Vì quản lý còn lỏng lẻo, những đơn vị được Nhà nước giao đất, hoặc cho thuê với giá rẻ đã cho đơn vị khác thuê lại kiếm lời mà không bị xử lý gì đáng kể.

Hệ lụy chưa dừng lại khi những đơn vị này để cho đất đai bị lấn chiếm, hoặc tự ý cho cán bộ nhân viên của mình vào làm nhà ở nhiều năm. Đến khi Nhà nước thu hồi, họ thản nhiên giao lại mảnh đất với những hộ dân đang sống ở đó như khu ổ chuột, buộc Nhà nước phải "chịu trách nhiệm". 

Theo quy định, những doanh nghiệp này phải tự di dời dân trước khi bàn giao lại nhà đất cho Nhà nước, nhưng thực tế chưa có doanh nghiệp nào làm như vậy. 

Dân muốn được hóa giá nhà, hoặc được bồi thường, hỗ trợ tái định cư, Sở Tài nguyên - môi trường lại phải đau đầu đề xuất phương án hỗ trợ. Vì người dân không đi, nhà đất đó không thể mang đấu giá được.

Có một thực tế là nhà đất, trụ sở các bộ ngành, doanh nghiệp trung ương hiện chiếm diện tích lớn, ở những vị trí đẹp, nhưng các địa phương hầu như không được chia sẻ gì về lợi ích cũng như trách nhiệm quản lý. Đây là một khoảng hở không nhỏ dẫn đến nhiều lãng phí.

Đã có nhiều ý kiến cho rằng trung ương chỉ nên quản lý về mặt nghiệp vụ, còn đất đai và tài sản ở địa phương nào hãy để cho địa phương đó quản lý. Toàn quyền trách nhiệm, ngân sách lại được thu về một khoản đáng kể thì chẳng có lý do gì khiến các địa phương không dốc sức mà làm. 

Cách thức này cũng được TP.HCM áp dụng khi giao các quận huyện xử lý hơn 1.000 địa chỉ nhà đất mà trước đó còn xử lý chậm chạp, để lấy tiền đầu tư phát triển hạ tầng y tế, văn hóa, giáo dục ở địa bàn.

Hàng trăm khu nhà, đất công đang bị sử dụng lãng phí ở TP.HCM. Điều đó thật trái ngược với bài toán chưa có lời giải về những con đường ùn tắc, những ngôi trường, trạm y tế, công viên... chật hẹp ở TP.

Vì thế, quản lý đất công chưa hiệu quả, điều mất đi không chỉ là tiền, là nguồn lực phát triển mà lớn hơn là niềm tin của dân chúng về sự công bằng, nghiêm minh của pháp luật, về năng lực và sự công tâm của người quản lý sẽ bị hao mòn, vụn vỡ...

TTO - Phản hồi bài viết "Lãng phí đất công" hai người dân ở TP.HCM cho rằng Nhà nước phải mạnh tay chấn chỉnh tình trạng này để đất công không còn bị trục lợi, mà trở thành nguồn lực phát triển.

TT - Cương quyết thu hồi và có biện pháp xử lý triệt để các trường hợp sử dụng đất công không đúng mục đích là một mục tiêu trong đợt kê khai nhà đất công tại Hà Nội. Ông Nguyễn Trọng Hiền, trưởng phòng quản lý địa chính nhà đất Sở Tài nguyên - môi trường và nhà đất Hà Nội, giải thích:

TTO - Trong khi nguồn lực đất đai đang khan hiếm thì nhiều khu đất vẫn bỏ hoang, sử dụng sai mục đích, không hiệu quả, gây thất thoát lớn cho ngân sách TP.HCM.