Mới đây, Bệnh viện Chợ Rẫy đăng tuyển hàng trăm điều dưỡng, ngoài ra còn các bệnh viện khác đang tìm cách tuyển đủ điều dưỡng như Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Nhân dân 115...

Không muốn kể khổ cũng không được

Từng gắn bó nghề điều dưỡng hơn 10 năm tại một bệnh viện công lập hạng 1 ở TP.HCM với mức thu nhập 12 triệu đồng/tháng, nữ điều dưỡng P.T.S. đành viết đơn xin nghỉ việc và sau đó xin làm hành chính ở một bệnh viện tư nhân cùng địa bàn với lương 8 triệu đồng/tháng.

Chia sẻ, chị S. nghẹn lòng nói chị còn rất thương bệnh nhân nhưng phải nghỉ việc vì áp lực quá lớn như trực đêm thường xuyên, không có thời gian dành cho gia đình, nguy cơ sức khỏe.

Chưa kể theo quy định, điều dưỡng trung cấp phải học nâng trình độ lên cao đẳng, đại học mới được có mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp. Học phí học lên ước đến 100 triệu đồng.

"Đi học, tương lai chưa rõ thế nào, nhưng trước mắt sẽ rất vất vả vì phải vừa làm, phụ nữ còn công việc nhà và nuôi dạy con cái... Tôi thương bệnh nhân, nhưng hoàn cảnh mình không ai chia sẻ nên quyết định nghỉ việc", chị S. tâm sự.

Điều dưỡng trưởng tại một bệnh viện công lập trên địa bàn TP.HCM chia sẻ đặc thù công việc của điều dưỡng vốn vất vả và đòi hỏi phải chịu được áp lực cao, thế nhưng hiện nay mức chi trả lương cho điều dưỡng còn khá thấp.

Bên cạnh đó, theo quy định mới ban hành, tất cả điều dưỡng phải có trình độ từ cao đẳng trở lên mới được xếp hạng nghề nghiệp, những điều dưỡng chưa đạt bắt buộc phải bỏ tiền túi ra học mà không được hỗ trợ bất cứ chi phí nào.

"Hiện khoa tôi còn một điều dưỡng có trình độ trung cấp đang phải tìm nơi để học lên cao đẳng với học phí cao, chúng tôi phải thường xuyên động viên. Cá nhân tôi khi học đến chuyên khoa I chi phí đã hết hơn 200 triệu đồng" - điều dưỡng này trải lòng.

Là điều dưỡng tại một bệnh viện tuyến cuối ở Hà Nội, chị Hoa (40 tuổi) nói công việc rất áp lực, căng thẳng, đặc biệt là những điều dưỡng làm việc ở khoa cấp cứu, chăm sóc hậu phẫu. "Trung bình mỗi điều dưỡng phải quản lý 10 - 15 bệnh nhân, cao điểm có thể là 20 bệnh nhân.

Ngoài việc thực hiện y lệnh điều trị của bác sĩ, còn phải thực hiện nhiều công việc khác, theo dõi sát sao bệnh nhân, giải đáp thắc mắc của người nhà người bệnh - có khi là những lời nói không chuẩn mực khiến chúng tôi rất áp lực", chị Hoa nói.

Từng là điều dưỡng làm việc tại Bệnh viện Đa khoa huyện Ứng Hòa (Hà Nội), chị Thơm (32 tuổi) cũng cho hay sau khi tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành điều dưỡng chị được ký hợp đồng dài hạn với tổng thu nhập hơn 5 triệu đồng/tháng.

Sau 7 năm không tăng lương, không tăng thu nhập, bệnh viện không có biên chế chính thức trong khi chi phí cuộc sống ngày càng tăng, chị Thơm đã xin nghỉ việc. Hiện chị Thơm làm việc tại một bệnh viện tư nhân ở trung tâm với mức lương khởi điểm là 8 triệu đồng/tháng.

Áp lực học lên để được xếp hạng viên chức

Theo thống kê trên thế giới, cứ 1 bác sĩ thì có 3 - 4 điều dưỡng viên, Nhật Bản thậm chí có đến 9 - 10 người, còn ở Việt Nam 1 bác sĩ chưa có đến 2 điều dưỡng viên.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo tại Việt Nam, nếu không tăng cường đầu tư cho đào tạo điều dưỡng, đến năm 2030 ngành y tế Việt Nam có thể sẽ đối mặt với tình trạng thiếu khoảng 40.000 - 50.000 nhân lực điều dưỡng.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ CKI Lê Anh Tuấn - phó trưởng phòng, phụ trách quản lý và điều hành phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) - cho biết hiện bệnh viện có 780 điều dưỡng.

Với quy mô 1.600 giường, bệnh viện cần khoảng 800 điều dưỡng, như vậy còn thiếu khoảng 20 điều dưỡng. Dù liên tục tuyển dụng điều dưỡng nhưng bệnh viện vẫn chưa tuyển được như số lượng mong muốn.

"Chúng tôi liên tục tổ chức phỏng vấn, tuyển dụng điều dưỡng nên mới không thiếu nhiều", bác sĩ Tuấn nói.

Nhận định nguyên nhân thiếu hụt lực lượng điều dưỡng tại các cơ sở y tế công lập, bác sĩ Tuấn cho rằng do điều dưỡng xin nghỉ việc sau dịch COVID-19 và chuyển sang bệnh viện tư nhân theo xu hướng chung.

Ngoài ra, theo quy định và lộ trình của Bộ Y tế, các điều dưỡng trung cấp đang gặp khó khi phải học tập nâng chuẩn trình độ lên cao đẳng, đại học mới tiếp tục xếp hạng viên chức.

Bệnh viện Nhân dân 115 đã hoàn thành việc chuyển đổi tất cả điều dưỡng trung cấp lên cao đẳng và đại học được vài năm qua. Trước đó, bệnh viện có hỗ trợ chi phí học nâng cao cho điều dưỡng nhằm "giữ chân" lực lượng này.

PGS.TS Lê Đình Thanh, giám đốc Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM), cho biết đến nay bệnh viện đã cập nhật chuẩn hóa trình độ đối với tất cả điều dưỡng theo quy định phải từ cao đẳng trở lên. Hiện việc tuyển dụng điều dưỡng là khó khăn chung của toàn ngành y tế, số lượng điều dưỡng để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh còn hạn chế.

"Bệnh viện đã đăng tuyển điều dưỡng liên tục và chủ động xuống các trường cao đẳng và đại học không chỉ ở TP.HCM mà còn các tỉnh ĐBSCL để tuyển dụng điều dưỡng có chất lượng chuyên môn và kỹ năng giao tiếp, chăm sóc bệnh nhân tốt.

Hiện nay điều dưỡng phải tự lo phần kinh phí nếu muốn nâng cao trình độ. Bệnh viện cũng đang cố gắng suy nghĩ, sắp xếp để hỗ trợ thêm cho các điều dưỡng", PGS Thanh cho hay.

Một lãnh đạo bệnh viện tuyến cuối tại TP.HCM chia sẻ do không có nguồn thu nên không thể tuyển đầy đủ nhân viên theo đúng chỉ tiêu của bệnh viện. Tại bệnh viện, tiêu chuẩn để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh là 1.800 nhân viên, thế nhưng chỉ tuyển 1.300 mới đủ chi trả lương.

Chính vì vậy điều dưỡng khi học lên phải tự bỏ tiền túi ra và tự sắp xếp thời gian ngoài giờ để đi học, kể cả bác sĩ. Bệnh viện chỉ hỗ trợ kinh phí học lên các chuyên ngành kỹ thuật cao do hạn chế về nguồn thu. Bên cạnh đó, bất cập thêm là bệnh viện công rất khó khăn trong quá trình đào tạo nhân lực nhưng khi đào tạo xong bệnh viện tư lại thu "hút" mất.

Nhu cầu chăm sóc toàn diện tăng liên tục

Một lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội) chia sẻ bệnh viện có 270 bác sĩ và gần 600 điều dưỡng, như vậy tỉ lệ là 1 bác sĩ/hơn 2 điều dưỡng, đáp ứng theo tiêu chí mà Bộ Y tế đang đề ra.

Thế nhưng tỉ lệ điều dưỡng hiện nay chỉ đang đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cơ bản cho người bệnh. Ngành y tế đang hướng đến mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn diện.

"Những điều dưỡng có trình độ cao có thể đảm bảo công tác chăm sóc cho người bệnh, thực hiện các can thiệp chăm sóc có trình độ chuyên môn kỹ thuật.

Bên cạnh đó, hiện nhiều bệnh viện cũng cung cấp các dịch vụ chăm sóc hằng ngày, từ tắm gội, ăn uống, nghỉ ngơi... thay cho người nhà.

Trong tương lai, chắc chắn số lượng điều dưỡng làm công tác phục vụ sẽ tăng lên do nhu cầu của người bệnh cũng ngày càng tăng", lãnh đạo bệnh viện nhận định.

Ông Phạm Đức Mục - chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam - cho rằng Việt Nam đang trở thành 1 trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất châu Á.

Theo quy luật, tuổi càng cao thì nhu cầu chăm sóc sức khỏe càng lớn. Vì thế, nhu cầu lực lượng điều dưỡng rất lớn.

Để thu hút được lực lượng điều dưỡng, các bệnh viện phải đổi mới, đổi mới từ giá viện phí đến các chi phí cấu thành, phải tính giá trong đó, bao gồm cả dịch vụ chăm sóc cũng phải tính đúng tính đủ để có thể trả lương cho điều dưỡng tốt hơn.

"Hàng chục năm nay nhiều bệnh viện thành phố người bệnh phải thuê người chăm sóc trong các bệnh viện. Xu hướng quốc tế đang cân bằng giữa chữa bệnh và chăm sóc.

Các nước phát triển đang đứng trước tình trạng khủng hoảng thiếu nghiêm trọng nhân lực điều dưỡng chuyên nghiệp. Một hệ thống dịch vụ y tế có chất lượng không thể chỉ dựa vào dịch vụ khám chữa bệnh do thầy thuốc cung cấp.

Hội cũng kiến nghị bổ sung hợp lý công chăm sóc của điều dưỡng, hộ sinh vào ngày giường nội trú để người bệnh được thừa hưởng chăm sóc tốt nhất của điều dưỡng viên", ông Mục chia sẻ.

Tình trạng chung

Ông Nguyễn Đăng Lý, hiệu trưởng Trường cao đẳng Quốc tế TP.HCM, cho biết nhiều bệnh viện đã chủ động liên hệ với trường để ký kết hợp tác đào tạo, tuyển dụng điều dưỡng như Bệnh viện Nhi đồng TP, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện quận Tân Phú, Bệnh viện Đa khoa Long An... để sinh viên ngành điều dưỡng thực tập và mở cơ hội làm việc tại các bệnh viện này sau khi được đào tạo xong.

Riêng tại Bệnh viện Nhi đồng 1, trường đã ký kết hợp tác chuyên sâu, nếu sinh viên theo chuyên khoa nhi sẽ được thực tập bệnh viện, thậm chí được trả lương như nhân viên bình thường, được ưu tiên làm việc tại bệnh viện và nếu ở lại làm việc còn được trả lại toàn bộ học phí.

"Mới đây, khóa sinh viên vừa đào tạo xong thì Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã chủ động lấy toàn bộ điều dưỡng về thực tập và tạo điều kiện để làm tại bệnh viện.

Các bệnh viện gửi yêu cầu qua trường liên tục để tuyển dụng. Một số bệnh viện đa khoa các tỉnh gửi yêu cầu và cam kết nếu thực tập tại bệnh viện sẽ lo toàn bộ chi phí ăn ở.

Số lượng sinh viên những năm gần đây đăng ký vào ngành điều dưỡng cũng đang tăng", ông Lý chia sẻ thêm.

Cũng theo ông Lý, không chỉ riêng các bệnh viện trong nước, một số nước như Đức, Nhật Bản, Úc cũng đến trường để tuyển dụng lực lượng điều dưỡng làm việc trong bệnh viện các nước này với mức lương và chế độ hấp dẫn (vì các nước này cũng đang rất thiếu). Đây cũng là một trong số các nguyên nhân khiến lực lượng điều dưỡng thiếu hụt hơn.

TP.HCM muốn có thêm trợ lý điều dưỡng

PGS Lê Đình Thanh nhấn mạnh cần thêm chính sách cho ngành điều dưỡng như thay đổi quan điểm xã hội, ngành điều dưỡng cần được trân trọng, mở thêm cơ hội để họ nâng cao trình độ như lên chuyên khoa I, II, thậm chí là phó giáo sư, tiến sĩ.

Tiếp đến là tăng chế độ đãi ngộ cho điều dưỡng vì hiện nay vẫn còn rất thấp. Ngoài ra, các trường đào tạo phải nâng cao chất lượng trong quá trình đào tạo.

Trước tình trạng thiếu điều dưỡng tại các bệnh viện ở TP.HCM, Sở Y tế TP từng mong muốn có thêm trợ lý điều dưỡng như mô hình ở nước ngoài.

Những người này được đào tạo ngắn hạn trong 3 tháng, hỗ trợ người bệnh trong vệ sinh cá nhân, giường bệnh, ăn uống và di chuyển trong bệnh viện, đi làm các xét nghiệm...

"Trước đây, những việc này điều dưỡng chính quy làm thì nay trợ lý điều dưỡng làm. Trợ lý điều dưỡng sẽ hỗ trợ điều dưỡng, thậm chí cả bác sĩ", một lãnh đạo Sở Y tế chia sẻ và cho hay đây cũng là một trong những việc góp phần chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh mà ngành y tế đang hướng đến.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, đại diện Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho hay nghề điều dưỡng rất quan trọng trong công tác chăm sóc sức khỏe người dân. Chức danh nghề điều dưỡng trong các cơ sở khám chữa bệnh hiện nay luôn chiếm từ 60 - 70% so với nguồn nhân lực ngành y tế.

Thông tư quy định hoạt động điều dưỡng trong bệnh viện cũng đã nêu rõ nhiệm vụ chuyên môn chăm sóc điều dưỡng bao gồm tiếp nhận, nhận định người bệnh; nhận định lâm sàng và can thiệp chăm sóc sức khỏe người bệnh...

Theo quy định của Luật Khám chữa bệnh hiện hành, trung cấp điều dưỡng vẫn được cấp giấy phép hành nghề theo quy định.

Tuy nhiên, theo quy định mới bắt buộc điều dưỡng phải có trình độ từ cao đẳng trở lên để có mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, xếp lương viên chức. Điều này nhằm nâng cao trình độ chuyên môn tay nghề, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người bệnh.

Thiếu điều dưỡng tại nhiều bệnh viện, TP.HCM đề xuất có thêm trợ lý điều dưỡng

TTO - Trước tình trạng thiếu điều dưỡng tại các bệnh viện ở TP.HCM, ngành y tế TP mong muốn có thêm trợ lý điều dưỡng như mô hình ở nước ngoài. Những người này được đào tạo ngắn hạn trong 3 tháng.