Đây là một di sản văn hóa nổi tiếng của Lào trên Cao nguyên Xiêng Khoảng, nơi có hàng ngàn những chiếc chum đá nặng từ 600 kg đến 1 tấn nằm rải rác trên những cánh đồng dọc theo biên giới phía bắc của dãy Trường Sơn.

Phóng to

Toàn cảnh cánh đồng Chum - Ảnh: Thủy Trần

Theo đường 7 qua cửa khẩu Nậm Cắn - Vinh, chúng tôi tới Muang Phonesavanh - tỉnh lỵ mới của tỉnh Xiêng Khoảng. Với địa thế núi non trùng điệp, khí hậu ở Phonesavanh mát mẻ quanh năm. Cánh đồng Chum là điểm du lịch hấp dẫn nhất ở đây với 3 địa điểm chính là Bản Ang, Lắt Sén và Bản Sua.

Phóng to

Chiếc Chum có nắp duy nhất trên cánh đồng Chum ở Bản Ang - Ảnh: Thủy Trần

Cánh đồng Chum Bản Ang nằm trên một ngọn đồi gió lộng cách Phonesavanh khoảng 5 km, xung quanh là khu rừng trọc thưa thớt, xa xa là dãy Trường Sơn điệp trùng. Một bậc thang đá dài dẫn tầm nhìn của du khách xuyên qua hàng phi lao, thấp thoáng trong ánh bình minh bóng những chiếc chum lớn nằm nghiêng nghiêng cô độc. Chúng tôi vào trạm mua vé tham quan tại ngôi nhà có hàng rào làm bằng vỏ bom đạn, 7000 kips/người.

Cánh đồng Chum hiện ra trước mắt tôi mênh mang. Một cánh đồng những chum là chum, cái to cái bé, cái lớn cái nhỏ, cái nằm cô độc, cái quây tụ thành nhóm 5-7 chiếc… nằm ngổn ngang trên nền đất khô cằn xơ xác rộng khoảng 25 hecta.

Phóng to

Những chiếc Chum sứt mẻ - Ảnh: Thủy Trần

Bản Ang là địa điểm nổi tiếng nhất với 334 chum được tìm thấy, trong đó cái lớn nhất có đường kính 2,5 m và cao 2,57 m. Đa phần những chiếc chum không có nắp, có hình dạng vuông tròn khác nhau, cái đứng hẳn trên mặt đất, cái chìm một phần thân dưới đất, đây đó có những chiếc chum đã vỡ, thủng đáy hoặc sứt mẻ.

Truyền thuyết về những chiếc chum đá kể rằng đây là những bình ủ rượu mà vị vua cổ đại Khun Cheung đã dùng để khao quân sau khúc khải hoàn. Tuy nhiên, các nhà khảo cổ học nghiêng về giả thuyết cho rằng Cánh đồng Chum là một nghĩa trang khổng lồ, mỗi một chiếc chum là một chiếc quách dùng để an táng một xác người. Nhưng từ đâu và bằng cách nào mà những chiếc chum khổng lồ làm từ đá vôi, đá ong và đá cẩm thạch này lại tồn tại với chỉ ở một nơi duy nhất trên thế giới là Xiêng Khoảng? Đây vẫn còn là điều bí ẩn thách thức nhân loại.

Phóng to

Những khối đá sần sù lạnh lẽo đang nằm yên lặng trên nền đất cháy xám như thách thức thời gian và mưa nắng - Ảnh: Thủy Trần

Chúng tôi lang thang đi giữa cánh đồng Chum, tay chạm vào những khối đá sần sù lạnh lẽo đang nằm yên lặng trên nền đất cháy xám như thách thức thời gian và mưa nắng.

Một điều đặc biệt khi tới Phonesavanh hay khi tới thăm Cánh đồng Chum là hình ảnh những vỏ bom, mìn được trưng bày khắp nơi từ trong nhà ngoài ngõ cho đến những bức hình nhỏ treo trên tường.

Điều này tựa như một lời nhắc nhở rằng, nơi đây trong quá khứ đã phải hứng chịu mưa bom bão đạn. Do đó khi đi tham quan, du khách phải đặc biệt chú ý đến những lời hướng dẫn và cảnh báo vì còn nhiều địa điểm và khu vực vẫn chưa được rà soát và gỡ bỏ hết bom mìn.