Lặt lá để mai nở đúng dịp tết - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Lặt lá mai hẳn là công việc không kém phần quan trọng khi người dân phương Nam bắt đầu chuẩn bị đón tết. Thường là từ sau ngày rằm tháng chạp, các chủ vườn mai lớn thuê nhiều người hái lá. 

TTO - Nhằm ghi lại những nét đẹp về cái Tết cổ truyền của dân tộc, chia sẻ những suy nghĩ, trăn trở trong thời khắc giao mùa thiêng liêng, từ hôm nay Tuổi Trẻ Online mở thêm chuyên mục 'Tết của tôi'. Kính mời bạn đọc tham gia.

Còn tại các gia đình, người lớn thường giao công việc nhẹ nhàng này cho con nít. Ngộ là bị sai làm việc mà đứa nào lúc ấy cũng rất hào hứng, háo hức. Chúng chung sức làm, rồi thì các năm sau nữa có khi nhắc nhở ngược lại cha mẹ, ông bà khi thấy hàng xóm bắt đầu lặt lá mai.

Nói lặt lá mai nghe đơn giản mà với trẻ con nhiều thứ để nói lắm. Cây mai thấp vừa tầm tay thì dễ, chứ cây cao hơn thì cần bắc ghế đứng. Có đứa trèo giỏi còn trèo lên các cây gần đó để với lặt lá ở cành cao. 

Và nói lặt lá mai dễ dàng nhưng cũng cần chút cẩn thận để tránh làm hư những nụ chúm chím như cái mỏ chim nhỏ xíu mọc ra từ nách lá. Chẳng may lặt nhầm nụ hoa là tiếc hùi hụi vì "may mắn" đã bị vặt trụi đi mất. Lại nhắc nhau phải cẩn thận hơn.

Lặt xong lá mai trước sân, bên hông nhà mình, lũ trẻ lại còn hăng hái sang các nhà hàng xóm phụ giúp. Kết quả là chân đau vì đứng quá lâu, tay mỏi nhừ và mủ dính thâm sì móng. Ngược lại đứa nào cũng cảm thấy vui vì nghĩ vừa làm công việc ý nghĩa vào dịp tết.

Sau các buổi đi học về, người lớn lạ khi thấy "sắp nhỏ" lại vội vã, bí mật đi đâu đó. Phụ huynh nghĩ con em đã tụm ba tụm bảy tham gia cờ bạc trong xóm nên giận lắm xách roi đi tìm. Sau gặng hỏi mới vỡ lẽ chuyện... kỳ cục khác nhưng không đánh đòn. 

Tụi con nít rủ nhau tới các khu vườn hoang tìm lặt lá của các cây mai dại. Bởi để ý thấy những cây mai dại dù không được bàn tay người chăm sóc như mai nhà mà vẫn cứ xum xuê lá. Nghĩ tội nghiệp nếu có cây mai nào không được lặt lá đón tết!

Dễ thấy tết về người ta luôn muốn làm nhiều việc tốt, tử tế, là dịp để làm nhiều việc ý nghĩa, biết giúp đỡ, sẻ chia cùng cộng đồng. Chính không khí thiêng liêng của những ngày tết khiến ai cũng nghĩ đến cần phải làm việc tốt, nhất là trong ý nghĩ, hành động của những đứa trẻ.

Ngày nay các cháu nhỏ không còn "dịp" lặt lá mai dại nữa. Biết giá trị của mai người ta săn lùng bứng vào chậu chăm sóc, uốn thân cành đàng hoàng trưng trước nhà hay để kinh doanh. Còn ở nhiều gia đình, người lớn vẫn còn giao việc lặt lá mai cho trẻ hay cả gia đình cùng xúm xít làm. 

Việc tưởng nhỏ thôi mà sao thấy cũng mang ý nghĩa lắm chớ. Chẳng phải là cách hay để dạy trẻ biết lao động, biết làm việc có ích?

Bài học về giữ gìn văn hóa truyền thống cũng đâu xa xôi, là bắt đầu từ việc nhỏ - lặt lá mai - dưới cội mai. Bởi ý nghĩa Tết Nguyên đán của người Việt chẳng phải là lần tìm về với truyền thống, thật gần, ôn lại nét văn hóa tốt đẹp của dân tộc đó sao!