vật lý từ quy mô nguyên tử đến hành tinh".

Những khám phá của ông Parisi "giúp hiểu và mô tả được nhiều vật liệu và hiện tượng phức tạp khác nhau và dường như hoàn toàn ngẫu nhiên". Viện hàn lâm Khoa học Thụy Điển cho biết điều này không chỉ đúng đối với vật lý mà còn đối với các lĩnh vực khác như toán học, sinh học, khoa học thần kinh và học máy (machine learning).

Giải Nobel đã được công bố hằng năm kể từ năm 1901 để vinh danh những cá nhân đạt thành tựu trong các lĩnh vực vật lý, hóa học, y sinh, văn học và hòa bình.

Việc nhiều nhà khoa học làm việc trong các lĩnh vực liên quan - thay vì chỉ một cá nhân - cùng được trao giải là điều bình thường. Năm ngoái, Giải Nobel Vật lý đã được trao cho 3 nhà khoa học Andrea Ghez (người Mỹ), Roger Penrose (Anh) và Reinhard Genzel (Đức) với nghiên cứu của họ về hố đen.

Giải Nobel Vật lý là 1 trong 5 giải thuộc Giải Nobel được trao theo di chúc của nhà phát minh Alfred Nobel (qua đời năm 1896). Giải thưởng danh giá này đi kèm với huy chương vàng và 10 triệu kronor Thụy Điển (hơn 1,14 triệu USD).

Giải Nobel Vật lý là giải Nobel thứ hai được trao trong tuần này, sau khi hai nhà khoa học Mỹ là David Julius và Ardem Patapoutian đoạt Giải Nobel Y sinh vào đầu tuần này với phát hiện của họ về các thụ thể cảm nhận nhiệt độ và xúc giác.