Diễn ra từ ngày 22 tới 28-9 ở Hà Nội và TP.HCM, Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam thu hút lượng khán giả đông ổn định từ ngày khai mạc tới ngày cuối.

Tại Hà Nội, không ít khán giả chẳng ngại đường xa mưa gió, cứ đúng 19h có mặt tại rạp. Một số buổi chiếu có phần giao lưu với đạo diễn hoặc đại diện đại sứ quán các nước sản xuất phim. Dù tối muộn, nhiều người vẫn nán lại nghe và phát biểu cảm nghĩ.

7 ngày hơi hụt hẫng

Là khán giả quen của Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam nhiều năm qua, ông Nguyễn Văn Khánh (62 tuổi, ở phố Hai Bà Trưng) "chê" liên hoan phim lần này chỉ có bảy ngày là "hơi ít". Các năm trước liên hoan phim thường kéo dài 9 - 10 ngày nên năm nay ông khá hụt hẫng.

"Tôi rất thích các phim tài liệu nước ngoài vì các nhà làm phim khai thác câu chuyện rất sâu và dày dặn", ông Khánh nói. Cả đời ông chưa có dịp đi châu Âu nên xem phim tài liệu châu Âu cũng là cách ông tìm hiểu thêm về châu lục đó.

Bà Bùi Thị Ngọc Hà (65 tuổi, ở phố Thụy Khuê) giải oan cho các chị em nội trợ: "Đừng nghĩ các bà nội trợ chỉ thích phim truyền hình. Phim tài liệu hay ở chỗ phản ánh được những hiện thực xã hội mà vốn không tìm thấy ở các phim truyện truyền hình".

Bà Hà có con gái út năm nay 24 tuổi. Bà ước gì con mình xem những bộ phim tài liệu chiến tranh như Kẻ thù của tôi, bạn của tôi (đạo diễn Phạm Hồng Thăng, Dương Văn Huy) để hiểu về "cách người ta đi qua chiến tranh và bắt tay xóa bỏ hận thù, hướng tới tương lai".

Bà Hà hóm hỉnh nói "dân Hà Nội uống nước sông Đà mà sống" nên bà đợi xem phim Bí ẩn từ lòng đất (đạo diễn Phùng Ngọc Tú) để biết "mặt mũi sông Đà nó ra làm sao".

Chị Nguyễn Phương Lan (39 tuổi) là "fan bự" của liên hoan phim này. Nhà ở phường Ngọc Thụy (quận Long Biên), năm nào chị cũng lặn lội qua Hãng phim Tài liệu và khoa học trung ương. Khuya về, sau khi cho con ngủ, chị lại mở bản catalogue ra và ghi lại cảm nhận về từng phim.

"Phim tài liệu có cái gì đó rất thật. Những cái thật đó lại rất con người", chị Lan nói.

Tại cuộc giao lưu với phái đoàn Bỉ (thuộc khối Wallonie-Bruxelles) sau buổi chiếu phim Cô gái mang tên Tania của hai đạo diễn nữ Mary Jimenez, Bénédicte Liénard, chị Lan chia sẻ dường như năm nào cũng có một bộ phim lạm dụng tình dục phụ nữ gây ấn tượng mạnh.

"Khi xem, tôi quá đau đớn, cảm giác tim mình bị bóp nghẹt vì sự chà đạp lên số phận con người, nhất lại là người phụ nữ", chị Phương Lan tâm sự.

Khán giả trẻ hóa

Đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng - phó giám đốc Hãng phim Tài liệu và khoa học Trung ương - cho rằng phim tài liệu có sức sống mãnh liệt.

"Phim tài liệu phản ánh các vấn đề của đời sống này, có liên quan mật thiết đến con người. Đó là những bộ phim xem hôm nay, 10 năm nữa, thậm chí vài chục năm vẫn không cũ", ông nói.

Theo ông Tùng, khán giả phim tài liệu trong những năm gần đây ngày một tăng và có xu hướng trẻ hóa. Sự đón nhận này không chỉ với các phim của hãng mà ở những nơi khác nữa.

Đó là tín hiệu đáng mừng, mang tính động viên cho giới làm phim tài liệu.

Điều đó sẽ bổ khuyết cho không gian thưởng thức điện ảnh ở Việt Nam. Trước đây không ít người nghĩ phim tài liệu chỉ dành cho người lớn tuổi.

"Nếu nhân rộng mô hình này đến nhiều tỉnh thành sẽ có nhiều người muốn làm phim tài liệu và sẽ có nhiều người xem phim tài liệu hơn", ông Tùng hy vọng.

Dấu ấn nữ đạo diễn phim tài liệu độc lập

Những đứa trẻ trong sương - phim tài liệu, là bộ phim duy nhất của nước ta được đề cử vào danh sách rút gọn 15 phim tài liệu xuất sắc tranh giải Oscar.