Hiện nay có rất ít tờ báo hay kênh truyền hình Việt Nam có nội dung toàn bộ bằng tiếng Anh, giúp mang hình ảnh con người và các bước phát triển của Việt Nam tiếp cận đến cộng đồng quốc tế. 

Quan trọng hơn, sự thiếu vắng các kênh truyền thông quốc tế với tiềm lực và nội dung phong phú cũng là một điểm bất lợi cho Việt Nam trong công cuộc đấu tranh chủ quyền biển đảo hiện nay.

Bước ra sân chơi lớn

Việc phát triển nền báo chí Việt Nam đủ năng lực và có sức lan tỏa rộng lớn trên tầm quốc tế là vô cùng quan trọng đối với cả hội nhập phát triển kinh tế - xã hội, lẫn bảo vệ chủ quyền an ninh đất nước.

Trong thời gian 20 năm tới, tôi kỳ vọng báo chí Việt Nam sẽ đủ sức bước vào “sân chơi lớn”, vươn tầm quốc tế.

Tôi kỳ vọng trong thời gian 20 năm tới đây, báo chí Việt Nam sẽ xuất hiện trên “bản đồ” báo chí quốc tế. Sẽ ra đời các tờ báo, kênh và đài truyền hình Việt Nam dành cho người xem là bạn đọc nước ngoài, với ngôn ngữ sử dụng toàn bộ là tiếng Anh - ngôn ngữ phổ biến toàn cầu.

20 năm nữa, những nhà đầu tư quốc tế có thể dễ dàng tiếp cận thông tin về môi trường kinh doanh tại Việt Nam thông qua các kênh tin tức và phân tích tầm quốc tế.

Bạn bè năm châu sẽ được xem những chương trình truyền hình, những tờ báo có sức lan tỏa lớn, giới thiệu về vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam.

Tiếng nói đòi quyền lợi và công lý cho Việt Nam trong các vấn đề cần đấu tranh cũng sẽ được lắng nghe một cách rộng rãi bởi cộng đồng quốc tế, thông qua những kênh truyền thông quốc tế “made in Việt Nam”.

Đơn cử, dư luận tiến bộ Hoa Kỳ sẽ hiểu rõ hơn về các tác động thương tâm của chất độc da cam tại Việt Nam, chứ không bị ngó lơ bởi các tập đoàn truyền thông chi phối vì nhóm lợi ích.

Các chứng cứ và lập luận thuyết phục của Việt Nam trong vấn đề chủ quyền biển đảo sẽ có sức lan tỏa rộng hơn, với truyền thông là mũi nhọn chiến lược.

Xây dựng thế hệ “nhà báo quốc tế”

Để kỳ vọng này có thể được hiện thực hóa, yếu tố con người có thể xem là yếu tố quan trọng nhất. Bước đến năm 2035, Việt Nam cần xây dựng được một đội ngũ các nhà báo đủ năng lực làm việc cho các hãng tin quốc tế.

Đội ngũ này không những có nghiệp vụ báo chí hiện đại, mà còn thành thạo ngoại ngữ và có thể làm việc trong môi trường quốc tế.

Thế hệ những “nhà báo quốc tế” này của Việt Nam sẽ tạo ra những sản phẩm báo chí có tính thời sự, phản ánh được những vấn đề không những trong nước mà cả khu vực và quốc tế.

Đội ngũ “nhà báo quốc tế” phải đồng thời có năng lực chuyên môn cao, có hiểu biết sâu và một nền tảng học thuật nhất định trong lĩnh vực mình hoạt động.

Mỗi nhà báo phải có thể phát triển bản thân thành các chuyên gia, các nhà phân tích đối với các vấn đề thời sự trong nước và quốc tế, tùy vào mảng chuyên môn của mình.

Có như vậy, các sản phẩm báo chí của Việt Nam mới có một hàm lượng tri thức và tính thuyết phục cao, đảm bảo độ uy tín cho báo chí Việt Nam trên trường quốc tế.

Xây dựng một lực lượng những “người làm báo” đảm bảo được các yêu cầu về năng lực trên sẽ không hề đơn giản. Nhà báo cũng là một “người lao động”, lĩnh vực của họ là lao động tri thức. Nâng cao chất lượng nguồn lao động sẽ gắn liền với việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của ngành báo chí. Những đơn vị giáo dục và đào tạo cần nhận được sự đầu tư mạnh mẽ của cả Nhà nước lẫn tư nhân để tiếp cận với các tiến bộ của thế giới về nghiệp vụ và tư duy báo chí.

Thế hệ những nhà báo trẻ tuổi từ nay cần được tạo điều kiện, được chuẩn bị về năng lực để tiếp cận, hay tốt nhất là cùng làm việc, với các đơn vị báo chí quốc tế.

Những người có năng lực chuyên môn cao, có khả năng ngoại ngữ tốt, có đam mê với báo chí cần được nhanh chóng tận dụng và phát triển cho tương lai.

Đầu tư xây dựng kênh truyền thông quốc tế

Không chỉ cần một đội ngũ những người làm báo đủ năng lực để tạo ra các sản phẩm báo chí mang tầm quốc tế, Việt Nam cũng cần đầu tư xây dựng nên các kênh truyền thông quốc tế.

Tuy nhiên, lượng vốn đầu tư này sẽ là một gánh nặng không nhỏ đối với ngân sách nhà nước, đặc biệt khi Việt Nam còn nhiều khó khăn trong cân bằng ngân sách và nợ công.

Theo một tuyên bố mới đây của Hãng truyền hình Nước Nga ngày nay (Russia Today - RT), cũng là một kênh truyền hình quốc tế thuộc quản lý chính phủ, ngân sách năm 2015 của họ lên đến 225 triệu USD.

Cũng trong bài viết đó, RT khẳng định truyền thông nhà nước của Mỹ trong năm 2015 nhận được 721 triệu USD. Còn hãng truyền thông quốc tế nổi tiếng của Anh là BBC được đầu tư khoảng 375 triệu USD một năm để hoạt động.

Mặc dù những con số này chưa được kiểm chứng chính xác, nhưng ta vẫn hình dung được lượng vốn cần có để một kênh truyền thông quốc tế “made in Việt Nam” hoạt động sẽ là một con số khổng lồ. Việc hoạch định xây dựng kênh truyền hình quốc tế của Việt Nam chắc chắn sẽ cần sự tham gia đầu tư không chỉ của Nhà nước mà cả của tư nhân.

Các thiết chế quy định kinh doanh trong ngành truyền thông của Việt Nam cũng cần nhanh chóng được cải cách, tạo một môi trường thuận lợi hơn để đầu tư phát triển.

Sẽ cần một khoảng thời gian nhất định để ngành báo chí Việt Nam phát triển cả về nguồn lực kinh tế lẫn thể chế, tạo điều kiện để xây dựng kênh truyền thông quốc tế đúng nghĩa. Chính vì vậy, con đường khả thi nhất để đưa báo chí Việt Nam bước ra quốc tế sẽ là liên kết với các hãng truyền thông quốc tế.

Một khi đã xây dựng được một thế hệ “nhà báo quốc tế” của Việt Nam, những tờ báo, đài truyền hình của Việt Nam nên thử sức, thiết lập liên kết với các đơn vị báo chí, truyền hình tại nước ngoài.

Bằng cách ký kết các hợp đồng đối tác, các đơn vị báo đài của Việt Nam sẽ cùng hợp tác với các kênh truyền thông quốc tế xây dựng những sản phẩm báo chí với sự “hiện diện” của Việt Nam.

Có thể ví von đây chính là binh pháp “mượn gió đông” để đưa Việt Nam vào sân chơi truyền thông quốc tế.