Viện Pháp y quốc gia đang khai quật hàng ngàn hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính ở các nghĩa trang liệt sĩ tại Quảng Ngãi để lấy mẫu xét nghiệm ADN. Việc làm này mở thêm cơ hội tìm được thân nhân của các liệt sĩ.

Mong xác định danh tính liệt sĩ hy sinh ở Quảng Ngãi

Theo đó, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ngãi phối hợp Viện Pháp y quốc gia thực hiện nhiệm vụ của đề án 06, tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm để xác định ADN đối với hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính đang an táng tại nghĩa trang liệt sĩ ở các xã tại Quảng Ngãi.

Tại nghĩa trang liệt sĩ xã Nghĩa Thắng (huyện Tư Nghĩa), cán bộ pháp y khai quật 396 mộ liệt sĩ chưa xác định danh tính, lấy mẫu sinh phẩm để xét nghiệm ADN.

Ông Võ Sinh Quân - chủ tịch UBND xã Nghĩa Thắng - cho biết có 786 liệt sĩ đang được chôn cất tại nghĩa trang. Trong đó có 396 liệt sĩ chưa xác định được thông tin. Trong đó có nhiều liệt sĩ chưa rõ thông tin từ miền Bắc vào Quảng Ngãi chiến đấu.

Nhiều lần, thân nhân lần theo đơn vị chiến đấu tìm về Nghĩa Thắng, nhưng giữa các hàng bia mộ chưa xác định danh tính, cơ quan chức năng không thể trả lời phần mộ nào là liệt sĩ mà người thân đang tìm.

"Việc lấy mấu sinh phẩm, xét nghiệm ADN thật sự quá ý nghĩa. Địa phương đã phân công lực lượng dân quân hỗ trợ khai quật, giúp việc lấy mẫu diễn ra nhanh hơn. Chúng tôi hy vọng sớm tìm được thân nhân cho các liệt sĩ", ông Quân nói.

Tương tự, tại nghĩa trang liệt sĩ xã Đức Phú, huyện Mộ Đức, việc lấy mẫu rất khẩn trương. Ông Nguyễn Giáp Thìn, chủ tịch UBND xã, liên tục tới lui, nắm bắt việc lấy 282 mẫu.

"Bất cứ việc gì đoàn cần, địa phương lập tức cử người hỗ trợ. Chúng tôi cũng hy vọng rất nhiều, mong sớm tìm người thân cho liệt sĩ, họ đã hy sinh để đổi lấy hòa bình hôm nay", ông Thìn trải lòng.

Công việc lấy mẫu đang được tiếp tục thực hiện. Nhưng có những nỗi niềm của người "đi tìm thân nhân cho liệt sĩ", đó là trong 1.096 mộ được khai quật, chỉ 427 mộ còn mẫu sinh phẩm có thể giám định ADN. Những phần mộ còn lại rất khó khăn trong việc lấy mẫu vì hài cốt được chôn lâu.

Dẫu vậy, đoàn vẫn nỗ lực tìm mẫu. Trách nhiệm với tiền nhân, với thân nhân các liệt sĩ luôn đau đáu trong lòng những người làm nhiệm vụ.

Trong 3 năm qua, tỉnh Quảng Ngãi đã không ngừng nỗ lực trong việc xác minh, giám định ADN cho liệt sĩ. Các mẫu ADN của liệt sĩ được lưu giữ và bảo quản tại Ngân hàng ADN liệt sĩ chưa xác định được thông tin và thân nhân liệt sĩ cả nước. Qua đó giúp thân nhân liệt sĩ tra cứu, đối chiếu mẫu ADN nhằm xác định danh tính liệt sĩ, tìm được phần mộ và đưa về an táng tại quê nhà.

Niềm hy vọng của thân nhân các liệt sĩ

Song song với lấy mẫu, những năm qua chính quyền Quảng Ngãi cũng đến tận nhà, lấy mẫu của thân nhân các liệt sĩ chưa tìm được. Công an phường Phổ Ninh, thị xã Đức Phổ đến nhà bà Nguyễn Thị Chi (91 tuổi, tổ dân phố An Trường, phường Phổ Ninh) làm thủ tục lấy mẫu ADN.

Biết thông tin này, bà Chi vui mà đôi mắt đỏ hoe. Đã hơn nửa thế kỷ từ ngày con trai hy sinh, bà vẫn chưa tìm ra con mình. "Cả đời tôi chỉ ước biết được con mình ở đâu. Hy vọng lần này các cháu sẽ giúp tôi sẽ tìm được con mình", bà Chi thổ lộ.

Chung nỗi niềm, mẹ Việt Nam anh hùng Đào Thị Tâm (87 tuổi, thông Thủy Thạch, xã Phổ Cường, thị xã Đức Phổ) mãi mong ngóng tìm được hài cốt của chồng và con đã hy sinh. Không biết bao nhiêu lần mẹ Tâm bảo con cháu chở đi tìm hài cốt của chồng, con. Nhưng rồi mẹ trở về trong thất vọng.

Thấu hiểu nỗi niềm của thân nhân các liệt sĩ, công an các địa phương ở Quảng Ngãi đã khẩn trương rà soát dữ liệu thông tin hài cốt liệt sĩ và nhân thân gia đình có liệt sĩ chưa xác định thông tin hài cốt để thu mẫu đối chiếu; làm sạch thông tin nhân thân liệt sĩ và tạo lập kho dữ liệu trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Qua đó sẵn sàng tích hợp thông tin ADN hài cốt liệt sĩ và thân nhân với cơ sở dữ liệu căn cước, chuẩn bị cho hành trình tìm kiếm, xác định và đưa liệt sĩ về đoàn tụ với người thân.

Bà Nguyễn Thị Ánh Lan - giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ngãi - cho biết sở đã tập trung chỉ đạo đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ lấy mẫu, phấn đấu đến cuối năm 2024 hoàn thành việc lấy tất cả mẫu sinh phẩm liệt sĩ chưa xác định danh tính để giám định ADN.

"Đây là một trong những nghĩa cử nhằm tri ân và đền ơn đáp nghĩa đối với các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh hiện đang an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ nhưng vẫn chưa xác định được thông tin", bà Lan nói.

Phát hiện hố chôn tập thể nghi mộ liệt sĩ cạnh quốc lộ 19

Trong lúc đào móng nhà, một hộ dân sống cạnh quốc lộ 19 qua huyện Đak Pơ (Gia Lai) phát hiện mộ chôn tập thể nhiều bộ hài cốt nghi của liệt sĩ.